ارگ بم Bam Citadel

ارگ بم بزرگترین سازه با بنای خشتی است که در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است. این بنا در دوره ساسانیان تاسیس شده و در بالای تپه ای مصنوعی در ربع شمال غربی شهر قدیمی بم واقع شده است. این منطقه در چهارراه جاده ابریشم و جاده های منتهی به آسیای میانه، خلیج فارس و مصر بود.
نخستین نشانه‌های شکل‌گیری ارگ بم به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد. اما توسعه آن در طی چند صد سال روی داده است و مهمترین دوران‌های گسترش آن به دوره اشکانی، سجلوقی و تیموری برمی‌گردد.
پس از رشد ارگ بم در دوره اشکانی، ساسانیان کنترل آن را در دست گرفتند. با شکست ساسانیان از اعراب، این شهر مورد هجوم اعراب قرار گرفت و آسیب‌های زیادی دید. در دوران امام علی (ع)، خوارج ، به کرمان فرار کرده و در ارگ بم سنگر گرفتند. بعدها یعقوب لیث صفاری که حکومت صفاریان را در منطقه سیستان و کرمان پایه‌گذاری کرد، توانست خوارج را شکست داده و کنترل ارگ بم را در دست بگیرد. در سده‌های بعدی فرمانروایی‌های محلی شرق ایران مانند بازمانده‌های مغول و صفویان و قاجاریان از ارگ بم به عنوان یک نقطه استراتژیک در شرق ایران و مسیر تجاری شرق به غرب آسیا که از ایران عبور می‌کرد، استفاده می‌کردند.
متاسفانه در اثر زلزله دی ماه ۱۳۸۲، ارگ بم آسیب فراوانی دید و در لیست اثار تاریخی در خطر یونسکو قرار گرفت. اما به تدریج روند بازسازی آن آغاز شد.
پس از خراب شدن ارگ بم در زلزله سال ۱۳۸۲، اقدامات بسیاری برای بازسازی این سازه خشتی انجام شد و طی آن، آثار فراوانی از خرابه های این سازه کشف شد. از این آثار می توان به کشف پرستش گاه های ناشناخته در گسل بم، شناسایی پوسته های کهن باروی ارگ بم و تعدادی سنگ نگاره در آوارهای ارگ بم پیدا شده که بر روی آن ها صحنه هایی از شکار حیواناتی همچون بز و پلنگ با تیر و کمان به تصویر کشیده شده است، اشاره کرد.
از جمله ترسناک ترین کشفیات از این بنا، اجساد کشف شده از ۶۸ نوزاد پسر در دل دیوار های قطور ارگ بم بوده است.
بطور کلی آن‌چیز که ارگ بم کرمان را ارگ بم کرده است استفاده از خاک رس، سنگ‌ریز، کاه، آب و خشت در ساخت آن است، زیرا جز بلایای طبیعی چیز دیگری نمی‌توانسته نابودش کند. یکی دیگر از ویژگی‌های این سازه از نظر معماری و نقشه‌کشی، نوع ترکیب محله‌های مسکونی و مراکز امنیتی با یک‌دیگر است. خیابان‌ها و کوچه‌های این دژ طوری تنظیم شده‌اند تا برج و باروها بر همه قسمت‌های شهر مسلط باشد. بهتر است بدانید تاکنون چندین راه فرار و راهرو زیرزمینی هم پیدا شده که از زیر دژ به بیرون راه دارد.
پای ارگ بم کرمان به شاهنامه نیز باز شده است. فردوسی در بزرگ‌ترین افسانه‌دان دنیا درباره افسانه‌ای‌ترین سازه خشتی جهان می‌نویسد و پای جنگ اردشیر بابکان و کسی مثل هفتواد را به ارگ بم باز می‌کند.
ویژگی‌های مهندسی ارگ بم از این حکایت دارد که صدها سال پیش سازندگان ارگ از مهندسی باد و ترکیب آن با مهندسی آب و معماری استفاده کرده بودند تا سیستم تهویه و تنظیم رطوبت داشته باشند. با توجه به گرمای زیاد و رطوبت کم این منطقه، محلی با بیشترین میزان باد برای ساخت ارگ انتخاب شده است. به این ترتیب که باد از بخش غربی ارگ وارد و با عبور از فضاها و دالان‌ها راهی حاکم‌نشین می‌شد. مهندسان برای تلطیف هوا و خنک‌کردن ارگ از سیستم تامین آب و بادگیر استفاده کردند و جریان باد را از این سیستم آبرسانی عبور دادند تا دمای هوای ارگ کاهش یابد.
قسمت‌های اصلی ارگ بم شامل دروازه اصلی، بازار، میدان تکیه، مجموعه میرزا نعیم، مسجد جامع، مسجد پیامبر (ص)، حمام، عمارت چهار فصل، دروازه حصار دوم، مدرسه یا خانقاه، کاروان‌سرا، زورخانه، اصطبل، قورخانه، خانه حاکم، چاه اصلی ارگ، دروازه کت کرم و زندان، محل آسیاب بادی، بقایای محله قدیم و غلام محل یا کنای محله می‌شود.
معماری این دژ مستحکم عامل برقراری امنیت و مانع از نفوذ دشمن بوده است. وجود برج و بارو،‌ قرارگیری روی تپه‌ای بلند، استقرار مقر حکومتی در بالاترین نقطه قلعه، وجود محله‌های مسكونی و اتصال این محله‌ها به هم، مهندسی باد و ترکیب آن با مهندسی آب برای ایجاد تهویه مطبوع طبیعی، سیستم آبرسانی و ... همگی از یک معماری خارق‌العاده حکایت دارند.

ارگ بم انگار جون داره و نميخواد تسليم بشه ، ١٦ سال از اون اتفاق تلخ گذشته و ارگ از اين بالاي تپه باز ريشه زده و جون گرفته. همونطور كه مردم شهر دوباره با وجود زخم هاشون به زندگيشون ادامه دادن و الان تو شهر پر از بچه هاي قد‌و نیم قدی هست که اصلا از اون روزا خبر ندارن و چشماشون برق شادی داره!
اینکه ارگ دوباره بازسازی بشه مخالف و‌موافق داشته ، مخالفها زلزله رو بخشی از تاریخ این بنا میدونستن ، و اعتقاد داشتن همونطور باید حفظ بشه. ولی نمیدونن که ما هم خودمون بخشی از تاریخیم و با زنده کردن دوباره ارگ برای آیندگانمون میراث ارزشمندی به جا میزاریم . ایجا از زمان هخامنشیان که بنا شده قطعا بارها و بارها مرمت شده. و الان هم به همت استادکارهای ایرانی و پیگیری سازمان دلسوزتر از میراث فرهنگی خودمون یعنی یونسکو در حال بازسازیست.
اونجا که بودیم ازدوستم پرسیدم به نظرت بعد از اون اتفاق اولین نفری که شاید با پاهای برهنه دوید سمت ارگ که ببینه هنوز سرپاست یا نه کی بوده؟؟ کی اولین نگاه رو برگردونده سمت این شهر قدیمی !؟ تو تخیلم نمیدونم چرا همش تصویر یه پسر بچه میاد تو ذهنم . شما چی فکر میکنید ؟ به نظرتون کی بوده اون شخص؟ آرزوی شادی بیش از حد دارم برای مردم شهر بم تا این گرد غصه از روی سر و صورتشون بالاخره پاک بشه و بره.
#گلفام_سفر#لست_گرام#

ارگ بم بزرگترین سازه خشتی جهان است که در شهر بم در استان کرمان واقع شده است.ارگ در مسیر جاده ابریشم و در سده پیش از میلاد ساخته شده است.این بنا یک دژ بزرگ است که در وسط آن ارگ است اما بدلیل اینکه ارگ پر ارتفاع ترین قسمت مجموعه هست کل بنای دژ را ارگ می نامند.در سال ۱۳۸۲ در اثر زلزله ای که در شهر بم آمد متاسفانه ارگ ویران شد وبیشتر قسمت های ارگ از بین رفت ولی در حال حاضر ارگ بم درحال مرمت است

چندین سال پیش با دیدن پوستری از ارگ بم، آرزوی دیدنش را کردم تا اینکه در آن دی ماه شوم ارگ بم تخریب شد. امسال که بالاخره فرصتی دست داد تا به کرمان سفر کنیم، فرصت را غنیمت شمره و برای دیدن ارگی که میگفتند بخش اعظمش مرمت شده، راهی بم شدیم. اما ...
به ارگ رسیدیم و در اولین نظر داربست های نصب شده روی دیوراها توی ذوق میزد. وارد شدیم، مرمت تصنعی انجام شده بیشتر توی ذوق میزد. مرمتی که هیچ بویی از ارگ قدیم نبرده بود و بیشتر شبیه به سازه های سبک سنتی ساخته شده در دبی بود. حجره هایی شبیه به حجره های بازار ابن بطوطه.
و در ادامه مسیر سربالایی سخت هیچی چیز نبود. همچنان بخش اعظمی از ارگ تلی از خاک بود و انگار نه انگار که اینهمه سال گذشته و هنوز ارگی به معنای واقعی وجود نداشت.

ارگ به معنای حاکم نشین است که این بخش از عمارت حکومتی اکنون سالم ترین قسمت ارگ بم است که خود مانند شهری کامل بر روی صخره بزرگ بنا شده و بلندترین قسمت شهر است و دیدی کامل به تمامی نقاط شهر و اطراف دارد.مصالح اصلی بکار رفته در بنای ارگ از خشت خام ،گل،رس،کاه،آجر،سنگ و تنه درخت خرما بوده و ارتفاع آن از جلو دروازه ورودی در حنوب تا بلندای برج اصلی که بر فراز خانه حاکم قرار گرفته نزدیک به ۶۵ متر است.تا اواخر قاجار مردم در این قلعه زندگی میکردند.این ارگ را به بهمن پسر اسفندیار نسبت داده است و به قولی نام بم از بهمن گرفته شده است .این مجموعه بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت دارد و مساحتی حدود ۲۰ هکتار و خندق بزرگی اطراف آنرا گرفته .ارگ بم دارای ۳۸ برج دیدبانی است که دورتادور آنرا حصاری بلند است با کنگره ها و جایگاه های مخصوص مدافعان شهر را از گزند دشمنان حفظ میکرده.ارگ بم ۴ قسمت عامه نشین و زورخانه و حاکم نشین و اصطبل داشته و قصر حاکم از یک ساختمان مجلل تابستانی وبنای زمستانی تشکیل شده که گویا راه زیر زمینی به قلعه دختر در بیرون ارگ متصل بوده.

ارگ بم بزرگترین سازه خشتی جهان در سده پنجم پیش از میلاد در مسیر جاده ابریشم ساخته شده است. کل بنا یک قلعه بزرگ است که ارگ در بلندترین قسمت و قلب آن قرار دارد و به همین دلیل بطور کلی ارگ نامیده میشود ارگ در مرکز شهر نظامی در نقطه‌ای با بهترین دید از لحاظه امنیتی قرار دارد و شامل فضاهای زیر بوده
۱.بخش حکومتی که در درونی‌ترین دیوار قرار گرفته و شامل دژ نظامی، عمارت چهار فصل، سربازخانه، چاه آب  و اصطبل است
۲.بخش رعیت نشین که اطراف بخش حکومتی است و شامل ورودی اصلی شهر، مسیر اصلی متصل‌کننده ورودی شهر به دژ و بازار در امتداد آن، نزدیک به ۴۰۰ خانه و ساختمان‌های عمومی مانند مدرسه و مکان ورزش است
۴.در میان خانه‌ها ۳ نوع مختلف وجود دارد که قابل توجه است،خانه های کوچکتر با ۲–۳ اتاق برای خانواده‌های فقیر.خانه‌های بزرگتر با ۳–۴ اتاق برای طبقهٔ متوسط جامعه، بعضی از آن‌ها ایوان هم دارد.مجللترین خانه‌ها با اتاق‌های بیشتر که به خاطر فصلهای مختلف سال در نقاط گوناگون قرار گرفته‌اند، با یک حیاط بزرگ و یک طویله در نزدیکی برای حیوانات. تعداد این خانه‌ها در ارگ خیلی کم است. از این جمله می‌توان به خانه سیستانی‌ها و خانه یهودیان اشاره کرد.همهٔ ساختمان‌ها از آجرهای رسی پخته نشده یعنی خشت، ساخته شده است.
قسمتهای زیادی از ارگ بم در اثر زلزله ی سال ۸۲ ویران شد و اکنون توسط یونسکو درحال بازسازی و مرمت است.

ارگ بم بزرگترین سازهٔ خشتی در جهان است که محل آن در نزدیکی شهر بم در استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار دارد. کل بنا یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ، که پر ارتفاع ترین قسمت مجموعه نیز به شمار می آمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم نامیده می شود. اگرچه پیرامون تاریخچه شکل گیری این ارگ تاریخی بین دوره های اشکانی و حتی قبل از آن در دوره هخامنشی اختلاف نظر وجود دارد اما اغلب بناهای آن که در زمان قبل از زلزله برپا بودند به دوره تیموری تا قاجار نسبت داده می شود. با این وجود بخشهایی همانند ایوان مسجد جامع با مقیاس متفاوت و عظیم خود دوره های بسیار قدیمی تر (همانند قرن چهارم هجری در دوره سامانیان تا قرن هفتم هجری در دوره سلجوقیان) را یادآوری می کنند. نهایتا ارگ بم در دوره قاجار خالی از سکنه شده است بخش حکومتی که در درونی ترین دیوار قرار گرفته و شامل دژ نظامی، عمارت چهار فصل، سربازخانه، چاه آب 40 متری و اصطبل به گنجایش 200 اسب است.بخش رعیت نشین که اطراف بخش حکومتی است و شامل ورودی اصلی شهر، مسیر اصلی متصل کننده ورودی شهر به دژ و بازار در امتداد آن، نزدیک به 400 خانه و ساختمان های عمومی مانند مدرسه و مکان ورزش است.

ارگ بم رو متاسفانه قبل از زلزله من ندیدم .کل بنا یک دژ بزرگه که درون اون، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ، که پر ارتفاع‌ترین قسمت مجموعه نیز هست کل بنای دژ رو ارگ بم میگن.هنوزم خیلی قشنگ و پر ابهته.یسری جاها رو که بازسازی نکردن یه بنده خدایی میگفت چون زلزله جزئی از تاریخ ارگه و به همین دلیل باید اثار زلزله هم میموند.