قدیمیترین بنای تاریخی اصفهان رو باید «مسجد جمعه» یا «مسجد جامع» یا «مسجد عتیق» اصفهان تلقی کرد. نمایی که این مسجد الان داره بیشتر مربوط به اقدامات دوره سلجوقیهاست اما تعمیراتش به دورانهای بعد به خصوص عصر صفویان مربوط می شه. مسجد ورودیهای متعددی داره که هر کدوم فضای مسجد رو به بخشهایی از بافت داخلی اون مربوط می کنن. این ورودیها همه در یه زمان ساخته نشدن و هر کدوم در مقطعی از تاریخ و در ارتباط با ساختمان درون و بیرون بنا به وجود اومدن. شبستان مسجد که روی ستون های مدور استواره، با گچبریهای خیلی قشنگی تزئین شده که مربوط به عصر دیلمیانه. یه محراب فوق العاده زیبا و معروف هم داره که به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته شده و به «محراب الجایتو» معروفه.
از عجیبترین جاهایی که من تو زندگیم دیدم مسجد جامع اصفهانه. خلاصهوار تعریف کنم که بعد از پیادهروی زیاد (طول بازار قیصریه) با وسایل سنگین (یه کوله پشتی با دو تا دوربین و چند تا لنز و قمقمهی آب و...) به مسجد رسیدم. از داخل حیاط شروع به عکاسی کردم و سر در ورودیها رو گرفتم و وقتی دیدم زیر یکی از طاقیها، فرشی پهنه روی همون فرش چند دقیقه دراز کشیدم. بعد پا شدم و رفتم داخل مسجد. دالانهای فراوون و تاریک و تو در تو مقابلم بود و جز حیرت و لذت چیزی نداشت. هر چی جلوتر میرفتم حیرتم بیشتر میشد! مگه میشه بشر چنین چیزی ساخته باشه؟!
سقفها و طاقهای بلند و ستونهای مدور آجری با نورگیرهای فوقالعاده زیبا مقابلم بود و همهاش با خودم میگفتم چرا من تا به حال اینجا نیومدم؟ خلاصه حسن ختام سفر من به اصفهان اینجا بود و هرچی از عجایب و زیباییش بگم کم گفتم!
چند دقیقهای هم داخل یکی از شبستانها که مفروش بود و محل اقامهی نماز، دراز کشیدم و گوشیمو زدم شارژ! تمام مدت هر چی از این مسجد دیده بودم جلو چشمام ظاهر میشد و یه حس عجیبی داشتم؛ چیزی شبیه به رویا!
با نگاهی غیرتوریستی به دیدن این گنجینه بروید. از دوره سلجوقی تا صفوی و حتی قبل و بعد از آن دوره ها. تغییر زیبایی شناسی و سلیقه هنری را در استفاده از آجر در آغاز و گرایش بیشتر به کاشی در ادامه. هر چه بیشتر به سمت دوره صفوی میرود ، سادگی و زیباییِ وحیانی محسور کننده بنا جایش رابه کاشی کاریهای پیچیده و پر رنگ و لعاب میدهد که نشان از ثروت و بودجه کارفرمای بنا دارد. حتی رنگهای غالب نیز تغییر میکند. محرابها و شبستانهای متعددی که بر اساس چشم و هم چشمی قائم مقامها و در رقابت با هم ساخته شده است ، ماجراهای سیاسی بسیاری در پس خود دارد. سیر تحول هنر اسلامی و سلیقه حاکمان و هنرمندان را در این بنا بخوبی درمیابید. نکته نهایی و متمایز کننده این بنا با اغلب مساجد حکومتی آن است که هرچه تلاش کردند مسجد سیاسی باشد و تجلی گر قدرت پادشاهات، موفق نشدند و مسجدی بشدت وحیانی و مردمی باقی ماند برعکس مساجدی مثل مسجد سلطان احمد استانبول که گویی نمازخانه ای اداری است.
#گلفام_سفر
مسجد جامع اصفهان از نقاط دیگر گردشگری است که عطش علاقمندان به دیدار آثار تاریخی را سیراب می کند چون یک مجموعه تاریخی به جا مانده از قبل از اسلام است که به مرور در طی حکومت های مختلف بعد از اسلام ، قسمت هایی به این مجموعه تاریخی افزوده شده و یا حتی قسمت هایی با اثار جدید پوشانده شده است . محل مسجد جامع در مجاورت میدان امام علی در خیابن هاتف اصفهان است . بازار بزرگ اصفهان در حد فاصل مسجد جامع اصفهان و میدان نقش جهان قرار گرفته و این دو را به هم پیوند داده است .
مسجد جامع اصفهان که به مسجد جامع ومسجد جمعه اصفهان هم معروف است، یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است و مربوط به قرن دوم هجری قمری است. مسجد در ابتدا کوچک بوده اما در دورانهای مختلف قسمتهای زیادی به آن افزوده شده بهمین دلیل هر شبستان سبک متفاوتی دارد. در بعضی قسمتها با گذشت زمان ستونها کاملا منحرف شده است. این مسجد دارای ده ورودی است.ما از ورودی بازار وارد شدیم. داخل حیاط مسجد یک حوض چهارضلعی که در وسط صحن قرار دارد و یک حوض دیگر که در قسمت شمالی ساخته شده است. محرابها با تزیینات زیبایی از گچ،سنگ و کاشی ساخته شده اند. چهار ایوان در وسط چهار ضلع حیاط قرار دارد .تزیینات مسجد شامل مقرنس و گچ کاری و کاشیکاری های زیباست اما در بیشتر قسمتها تزیینات آجرکاری است.در قسمتهایی از شبستانهای قدیمی تر آثار آتش سوزی روی آجر ها دیده میشود که مربوط به زمان اسماعیلیان می باشد.
مسجد جامع اصفهان در دوره فرمانروایی سلجوقیان و زمانی که اصفهان پایتخت ایران بود، احداث شد و خواجه نظام الملک توسی وزیر قدرتمند دربار سلجوقی بانی و ناظر ساخت این مسجد بوده است. این مسجد در دوره های تاریخی بعد به تدریج تکمیل و تعمیر شده و به این خاطر به نوعی موزه زنده معماری ایران در ادوار تاریخی مختلف است.
بنای اولیه مسجد مربوط به اوایل ورد اسلام به ایران است و حتی محراب مسجد قدیمی که در حفاری های بعدی کشف شد، نشان می دهد جهت قبله چند درجه ای نیز با وضعیت فعلی تفاوت داشته که این را می توانید در ایوان جنوبی یا گنبد نظام الملک ببینید. محراب فعلی مسجد در زمان شاه طهماسب صفوی کاشی کاری شده و مناره ها نیز بعدا به بنا اضافه و مقرنس کاری های ایوان نیز مربوط به دوره اوزن حسن آق قویونلو است.
در سمت شمالی مسجد گنبدی کوچک تر به نام تاج الملک را می بینید که توسط تاج الملک فارسی رقیب سیاسی خواجه نظام الملک ساخته شده است و البته از هندسه دقیق و تزئینات زیبایی بهره مند است. در کنار این گنبد می شود شبستان چهلستون زیبا را دید که از دوره سلجوقی باقی مانده و هزار سال قدمت دارند.
ایوان شرقی و غربی را هم صفه شاگرد و استاد می نامند. در ایوان غربی یا صفه استاد می توانید شعر معروف " ما را به محبت علی بخشیدند" با خط بنایی ببینید. دیگر بخش زیبای مسجد محراب الجایتو در سمت غربی است که مربوط به دوره حکومت ایلخانان است و گچبرهایی زیبایی دارد. شبستان زمستانی در همین سمت قرار داره که در دوره تیموریان به مسجد اضافه شده است.
بطور کلی در سفر به اصفهان بازدید از مسجد جامع اصفهان را در برنامه بزارید حتما و اگر بخواهید دقیق همه جا را ببینید حداقل ۲-۳ ساعت زمان نیاز داره.
مسجد جامع یا مسجد عتیق اصفهان به دائرةالمعارف معماری ایرانی مشهوره. بنای اصلی مسجد از زمان سلجوقیان باقی مونده اما تغییراتی طی دوره های تاریخی درش انجام شده و در هر دوره قسمتی به مسجد اضافه شده. در کاوش های باستانشناسی آثاری متعلق به دوران آلبويه و قرن سوم هجری را نیز در این مسجد نشان میده. محراب زیبا و بی نظیر الجایتو، یادگار استاد حیدر که به دستتور الجایتو یا سلطان محمد خدابنده ساخته شده، در این مسجد قرار داره.
این مسجد 4صفه داره که به صفه استاد و شاگرد و صاحب و درویش معروف که در پشت هر نام حکایتی داره. و دو گنبد با شکوه . گنبد نظام الملک و گنبد تاج الملک. برای دیدن و لذت بردن از این مسجد میشه 1روز تمام وقت گذاشت. در ساعت نماز ظهر امکان بازدید از مسجد وجود نداره.
مجموعه مسجد جامع اصفهان و عظمتش، باعث شگفتی من شد. هرگوشه اش زیبا بود و پر از ریزه کاری. قسمت های زیادی از مسجد و صحن اصلی در حال مرمت و تعمیرات بود ولی چیزی از عظمتش کم نمی کرد.
برای وارد شدن به صحن (که نماز هم در صحن و حیاط اصلی برگزار می شد) نیازی به بلیط نیست ولی برای قسمت های داخلی باید بلیط تهیه شود هرچند انگار یک قسمت هایی از داخل مسجد هم برای تعمیرات یا چیز دیگری بسته بود و حس کردم همه جا را کامل ندیدیم.
یک قسمت از مسجد که مخصوص اذان گرفتن بود، طوری طراحی شده بود که صدا می پیچید و فوق العاده بود. فقط تنها عیبش این بود که اطلاعات کمی در مورد همچین اثر مهم و تاریخی در دسترس بود و من اصلا نتوانستم در مسجد تابلویی که اطلاعات دقیقی داده باشد پیدا کنم.این مسجد این قابلیت را داشت که بروشورها یا حتی کتابچه های مفصلی در موردش تهیه شود و در اختیار توریست ها گذاشته شود.
مسجد جمعه یا جامع اصفهان یکی از مساجد قدیمی و باشکوه این شهر هست. مسجد دارای گنبد، شبستان و ایوان و سایر قسمت های زیباست. تا جایی ک من اطلاع دارم از نظر معماری یکی از الگوهای برتر برای ساخت سایر مساجد جامع هست و بسیار هم مورد پسند جهانگردان، یک بهره برداری بسیار سنجیده از اصول هندسی. روی دیوارها میشه اشعار و ایوان رو خوند ک برای من بسیار جالب بود چون داستان گونه بود.
#تایسیز
ما از میدان نقش جهان به دنبال حمام شیخ بهایی و کنیسهای بودیم. در زمان مسافرت ما حمام تحت مرمت قرار گرفته بود و امکان بازدید نداشت. کنیسه را هم بالاخره یافتیم که بنایی کوچک بود و ما که تا اینجا چیزی ندیده بودیم گفتیم لااقل این مسجدی که در این نزدیکی است ببینیم. قبل آن هیچ شناختی از این مسجد نداشتم.
مسجد جامع اصفهان که بنا به اظهار کارشناسان بر روی آتشکدههای دوران ساسانی ساخته شده است. عظمت صحن این مسجد در بدو ورود بازدید کننده را تحت تاثیر قرار میدهد، ما که بدون برنامهریزی و مطالعه قبلی این مسجد را در حقیقت کشف کرده بودیم، بیشتر از این عظمت و زیبایی شگفتزده شده بودیم.
در زمان بازدید از این بنا حس خوب و توام با آرامشی داشتیم.