کاخ اختصاصی کوروش Cyrus private palace

کاخ اختصاصی کوروش واقع در محوطه باستانی پاسارگاد از بخش های ثبت شده در میراث جهانی یونسکو در نزدیکی آرامگاه کوروش است، ته ستون‌های چهار گوش در 30 ستون سفید سنگی این کاخ مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. اینجا یکی از بزرگ‌ترین کاخ‌های پاسارگاد با ۳۴۲۷ متر مربع مساحت می‌باشد.
در این کاخ اصول متحیر کننده معماری از جمله کف سازی، وجود آبراه‌هایی برای عبور سیلاب با کمک سنگ‌های سفید باستانی اجرا شد است. شالوده اصلی کاخ با هزاران قطعه سنگ سیاه و سفید ساخته شده که ورودی تالار کاخ هم نقش برجسته ای از سنگ سیاه مزین به نام کوروش به خط میخی حک شده و یه سنگ نوشته میخی دیگری هم به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی اینجا کشف شده که روی آن نوشته: من هستم کورش، شاه هخامنشی.
با توجه به پلان و ساختار معماری بنا، کاربری این کاخ به عنوان اقامتگاه و منزل مسکونی کوروش بزرگ بوده است. این کاخ دارای دو درگاه اصلی است که در ایوان‌های شرقی و غربی باز می‌شده و همچنین دو درگاه فرعی که در قسمت جنوب و شمال تالار تعبیه شده‌اند. نقوش برجسته درگاه‌ها تصویری از شاه را به همراه چتر دار یا مستخدم نشان می‌دهد که پیکر شاه بزرگتر نشان داده شده است.
لباس شاه از نوع ردای بلند چیندار هخامنشی است که دارای دکمه‌های طلایی بوده است. در گذشته‌های دور این دکمه‌ها از جای خود بیرون آورده شده‌اند. نزدیک درگاه شرقی و بر دیواره ایوان، رو به پردیس، سکویی سنگی وجود دارد که احتمالا جایگاه شاه در هنگام تماشا و استفاده از باغ روبروی ایوان بوده است. سنگ¬‌های به کار رفته در ساخت این کاخ از سه گونه سنگ سفید مرمرنما، سنگ آهکی سیاه و سنگ ماسه‌ای کبود رنگ است.
عناصر معماری و تزیینی بنا ساده ولی چشمگیر و آرام است. از ترکیب سنگ‌های سفید و سیاه در قسمت پایه ستون‌¬ها و کف ایوان¬‌ها یک نوآوری و سبک ویژه معماری به وجود آمده است. شالی ستون¬‌ها دارای تزیینات قاشقی است که به صورت افقی روی آن‌ها اجرا شده است. قسمت¬‌هایی از سنگ¬‌فرش کف کاخ در همان دوره هخامنشی مرمت شده که به صورت وصله¬‌هایی در اندازه‌¬های گوناگون به چشم می‌¬خورد. گوشه جنوبی کاخ جرزی سنگی وجود دارد که دیوارهای آجری و خشتی بنا درون حفره آن چفت می شده و موجب استحکام بیشتر بنا می شده است.

بقایای این کاخ که فقط تعدادی ستون سنگی است در فاصله ی ۳۰۰ متری شمال غربی کاخ پذیرایی (پاسارگاد)قرار دارد. نقشه این کاخ بصورت Hبوده و تالار مرکزی آن دارای ۳۰ ستون سنگی بوده است که متاسفانه شاهد دیدن یادگاری های زشتی روی ستون ها هستیددر زمان بازدید. ایوان شرقی تالار نیز دارای ۴۰ ستون است،برروی دیواره یکی از ایوانها کتیبه ای به خط میخی و به سه زبان با این مضمون حجاری شده است؛((من کوروش هستم،شاه هخامنشی ))ایوان غربی کاخ نیز دارای ۲۴ ستون بوده است. در حفاری ها مشخص شده است که این کاخ اختصاصی و یا کاخ نشیمن کوروش بوده است.