آرامگاه پیر علمدار (آرامگاه محمد ابراهیم حاکم) Pir-e Alamdar (Mohamad Ebrahim Hakem Tomb)

بقعه پیر علمدار دامغان، برجی را در خود جای داده است که به جهت معماری، ویژگی‌های بارزی دارد . این برج از سری برج‌های مدور آجری و دارای گنبد مخروطی پیازی است که از جهت قدمت، بعد از برج گنبد قابوس گرگان (ساخته شده به سال ۳۹۷ هجری قمری)، دومین برج کهن ایران است و نزدیک به پنجاه عدد از این نوع برج‌ها در ایران زمین موجود می باشد.
این بنای تاریخی، آرامگاه ابی جعفر محمد بن ابراهیم، پدر یکی از فرمانروایان حکومت آل زیار در ناحیه‌ قومس (سمنان و دامغان کنونی)، به نام بختیار ملقب به ابوحرب است و توجه به یکی از کتیبه‌های موجود در این قصر، بنا به دستور بختیار، بعد از وفات پدرش در سال ۴۱۷ هجری قمری و توسط حاجی حسین مشهور به بنای دامغانی ساخته شده است.
این برج، با ارتفاع ۱۳ متر، دارای گنبدی با قطر داخلی ۴٫۵ متر است و از جمله نخستین بناهایی است که در آن از نقش برجسته‌ آجرچینی، برای خارج کردن نمای ساختمان از رج‌های هم‌شکل و یکنواخت استفاده شده است.
بخش پایین که حدود نیمی از ارتفاع کلی برج را شامل می‌شود. آجرکاری ظریف، ساده و بدون بندکشی دارد و دروازه‌ ورودی به همراه تزییناتش، در این بخش جای گرفته است.
بخش فوقانی شامل هفت نوار تزیینات تسمه‌ای آجرتراش به همراه کتیبه‌ای زیبا زیر پیش‌آمدگی سطح بالای دیوار است که سبب شهرت گنبد شده است. این پیش‌آمدگی سازه‌ای است که گنبد را نگه داشته است.
یکی دیگر از جلوه‌های معماری زیبا و کهن ایرانی در این مجموعه، ورودی آرامگاه است که به صورت قاب مستطیل‌شکل طراحی شده است. این ورودی شامل سردر و تزییناتش چون حواشی، کتیبه و گچ‌بری‌های متناسب و ستون‌های پیل‌پا مانند می‌شود.
در این آرامگاه کهن، سه سری کتیبه وجود دارد:
کتیبه‌ بیرونی گنبد: کتیبه‌ای زیبا با خط کوفی مشبک ساده به عرض ۷۵ سانتی‌متر که دورتادور قسمت خارجی گنبد نصب شده و در واقع نگین نمای ساختمان برج است که در آن سال ساخت، مشخصات سازنده، کسی که دستور ساخت داده به همراه مشخصات فرد مدفون در این مکان، ذکر شده است.
کتیبه‌ داخلی گنبد: کتیبه‌ای با خط کوفی، مشبک دارای حاشیه گره‌دار، به عرض ۸۰ سانتی‌متر که بر دیواره‌ داخلی بنا و در حدود بالای در نصب شده و از نوع نقاشی روی زمینه‌ گچی است و آیاتی از قرآن مجید در آن به زیبایی مشخص است.
و در نهایت کتیبه سردر: یک سطر کتیبه با خط کوفی ساده از نوع گچ‌بری با آیه‌ شریفه‌ بسم الله که بالای سردر در ورودی بقعه نصب شده است.
این برج و برج چهل دختر خیلی شبیه هم هستن و آدم این حس رو داره که انگار هردو رو یکی ساخته یا در یه دوره بوده. شکل گنبدش و اون تزیینات نوشتاری بالای برج از همه قسمتهاش جالبترن.
نکته ای که کاملا جلب توجه میکرد، آشغال و سرنگ و آثار آتش سوزی در اطراف سازه بود که نشانگر اهمیتی بود که مردم و مسئولین برای حفظ و نگهداری این بنا قائل هستند. و طبق معمول باید کلی سماجت بخرج میدادیم تا متولی مسجد رو پیدا کنیم و بقیه ماجرا که جای گفتنش اینجا نیست.

این برج در شهر دامغان و در یکی از محله‌های شهر به نام خور و در نزدیکی مسجد جامع دامغان قرار دارد ؛ این بنای تاریخی متعلق به پیر علمدار ، ابی جعفر محمد بن ابراهیم است که پدر یکی از حاکمان این منطقه در زمان آل زیار بوده است ؛ این بنا از لحاظ معماری بسیار زیبا و دارای ویژگی های به خصوصی می باشد ؛ در نمای ان تزئیناتی را با آجر می بینیم که بسیار دقیق و ظریف انجام شده است ؛ دروازه ورودی این بنا دارای تزئینات زیبایی می باشد که دارای قاب مستطیلی شکل می باشد ؛ بر روی کتیبه ورودی با خط کوفی ساده آیه بسم الله نوشته شده است و داخل ان با خط کوفی ایه هایی از قران دور تا دور نوشته شده است ؛ بر روی دیواره داخلی ان خط هایی از قدیم به صورت یادگاری و یا درخواست حاجت نوشته شده است که این امر یادگاری نوشتن متاسفانه ریشه در اجداد امروزه مردم ما برروی اثار تاریخی دارد ؛ نکته جالب این یادگاری ها خوش خطی اکثر مردم ان زمان ، ان هم به صورت نستعلیق بود که نظرمان را جلب کرده بود ؛ بعضی از دوستان اهل خاندن هم در وسط این برج دقایقی رو هنر نمایی میکنند و از انعکاس صدای جالب خودشان لذت می برند

آرامگاه پیر علمدار از جمله بنا‌های تاریخی شهر دامغانه که به برج معروف شده و یکی از بهترین نمونه‌های معماری آرامگاهیه. اولین چیزی که در آرامگاه پیر علمدار توجه تان را جلب میکنه، نوشته ایه که به خط کوفی دور تا دور مقبره نوشته شده.خود قبر هم یه سنگ مربعی شکل سادس.روی دیواره داخلی بسیاری از هموطنان عزیز از سالها قبل یادگاری نوشتن که خودش آثار تاریخی شده.این برج، با ارتفاع ۱۳ متر دارای گنبدی آجریه و از جمله نخستین بناهایی است که در آن از نقش برجسته‌ی آجرچینی برای خارج کردن نمای ساختمان از رج‌های هم‌شکل و یکنواخت استفاده شده است.بخش بالایی قسمت بیرونی برج شامل هفت نوار تزیینات تسمه‌ای آجرتراش به همراه کتیبه‌ای زیبا زیر پیش‌آمدگی سطح بالای دیوار است که سبب شهرت گنبد شده

این برج بعد از برج گنبدقابوس قدیمی ترین برج ایران است. قدمت این بنای اجری مربوط به حدود هزار سال پیش میباشد که بدستور حاکم شهر و بعنوان مقبره پدر وی ساخته شده است. اجر چینی های این برج و گنبد ان بسیار زیبا و هنرمندانه است. در داخل بنا نیز علاوه بر ویژگی انعکاس صدا، ایه ای از قران با خط کوفی نوشته شده است. این خط که هزار سال قدمت دارد با جوهر خاصی نوشته شده است که در کلیساها مورد استفاده قرار میگرفته. جالب اینکه این نوشته تاکنون ترمیم و بازسازی نشده است و همچنان زیبا و باشکوه مانده است. بر روی دیواره داخلی گنبد یادگاریهای نیز وجود دارد که بعضا قدیمی بوده و تا 200 سال قدمت دارند که توسط افراد باسواد دوران خود نوشته شده اند. در بیرون بنا و در کنار درب ورودی جای انگشتان دست معمار دیده میشود که به نوعی امضا او به حساب میامده است. ما به هنگام بازدید از این بنا با یک لیدر محلی همراه بودیم و بازدید بنا بدون راهنما چندان مفید نخواهد بود. ضمنا این محل متولی ثابتی ندارد و معمولا بسته است. بهتر است ابتدا از مسجد تاریخانه بازدید کرده و برای بازدید از این محل با متولی مسجد هماهنگ کنید. هزینه بلیت ورودی 2500 تومان است.

يكي از قدیمی‏ترین بناهاي تاریخی دامغان‏ در دوره اسلامی، بقعه معروف‏ به «پیر علمدار» که در قسمت شرقی شهر واقع‏ گردیده است. این‏ برج سیزده متری‏ بعد از گنبد قابوس‏ (397 ه.ق) از حدود پنجاه برجی‏ که در ایران‏ وجود دارد، از نظر قدمت دومین برج‏ ایران محسوب می‏شود بقعه پیر علمدار دارای‏ بدنه‏ ای استوانه‏ ای‏ شکل و دارای گنبد است این بنا سه سری کتیبه دارد:. کتیبه اول که در بدنه خارجی بنا با آجر بر روی سطح‏ گچی کار شده است به معرفی بنا، کسی که دستور ساخت بنا را داده، سازنده بنا و تاریخ ساخت بنا اختصاص‏ دارد. براساس این کتیبه، بقعه قبر جعفر محمد بن‏ ابراهیم است که ظاهرا پیرعلمدار، لقب وی می باشد. براساس کتیبه، شخصی که‏ دستور ساخت بقعه را داده، پسر بختیار از دولتمردان آل‏ زیار است. این،امیرزاده(فلک المعالی منوچهر)در زمان‏ ساخت بقعه(417 ه.ق)از نظر مقام در حد پایین‏تری‏ از پدرش(بختیار)بوده است و به همین دلیل هیچ نوع‏ عنوانی را برای خود ذکر نکرده است. بر روی دیوارهای داخلی این بنا دست نوشته های قدیمی افراد وجود دارد که دعا و حاجات خود را بر روی آن نوشته اند. همچنین آیات سوره زمر با خطی زیبا و جالب بر دیواره داخلی این بنا نوشته شده است. بلیط ورود به این بنا ۱۵۰۰ تومان است.

این اثر تاریخی، در محله قیصریه شهر دامغان و در نزدیکی مسجد جامع این شهر قرار دارد. برج زیبایی مربوط به دوره سلجوقی و ساخته شده از آجر که بنا به دلایل نامعلومی به پیر علمدار معروف است. ارتفاع این برج ۱۳ متر میباشد و این بنا در واقع آرامگاه محمدبن ابراهیم، پدر بختیار، ملقب به ابوحرب، از حاکمان ایالت قومس (دامغان کنونی) است. بر روی دیواره داخلی مقبره، آیه ۳۵ سوره زمل به خط کوفی و با رنگ سرمه ای زیبایی نوشته شده و البته دست نوشته های کهن و جدید بسیاری نیز بر روی این دیوارها که از جنس ساروج هستند به چشم میخورد.
اگر بدون راهنما به دیدن این اثر تاریخی بروید شاید اصلا لذتی نبرید و بنابراین توصیه میکنم یا از توضیحات راهنما استفاده نمایید و یا پیش از بازدید، اطلاعات مربوط به این بنای تاریخی را از منابع معتبر استخراج کنید.
ورودیه این بنا نفری ۲۵۰۰ تومان در ایام نوروز بود. این جاذبه فاصله کمی با مسجد جامع دارد و میتوانید هر دو را در یک زمان بازدید نمایید.