کلیسای چوپان ( ناخیرچی ) (کلیسای آندره ورتی) Chupan Church (Nakhirchi)

کلیسای چوپان یا ناخیرچی،از جمله بناهای تاریخی شهر جلفااست.این کلیسا در سال ۲۰۰۸ در فهرست میراث جهانی یونسکو به همراه کلیسای سنت استپانوس به ثبت جهانی رسیده است. کلیسا در سال ۱۵۱۸ میلادی ساخته ودر سال ۱۸۳۶ هم بازسازی شده است. اینجا محلی برای عبادت چوپانان ارمنی ساکن روستاهای اطراف دره شام بوده است. این کلیسا در میان کوههای رسوبی ماسه سنگ سرخ متعلق به دوره ائوسن (۵۰ میلیون سال قبل)قرارگرفته است. در سنگفرشهای مسیر پیاده روی تعدادی آثار فسیلی مشاهده می شود. کلیسا مربع شکل بوده به ابعاد ۵/۷×۷/۷ متر و از داخل صلیبی شکل است.اینجا جزئ کلیساهای کوچک طبقه بندی می شود. ورودی اصلی در قسمت غربی آن است و محراب در سمت شرق. مصالح بکار رفته در آن سنگ و ملات است و سطح دیوارهای داخلی با گچ پوشیده شده است. این جاذبه گردشگری در حدود دو کیلومتری از کاروانسرای خواجه نظر در انتهای شهر جلفا و دراوایل جاده جلفا بطرف سد ارس واقع شده است. محوطه بیرونی کلیسا که در سمت چپ جاده جلفا بطرف کلیسای سنت استپانوس واقع شده ، بطرز زیبائی محوطه سازی شده وهمه روزه آماده بازدید علاقمندان و گردشگران است.

این کلیسا در جلفای کنار رودخانه ارس و نزدیک به کلیسای استپانوس مقدس در منطقه دره شام واقع شده است که بیشتر ارمنی نشین بوده اند؛ کلیسای آندره ورتی درسال1836میلادی با سنگ تراشیده شده ، ساخته شده است ؛ این کلیسا از داخل بازدید نداره و درب ان همیشه بسته است و به تازگی مورد مرمت میراث فرهنگی برای بازدید عموم قرار گرفته است ؛ کلیسای چوپان کلیسای کوچکی است که بر روی یه تپه کوچک و در کنار کوه پایه که دور ان با سنگ چین پر شده قرار گرفته است ، این کلیسا جایگاه نیایش چوپانان روستاهای ارمنی نشین دره شام بوده است که سالهاست از این منطقه رفته اند ،کف کلیسا چهار پله پایین تر از حیاط است و روی بام کلیسا بنای استوانه ای تقریبا بلند کلیسا با چهارنورگیر ساخته شده که روی ان علامت مسیح قرار گرفته است

در شهر جلفا با فاصله ی کوتاهی بعد از پارک درنا و در مجاورت رود ارس و در جاده کلیسا،سمت چپتون کلیسای چوپان (ناخیرچی)قرار داره که مربوط به دوره ی صفویه هست و از سنگ و ملات ساخته شده و کلیسا ورودی نداره و بازدیدش آزاده. البته درب ها بسته است و امکان بازدید از داخل وجود نداره. داخل کلیسا عاری از تزییناته و این ساختار احتمال اینکه کلیسا جهت ادای نذورات چوپانان و اینکه به روستاهای مجاور مراجعت نکند رو زیاد کرده.روایتی هم مبنی بر این هست که این کلیسا توسط برادران چوپانی دو دو سمت ارس و دقیقا روبروی هم ساخته شده که اثری از کلیسای دوم نیست وکاملا تخریب شده. گنبدوقسمتی از پوسته خارجی کلیسای چوپان تخریب شده بود که گنبد و دیواره ی خارجی که الان ازش مشاهده میشه بخش مرمت شده ی کلیسا هست.

این کلیسا در قرن شانزدهم میلادی بنا شده و در سال های اخیر به دلیل بی توجهی و عدم استفاده از آن، دیوارها و گنبدش فرو ریخته بود که در سال 1394 توسط میراث فرهنگی و سازمان منطقه آزاد ارس بازسازی و مرمت شد. کلیسای چوپان به همراه کلیسای مریم مقدس دره شام در حریم کلیسای سنت استپانوس هستند و در سال 2008 در زیرمجموعه این کلیسا در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. کلیسای چوپان رو به ارس واقع شده و نمای زیبایی دارد. روبروی این کلیسا و در آنسوی ارس در خاک جمهوری نخجوان نیز کلیسای مشابهی وجود داشته که در سال های اخیر تخریب شده است. گفته می شود این کلیسا و کلیسای تخریب شده توسط دو برادر چوپان بنا شده اند.

این بنای کوچک که کلیسایی در مقیاس بسیار کوچک است در حاشیه رود ارس قرار دارد. این کلیسا در غرب جلفا و در مسیر جاده جلفا-پلدشت و در فاصله کمی از گیت مرزبانی قرار دارد. در مقابل مسیر پیاده دسترسی به این کلیسا پارکینگ و محوطه خوبی برای پارک خودرو وجود دارد. مسیر کنار جاده تا کلیسا با پله‌های سیمانی و چراغ‌هایی برای بازدید از کلیسا آماده سازی شده است، هر چند حباب چراغ‌ها از دست تخریب‌گران در امان نمانده و شکانده شده‌اند. تاریخچه‌ای از بنا در کنار آن درج شده است. این کلیسا یک در کوچک دارد که همیشه قفل است، پس اگر به هوای دیدن داخل کلیسا این جاذبه را انتخاب می‌کنید، از این مورد آگاه باشید و شاید همان دیدن بنای کلیسا از کنار جاده کفایت کند. اگر زمان غروب آفتاب در کنار این کلیسا باشید منظره زیبایی از رود ارس و غروب آفتاب را مشاهده خواهید کرد. پیشنهاد من بازدید از این کلیسا قبل از کلیسای سن استپانوس است، چون بعد از دیدن کلیسای سن استپانوس کوچک و ساده بودن این کلیسا بیشتر به چشم می‌آید.