رودخانه کوچکی در دهکده مودلاروت وجود دارد که نقشهای مهمی در طول تاریخ داشته است: از حائلی برای جنگ سرد گرفته تا برقراری یک مرز مدرن! جامعه کشاورزی کوچک مودلاروت که درست بین دو شهر برلین و مونیخ و در مناطق روستایی کشور آلمان قرار گرفته است، سکونتگاه 50 نفر است و تنها یک رستوران دارد. اما هرساله دهها هزار بازدیدکننده را بهسوی خود میکشاند.
البته دلیلش مشخص است. در میان 18 خانه و مزرعه این روستا یک دیوار سفید بتنی 100 متری کشیده شده است که زمانی بخشی از مرز بین آلمان شرقی و غربی به شمار میرفت.
مرز داخلی آلمان که از نظر فیزیکی جدای از دیوار مشهور برلین قرار گرفته است حدود 1400 کیلومتر طول داشت و از سال 1949 که اهالی شوروی، آلمان شرقی را پایهگذاری کردند، آلمان شرقی و غربی را از یکدیگر جدا میکرد و البته تا سال 1989 که سنگربندیهای مرزی بهتدریج برداشته شدند، پابرجا بود. مودلاروت دقیقاً روی این مرزبندی قرار داشت و در آن دوره بخشی از این دهکده آرام در شرق سوسیالیست و بخش دیگر آن در غرب کاپیتالیست قرار گرفته بود.
این شکاف بتنی اکنون بخشی از موزه مودلاروت است و مواردی مانند یک برج دیدبانی، حصار فلزی، بازسازی یک مانع بسیار تقویت شده و دیگر آثار نیز کنار آن در موزه قرار گرفتهاند. رستورانی که از آن یاد کردیم در سال 2002 بازگشایی شده است و نام آن «زوم گرنزگِنگِر» به معنای «عابر مرزی» است. همچنین این دهکده را هنوز به نام «برلین کوچک» میشناسند.
امروزه بهجای نگهبانان مسلح، گردشگران مسلح به دوربین در سرتاسر دهکده قدم میزنند و با اینکه بازدیدکنندگان و اهالی بهآسانی و بدون اعتنا به تابلوهای هشدار قدیمی میتوانند از یک طرف دهکده به طرف دیگر آن بروند؛ اما بازهم دارند از یک مرز امروزی عبور میکنند: مرز بین دو ایالت فدرال بایرن و تورینگن.
تصمیم دولتها مبنی بر نگهداشتن 100 متر دیوار در دهکده تا مدتها پس از پایان جنگ سرد ادامه یافت. البته بهجز بقایای یک گذشتهی از هم گسیخته و انبوه گردشگرانی که برای دیدن آنها و دیوار معروف میآیند، زندگی روزمره در مودلاروت به حالت عادی بازگشته است.
درحالیکه مسافران یکروزه پیدا کردن مکان دقیق این مرز را دشوار مییابند، مرز در عین کوچک بودن تفاوتهای چشمگیری بین دو طرف دهکده پدیدار کرده است. برای نمونه کد پستیها، اسناد خودرو و کد تلفن آنها متفاوت است. دو شهردار مجزا دارند. برخی اعیاد و تعطیلات عمومی متفاوت هستند. ضمن اینکه کودکان هر یک از قسمتهای دهکده به مدارس متفاوتی میروند.
اگر بخواهید تفاوت بین دو قسمت دهکده را بهتر متوجه شوید، یک راهش این است که به خوشامدگوییهای مردم خوب گوش کنید. تورینگنی ها که در آلمان شرقی زندگی میکردند عادت دارند بگویند «گوتِن تَگ» (روزبهخیر) که یک خوشامدگویی استاندارد آلمانی است؛ درحالیکه بایرنیها میگویند «گُروس گوت» (که معنای اصلیاش «رحمت خدا بر تو باد» است)، عبارتی که بیشتر در آلمان جنوبی (و اتریش) میشنوید. همچنین لهجه دو طرف دهکده کمی متفاوت است. این اختلافهای گویشی و لهجهای هنوز در مودلاروت باقی ماندهاند؛ البته از آنجایی که دهکده در هم ادغام شده است، کمی با هم ترکیب و یکپارچهتر شدهاند. مثلاً اکنون تمام اهالی دهکده یک درخت کریسمس و یک آبشار مشترک دارند. همچنین سیامین سالگرد از بین رفتن مرز و از کار افتادگی دیوار را امسال در کنار هم جشن خواهند گرفت.
در هفتهی پیش از 9 نوامبر 2019، دهکده مودلاروت نیز به جشنهای ملی که در سیامین سال فروپاشی دیوار برلین و مرز داخلی آلمان برگزار میشوند خواهد پیوست. در این مراسم دیوار مودلاروت چراغانی خواهد شد و کاروانی از اتومبیلهای کلاسیک آلمان شرقی در دهکده به راه خواهند افتاد. نهم دسامبر نیز مراسم دیگری در دهکده به منظور گرامیداشت نخستین روز بازگشایی رسمی دیوار برگزار خواهد شد و رود تانباخ هم در این شلوغیها همچنان آرام و شفاف جریان مییابد.
منبع: bbc.com