معبد اسپاخو با لاشه سنگ و ملات ساروج بنا نهاده شده است و دارای پلانی مستطیل شکل است و سقف آن با طاق و گنبد پوشیده شده است. ورودی اصلی بنا در ضلع شرقی به شکل ایوانی بلند با قوس گهوارهای است که گنبدخانه در غرب آن قرار دارد. در دیوارههای شمالی و جنوبی بنا نیز ورودیهایی با طاق کلیدی تعبیه گردیده است که از ویژگیهای معماری ساسانی میباشد.
با شنیدن اسم معبد آدم یاد معبد شائولین میفته! اما توی خراسان شمالی هم یک معبد هست که در ادوار مختلف با عناوین مختلف شناخته میشده، گاهی بهش کلیسا میگن، گاهی آتشکده و گاهی هم معبد. اما اسمش هرچی که هست بنای زیبایی. اونقدر زیبا و استوار که مجبورمون کرد با دوچرخه به دیدنش بریم.
معبد اسپاخو رو میشه کهنترین بنای خراسان شمالی دونست اما این ترین بودن هیچ تاثیری در شهرتش نداشته! و هنوز مهجور مونده. بنایی که شاید هر جای دیگهای میبود تبدیل میشد به یک مرکز گردشگری فعال. روستای اسپاخو که معبد در اونجا قرار داره، از شهر بجنورد حدودا ۱۱۵ کیلومتر فاصله داره (در مسیر بجنورد گرگان). روستایی در پای کوه و با آب و هوایی معتدل و مناظری زیبا. مسیر برگشت از روستا تا جاده اصلی کاملا سرازیری بود و بدون حتی یبکار رکاب زدن به راحتی تا جاده اصلی اومدیم ?.
اما در خصوص ساختمان معبد، از سنگهای نتراشیده شده و چوب درخت اُرس (از محکمترین چوبهاست) و ملات ساروج ساخته شده. داری یک گنبد سنگی زیبا است و یکی دیگر از ویژگیهای منحصربفرد در اون شکل ورودیهاست که شبیه جاکلیدی طراحی شده است.
با اینکه این معبد از هر لحاظ ویژگیهای خاصی داره، هنوز نتونسته جایگاهی بین بناهای معروف کشور پیدا کنه.