کاروانسرای گنجعلی خان یکی از حوزههای علمیهی مشهور کرمان است. این بنا در ضلع شرقی میدان گنجعلیخان قرار دارد و در گذشته، مدرسهای پر رونق بوده که بعدها به کاروانسرا تبدیل شده است. بر کاشیهای کتیبهی سردر آن، تاریخ ۱۰۰۷ ه.ق. نقش بسته و معمار آن محمد سلطانی یزدی بوده است. این مدرسه در حال حاضر دانشکدهی هنر وابسته به دانشگاه باهنر کرمان است. این اثر در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شمارهی ثبت ۲۹۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای گنجعلی خان کرمان از مدارس علمیه شهر کرمان در دوره صفویه بود؛ اما بعدها در ابتدای دوره قاجاریه که علم از رونق افتاد، مدتی بلااستفاده ماند و سپس به کاروانسرا تبدیل شد.
معماری بنای کاروانسرای گنجعلی خان، بهشکل مدور است. این بنا در دوره شاه عباس کبیر و به دستور گنجعلی خان، حاکم وقت کرمان، ساخته شد. او در ابتدا میدان گنجعلی خان را ساخت و سپس با افزودن مدرسه، حمام و بازار گنجعلی خان به بنا آن را به یک مجموعه تبدیل کرد. در دوره زندیه، کاروانسرای وکیل نیز در کنار این مدرسه ساخته شد.
طبق اسناد و منابع تاریخی، آقامحمد خان قاجار در زمان حمله خود به کرمان، دستور تخریب مدرسه را داد. مدرسه گنجعلی خان در این حمله، آسیب بسیار دید و ویران شد. کتابخانه مدرسه که آثار و اسناد بسیاری در دل خود جای داده بود، مورد حمله قرار گرفت و حدود پنج هزار نسخه خطی که جزو اسناد نفیس آن دوره محسوب میشدند، توسط سپاه قاجار غارت شدند.
مدرسه گنجعلی خان در اواسط قرن سیزدهم دوباره احیا شد و بهعنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفت. طبق تاریخ مندرج در کتیبه سردر کاروانسرا، تاسیس محل را به ۱۰۰۷ هجری قمری میرسد. روی این کتیبه، معمار بنا نیز با عنوان «محمد سلطانی یزدی» معرفی و شده است.
کاروانسرای گنجعلی خان علاوه بر استفادههای آموزشی، در حال حاضر یکی از بهترین اقامتگاههای گردشگری کرمان نیز محسوب میشود. در این بنا علاوه بر اینکه کلاسهای دانشکده هنر برگزار میشوند؛ برخی اتاقهای آن نیز مورد استفاده گردشگران است.
کاروانسرای گنجعلی خان هرروز، بهجز روزهای سوگواری و تعطیل، از ساعت ۹ صبح تا ۱۶ عصر برای بازدید گردشگران باز است. بازدید از کاروانسرای گنجعلی خان رایگان است.
.کاروانسرای گنجعلی خان، به نظر من یکی از زیباترین بخش های مجموعه گنجعلی خان کرمان هست. این محل در طول تاریخ تغییر و تحولات زیادی داشته و چندین بار تغییر کاربری داشته. در حال حاضر هم در اختیار دانشکده هنر کرمان هست.
حیاط مجموعه فضای خیلی قشنگی داره. دوتا کافه هم تو حیاط بودن که نوشیدنی و بستنی و از اینجور خوراکی ها داشتن.
بازدید از کاروانسرا رایگان هست و واقعا ارزش بازدید داره
مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان ، یک اثر تاریخی نسبتا بزرگ در ضلع شرقی میدان گنجعلی خان در بافت تاریخی کرمان می باشد.
مدرسه و کاروانسرای گنجعلی خان به عنوان یکی از عناصر مجموعه تاریخی گنجعلی خان کرمان در دوره صفویه و بدست گنجعلی خان از امرای صفوی احداث شده است.
این مجموعه تاریخی در ابتدای غربی بازار قدیم کرمان قرا گرفته و از طریق میدان ارگ ( میدان توحید ) قابل دسترسی است.
ضلع شرقی مجموعه گنجعلی خان کاروانسرای این مجموعه قرار دارد .همزمان با ساخت بنای مجموعه گنجعلی خان کاروانسرا هم ساخته شده بود که در ابتدا کارکرد مدرسه داشته است بعد از مدتی بنا به دلایل نامعلوم تبدیل به کاروانسرا شده اما هم اکنون در اختیار دانشکده هنر میباشد.
این مدرسه در دو طبقه در سال ۱۰۰۷ هجری قمری بر اساس کتیبه سر درب احداث شده است. این بنا نمونه زیبایی از کاشی کاری معرق خطاطی گچبری و نقاشی های زیبای دوره صفویه می باشد
طبقه بالای این مجموعه اکنون به نام محوطه مهندس نظریان مشهور است پله های رو به طبقه بالا به زیبای نورپردازی شده است. طبقه بالا کارگاه های کوچک و بزرگی صنایع دستی وجود دارد.
یه کافی شاپ کوچولو گاری مانند هم با نشان تریپ ادوایزر گوشه ای جا خوش کرده و انبوه توریست هایی که گوشه و کنار مدرسه با تحسین و حیرت به این بنای سالخورده زیبا مینگرند
در کنار مسجد، کاروانسرای گنجعلی خان قرار دارد که فضای زیبایی داشته و محل خوبی برای آشنایی و خرید صنایع دستی استان است. مدرسه و کاروانسرای گنجعلیخان یکی از حوزههای علمیه مشهور کرمان است که در ضلع شرقی میدان واقع شده و روزگاری مدرسهای پر رونق بوده که بعدها به کاروانسرا تبدیل گردیدهاست. در حال حاضر غرفه های فروش صنایع دستی و چند کافه در این محل قرار دارد. همچنین بعضی از غرفه های طبقات بالا دارای تراس های زیبایی هستند. این محل پتانسیل گردشگری بالایی دارد. بازدید از این محل رایگان است.