مسجد جامع ابیانه (مازگه جامع) Abyaneh Jamea Mosque

مسجد جامع ابیانه جزو زیباترین مساجد اولیه اسلامی در ایران است. قدمت مسجد به دوره سلجوقیان میرسد و تاریخ حک شده بر روی محراب و منبر چوبی به سال ۴۷۷و۴۶۶ هجری قمری دلیلی بر این ادعا است. در بازدید از ابیانه حتما این مسجد زیبا رو ببینید.

قدم های خود را آهسته تر برمیداریم، باران و مه حس و حالی بی بدیل را در روستای ابیانه به ما هدیه داده بود. به مسجدی می رسیم که بر روی آن نوشته شده مازگِه جامع اما درب آن بسته است. با پرس و جو متوجه میشویم که باید درب بزنیم تا خادم مسجد درب را باز کند.

مردی کوتاه قامت و نسبتاً سالخورده بیرون می آید و می گوید برای بازدید باید مبلغ 5000 تومان پرداخت کنیم، به نشانه رضایت سری تکان می دهیم و از دروازه آهنی مسجد عبور میکنیم و به دروازه ی چوبی که در فاصله بسیار کمی از آن قرار گرفته میرسیم.

کفش ها را از پا بیرون آورده و از دروازه ای چوبی که از ظاهر آن مشخص هست که قدمتی طولانی دارد عبور میکنیم. خادم مسجد به دروازه اشاره میکند و از تلاش چندباره سارقان برای ربودن این درب چوبی می گوید. وارد مسجد می شویم، خادم این بخش از مسجد را شبستان تابستانه معرفی می کند و اشاره می کند ابتدا به دیدن قسمت جذاب مسجد، شبستان زمستانه برویم.

از لهجه او متوجه می شویم که بومی این روستا نیست و بعد فهمیدیم که همسرش از اهالی این روستا هست و به همین دلیل به این روستا آمده. درب بسیار کوتاه و مرموزی در انتهای شبستان تابستانی قرار گرفته که با یکی دو پله پایین رفتن به شبستان زمستانه وارد میشویم که سخن های بسیاری برای گفتن دارد. کف و سقف این شبستان از چوب می باشد که به واسطه تیرک های عمودی به یکدیگر متصل شده.

در گذشته تمامی اهالی روستا به آئین زرتشت اعتقاد داشتند و اینجا عبادتگاه آنها به حساب می آمده. در آن زمان اهالی روستا همزمان با طلوع خوشید به اینجا می آمدند و به عبادت می پرداختند.
با ورود دین اسلام اهالی روستا مسلمان شدند و این عبادتگاه به یکی از نخستین مسجدهای ایران تبدیل شد. در زمان صفویان مسجد گسترش یافت و شبستان جدیدی با عنوان شبستان تابستانه در کنار این محل ساخته شد.

در انتهای شبستان زمستانه به محرابی چوبی میرسیم که به گفته خادم مسجد تنها محراب چوبی دنیا می باشد که ساخت آن به سال ۴۷۷ هجری قمری باز میگردد و از ۳۶۶ قطعه چوبی به نشانه تعداد روزهای سال کبیسه ساخته شده. با دقت بیشتر آیات قرآن رو میبینیم که بر روی این محراب چوبی به زیبایی و با دقت و با خط کوفی منبت کاری شده. در کنار این محراب یک منبر چوبی نیز قرار گرفته که بر روی آن نقش گل و بوته و کتیبه هایی به خط کوفی حک شده است.

بر روی دیواره های این شبستان حفره هایی وجود دارد که در گذشته با قرار دادن چربی گاو یا گوسفند و سوزاندن آنها برای روشنایی و گرم کردن فضای اینجا استفاده میشده. سقف این شبستان به واسطه سوازندن همین چربی ها پر از دوده های سیاه بود و همین از دلایلی هست که این شبستان چوبی رو سالهای طولانی از گزند موریانه حفظ کرده.

در مسیر خروج از این شبستان یکی از ستونهای چوبی که بسیار صیقلی شده توجه مارو به خود جلب می کند. از خادم مسجد علت را جویا میشویم و میگوید دلیل این صافی دستهای مردمیست که در گذشته برای گرفتن حاجت بر روی این چوب قرار داده میشده.

از این شبستان خارج و وارد شبستان تابستانه میشویم. در قسمت مرکزی سقف شبستان، نورگیری بزرگ وجود دارد که در گذشته روشنایی مسجد رو تامین میکرده. رنگهایی زیبا در قسمتی از سقف شبستان توجهمان را جلب کرد. این بخش از شبستان پر از نقاشی ها و حکاکی های زیبا بود که هر کدام بدست یک هنرمند نقاشی شده بود.
با نگاهی بر ساعت مسجد که یادآوری میکند ابیانه جاهای دیدنی دیگری هم دارد از خادم مسجد تشکر میکنیم و این مسجد رو با تمام زیبایی ها و رازهای سر به مهرش ترک میکنیم.