آرامگاه شیخ روزبهان Sheikh Roozbehan Tomb

وقتی که سعدی شیخ روزبهان را واسطه قرار داد تا خداوند شیراز را حفظ کند خبر نداشت که بعد از 800 سال آرامگاه شیخ کبیر خود نیازمند کوچکترین حفظ و نگهداری شود. ابومحمد ابن روزبهان ابن ابی نصر بقلی دیلمی فسایی معروف به شیخ روزبهان بزرگترین عارف قرن ششم هجری قمری به شمار می‌رود.شیخ روزبهان در پارسی نویسی استاد بود و در آثار او تعبیرات بسیاری حاکی از توجه به شخصیتها، عناصر داستانی و مفاهیمی مربوط به ایران باستان وجود دارد، مجموعه سروده‌های او به دو زبان فارسی و عربی در دیوان المعارف فی الشعر گردآوری شده بود.

از سروده‌های وی بارها عارفان و شاعران استقبال کرده اند از آن جمله مولوی در غزل مشهور منسوب به او با مطلع «بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست» به هماوردی با شیخ روزبهان برخاسته و پاره‌ای از مضامین غزل وی را با عباراتی مشابه تکرار کرده‌است اما سعدی در غزلی با همان وزن و قافیه، با لحنی بس تند و تیز به مولوی پاسخ گفته‌است.شیخ روزبهان هر هفته چند نوبت در مسجد عتیق و مسجد سُنقُری وعظ می‌کرد. او در اواخر عمر به نوعی فلج دچار شد اما باز هم با شوق و به کمک مریدان به مسجد میرفت و وعظ می‌کرد.

آرامگاه شیخ روزبهان در محله درب شیخ و در جنوب خیابان لطفعلی‌ان زند قرار دارد. شیخ ابو حمد روزبهان بن ابی نصر در سال 522 هجری قمری در شهر فسا به دنیا آمد. او یکی از دانشمندان نامی و عارف بود که در رشد و تکامل اندیشه والای بشری سهم بسزایی داشته است. او در عرفان و تصوف، مقام شامخی داشته؛ از این رو سعدی در شعری برای حفاظت از شهر شیراز، خدا را به این شیخ و شیخ کبیر قسم داده است: به ذکر و فکر عبادت به روح شیخ کبیر به حق روزبهان و به حق پنج نماز شیخ روزبهان در سال 606 هجری قمری در سن 84 سالگی در شیراز درگذشت و او را در خانقاه خود به خاک سپردند.

در سال 1345 خورشیدی به سفارش انجمن آثار ملی بر روی قبر شیخ و فرزندان او بنایی ساخته شد. آرامگاه وی به صورت دو تاق و طاقنمایی کوچکتر که در همدیگر قرار گرفته اند است و زیر آن 6 سنگ قبر در کنار هم قرار دارند. یکی از قبرها متعلق به شیخ روزبهان و 5 قبر دیگر مربوط به فرزندان و نوادگان اوست. سنگ قبر شیخ، اولین قبر سمت جنوبی است که دارای 1 متر و 69 سانتیمتر طول و 56 سانتیمتر عرض می باشد.