مسجد و مدرسه معیرالممالک Mosque and Religious School Moayer Mamalik

مسجد و مدرسه معیرالممالک در محله سنگلج قرار دارد و از بناهای قاجاری باقیمانده در این منطقه تهران است. خاندان معیرالممالک در دوره قاجار ریاست ضرابخانه را بر عهده داشتند و باغ بزرگی در محله سنگلج داشتند که بعدها تکه تکه و فروخته شد. هنوز هم در این محله اسامی همچون گذر معیر، بازارچه معیر و ... باقی مانده است.
مسجد و مدرسه معیر در دوره ناصرالدین شاه قاجار بنا شده و بانی آن نیز دوستعلی خان معیرالممالک (معیر چهارم) بود که ناظر ساخت دو بنای مهم قاجاری یعنی شمس العماره و تکیه دولت نیز بوده است. این مسجد و مدرسه علمیه همچنان فعال است و محدویتی برای بازدید در زمان های غیردرسی ندارد اما خانم ها باید با حجاب کامل وارد شوند.
بنای فوق بصورت مستطیلی شکل است که گنبد و گلدسته ها در سمت جنوبی قرار دارد و شبستان زمستانی نیز در سمت شمالی واقع شده و دو طرف دیگر را نیز حجره های طلاب پوشش می دهد. شبستان و گنبدخانه مسجد بسیار زببا و جذاب و دارای ارتفاع بلندی است که عظمت خاصی را به آن داده است. در این مسجد خبری از کاشی‌کاری نیست و فقط آجرکاری است که به این بنا زینت بخشیده است. یک برج ساعت قدیمی نیز در ضلع شمالی مجموعه قرار دارد و در وسط حیاط نیز همچون همه مساجد ایرانی حوض آبی طراحی شده است.
جلال آل احمد که زاده و ساکن این محله بوده، داستانی را روایت می کند که روزی هوس می کند از گلدسته های مسجد بالا برود و موقع پائین آمدن گرفتار فراش مدرسه شده و کتک می خورد!