مدرسه خان Khan School

مدرسه خان از بناهای دیدنی دوران صفویه به شمار میره که در خیابان زند شیراز بعد از سه راه احمدی قرار گرفته که از محله های خیلی شلوغ شیرازه. این مدرسه محل تحصیل و تدریس ملاصدرا بوده و به نظر من جز آثار کمتر دیده شده شیراز هست. با اینکه در تعطیلات نوروز به دیدن این بنا رفتیم خیلی خلوت بود و تقریبا غیر از ما کسی داخل مدرسه نبود. بعد از وارد شدن به مدرسه و قبل از رسیدن به حیاط هشتی نسبتا بزرگی قرار داره که کاشی کاری سقفش مشابه مسجدنصیر الملک هست. امکان بازدید از طبقه دوم وجود نداشت و تمام درهای اتاق ها یا به اصطلاح کلاس ها قفل بود و فقط از حیاط و کاشی کاری های بیرونی بازدید کردیم. مثل همه حیاط ها و باغ های شیراز پر از درختان لیمو و نارنج و بوی بهار نارنج و حوض بزرگ در وسط حیاط و کاشی کاری های بی نظیر. خلوتی و سکوتش حس آرامش خیلی زیادی داشت. خیلی دوس داشتیم از حجره ملاصدرا که در طبقه دوم قرار داشت بازدید کنیم که متاسفانه به علت تعمیرات امکان نداشت.

مدرسه خان ازآثار دوران صفویه است که به دستور شاه عباس ساخته شده. ویژگی منحصر به فردش استفاده از اعداد مقدس در ساخت آن بوده که مثلا 5 تا مدرس (محل تدریس)، 12 تا راهرو و 1 مسجد داره. (5تن، 12 امام)
همانطور که توی راهرو ها قدم میزدم تصور میکردم که اینجا قبلا مدرسه بوده و بچه ها توی این راهرو ها شلوغ کاری میکردن. کلاس ها کوچیک بودن ولی هر کلاس یک بالکن با ویوی باغ داشت. اصلا یک جوری بود که آدم دلش میخواست اینجا درس بخونه. البته همسر جان موافق نبود و میگفت من مطئنم بچه های اون موقع خیلی از درس خوندن در اینجا لذت نمیبردن. البته راست میگفت اونا از کجا میدونستن که در آینده بچه ها توی کلاسای کوچیک با حیاط هایی که به زور میشه اسم حیاط روش گذاشت درس خواهند خوند؟

مدرسه ما کجا و محل تحصیل ملاصدرا کجا!! مدرسه خان شیراز یکی از بناهای ارزشمند زمان شاه عباس صفوی است که ملاصدرا در آن به تدریس و تحصیل پرداخته است. مدرسه قبل از ورود به حیاط اصلی هشتی کوچکی دارد که بعد از عبور از آن به حیاطی دلباز با حوضی بزرگ و نخل های افراشته در وسط حیاط می رسیم که بوی درختان نارنج فضای آنجا را عطر آگین کرده است. طاق های ضربی مدرسه مزین به کاشی های رنگارنگ و طرح های گل و ترنج هستند. هنر معرق و طرح های اسلیمی و آیات قرآنی به خط ثلث در جای جای مدرسه به چشم می خورد. مدرسه با هزینه شخصی الله وردیخان گرجی ساخته شده است و طبقه آن شامل حدود هفتاد حجره است که اکنون همگی مرمت شده و آماده استفاده هستند. برایم جالب بود در اردیبهشت ماه که شیراز پر از توریست است ظاهرا این مدرسه از نظر ها دور مانده بود و بسیار خلوت بود. همین امر سبب شد تا بعد از گشت و گزار در مدرسه یک ساعتی در هوای با صفای آن استراحت کنیم و از هوای عالی شیراز لذت ببریم.

مدرسه خان شیراز در زمان شاه عباس صفوی به ایده الله وردی خان ساخته شده و محل تدریس ملاصدرا بوده، از زیبایی های بیرونی مدرسه، طاق سقف ورودی هست که دهانه ای بزرگ و تزیینات کاشیکاری زیبایی داره، سقف هشتی ورودی هم در نوع خودش بینظیره و با کاشیهای معرق و خطوط اسلیمی پوشونده شده، حجره متعلق به ملاصدرا هم در طبقه بالای ورودی هست که از انتهای دالان ورودی با پله به آن راه داره. تعداد هفتاد حجره در دوطبقه دور حیاط ساخته شده که فضای جالبی برای اقامت طلبه ها داره و درحال مرمت هست و یک کارگاه مرمت در گوشه ای از حیاط قابل بازدیده که جزییات مورد نیاز از جمله پنجره های گره چینی مجموعه آنجا ساخته میشه، حیاط هم شامل یک حوض زیبا و باغ نارنج هست که فضا رو فوق العاده کرده، بلیط ورودی سه هزار تومانه و معمولا خلوت هست.

مدرسه خان شیراز در خیابان لطفعلی خان زند توسط الله وردی خان و پسرش امامقلی خان گرجی در زمان شاه عباس صفوی ساخته شد.در این مدرسه علوم مختلف تدریس می‌شد و ملاصدرا از مدرسین آن بشمار میرودر سر در ورودی طاق ضربی و پوشیده از کاشی های رنگی و نقش گل و معرق کاری های زیباست.بعد از عبور از هشتی وارد حیاط میشویم. در چهار سمت مدرسه ۱۰۰ حجره را برای استفاده‌ی طلاب طراحی کرده بودند اما در حال حاضر تنها تعداد ۷۰ حجره‌ آن باقی مانده است. هر کدام از این حجره‌ها در قسمت جلویی دارای یک ایوان کوچک است و بخش پشتی نیز به یک راهرو متصل است. سقف هشتی ورودی نیز با کاشی‌های معرق و خطوط اسلیمی پوشیده شده و سقف آن نیز طاق‌بندی آمودی و گنبد دار است.در بخش بالای هشتی ورودی تالاری قرار دارد که ملاصدرا در آن به تدریس می‌پرداخت و به تالار ملاصدرا شهرت دارد.داخل حیاط آبنما و درختان نارنج و‌نخل طراوت خاصی به فضا داده.روبروی تالار اصلی سالن دیگری قرار دارد که امکان ورود نداشت و فقط از پشت شیشه قابل دیدن بود.(عکس۸)