موزه باستان شناسی زنجان - عمارت ذوالفقاری (موزه مردان نمکی) Zanjan Archaeological Museum(Salt Men Museum)

عمارت ذوالفقاری در گذشته متعلق به حکمران زنجان بوده است و پس از آن متروکه مانده و در سال ۷۹ مورد بازسازی قرار گرفته است، تا اینکه در سال ۱۳۸۶ چهار مرد مومیایی شده در معدن نمک چهر آباد کشف و به این عمارت منتقل شدند و تبدیل به موزه موقت شد و در سال ۱۳۸۸ این بنا به عنوان موزه باستان شناسی یا موزه مردان نمکی زنجان افتتاح شد. در سال ۷۲ در معدن نمک چهر آباد، بقایای مرد نمکی ۱ حین کار کارگران پیدا شد اما متاسفانه استخراج از معدن تعطیل نشد و در سال ۸۳ بقایایی جدیدی از مرد نمکی ۲ یافت شد. مرد نمکی ۳ هم در سال ۸۳ و در حین کار با بولدوزر پیدا شد و همچون دو مورد قبلی تکه تکه و متلاشی پیدا شد. اما مرد نمکی ۴ سالمترین و کاملترین مومیایی کشف شده است که تمام قسمتهای بدنش سالم است اما آب بدنش خشک شده. و آنچه که جالب است لباس و کفشش است که در حدود ۲۳۰۰ سال قبل، چکمه چرمی با بند به پا داشته. قدمت مومیایی ۱ و ۲ حدود ۱۵۰۰ سال قبل و قدمت مومیایی ۳-۴-۵ حدود ۲۳۰۰ سال قبل در دوره هخامنشیان تخمین زده شده است. مرد نمکی ۱ در موزه باستان شناسی تهران و ۴ مرد نمکی دیگر در موزه باستان شناسی زنجان نگهداری میشود. و آنچه که باعث ناراحتی بود عدم شرایط استاندارد برای نگهداری مومیایی ها بود. به گفته مسول حراست موزه، شیشه ها باید ضد اشعه و فضای داخل آنها باید خلا باشد اما متاسفانه هیچ کدوم رعایت نمیشود و با هر فلش و عکسبرداری بخشی از این مومیایی ها از بین میروند. علاوه بر این مردان نمکی، ظروف گلی و سفالی و فلزی و مسی هم دوران مختلف تاریخی در آنجا نگهداری میشود که دیدن از آنها هم خالی از لطف نیست اما برای منی که خیلی علاقه به موزه ندارم، بازدید از مردان نمکی بسیار جالب بود و به علاقه مندان حتما پیشنهاد میدم که سری به این موزه بزنند.

موزه باستان‌شناسی زنجان یا موزه مردان نمکی در عمارت تاریخی ذوالفقاری و نزدیک سبزه میدان قرار داره این موزه  که در آن اشیایی مانند کاسه‌های سفالین، خمره، سنگ، شمشیر، سکه، چاقو،کاشی، چاروق، ظروف مسی قلم‌زنی و ... در آن  نگهداری می‌شود که قدمت تعدادی از آن ها به  8 هزار سال قبل نیز برمیگرده. اما اصلیترین دلیل ما برای دیدن موزه باستان‌شناسی زنجان دیدن مردان نمکی بود همنطور که میدونید از سال 1372 تا کنون 6 مرد نمکی کشف شده که مرد شماره یک در موزه ملی ایران در تهران، مردان شماره 2 تا 5 در شهر زنجان و در عمارت ذوالفقاری و مرد شماره 6 هنوز در محل کشف آن یعنی معدن نمک چهرآباد زنجان نگهداری می شود.

مردان نمکی شماره 3، 4 و 5 مربوط به دوران هخامنشیان و مردان نمکی شماره 1، 2و 6 مربوط به اواخر دوران اشکانیان و اوایل دوران ساسانیان می باشند. مهمترین مومیایی یعنی مرد شماره 4 مربوط به پسر جوان حدودا ۱۶ ساله ای است که سالمترین مومیایی می باشد و همراهش یک چاقوی فلزی دسته استخوانی در غلافی از جنس چرم کشف شده که همین مورد، قدمت چاقوی زنجان را به 2400 سال قبل برمیگرداند. خلاصه در سفر به زنجان دیدن مهمترین مومیایی های طبیعی جهان رو از دست ندید.

يكي از جاذبه هاي ارزشمند شهر زنجان موزه باستان شناسي اش است. اين موزه در عمارت تاریخی ذوالفقاری واقع شده و از 3 بخش مختلف پیش از تاریخ، بخش تاریخی و بخش تاریخ اسلام تشکیل شده است. هربخش اشیای مربوط به آن تاریخ مثل ابزار كار، ظروف سفالین،و شمشیرهای، کاشی و ظروف مسی قلم‌زنی و ...نگهداری می‌شود. اما قسمت جالب اين موزه ویترین مردان نمکی است که گاها اين موزه را به نام موزه مردان نمكي هم ميشناسند. در اين موزه مومیایی‌هایی به اسم مردان نمکی وجود دارند که قدمت آن‌ها حدودا به دوهزار سال پیش بر می‌گردد و در معادن نمک چهرآباد پيدا شدند. در مجموع ديدن اين موزه متفاوت از نظر تاريخي ارزشمند است. #تايسيز