این سازه مناره ای سنگی در شهر دهلی نو است که قدمت آن به سال 1192 میلادی باز می گردد. قطب منار در مجموعه ای تاریخی قرار گرفته و یکی از محبوب ترین جاذبه های گردشگری در هند به محسوب می شود.
منار قطب دهلی به تقلید از «منار جام» افغانستان ساخته شده که به پنج طبقه تقسیم شده است که در فاصلهٔ هر دو طبقه، ایوان مدور کمربندی شکل آن را احاطه گرفته است. هر طبقه کتیبههائی دارد که متونی از آیات قرآن و اشعار قطبالدین ایبک را شامل میشود.
اینجا را بلندترین مناره ی آجری دنیا می نامند و هر ساله گردشگران بسیاری را جذب و چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند. به گفته ی تور لیدر ما در دهلی، پیش از این بازدید از داخل منار آزاد بود ولی پس از چند مورد خودکشی، ورود به داخل منار و بالا رفتن از آن برای عموم ممنوع شده است.
منار قطب دهلی در کنار مسجد قوه الاسلام در سال ۱۱۹۹ م توسط قطبالدین ایبکِ افغان در جنوب دهلی و بر روی خرابههای تعدادی از معابد مقدیمی ساخته شدهاست.
این بنا از سنگ ماسهای قرمز و قهوهای ساخته شده و دو ردیف آن نیز با مرمر سفید تزیین شده و نقوش روی منار بسیار زیبا طراحی و اجرا شده است.
یکی از جاذبه های دیدنی دهلی قطب منار است که در جنوب دهلی نو واقع شده است. برای رفتن به این محوطه باستانی که جز میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده است می توانید ماشین دربست کنید و یا به ایستگاه متروی Qutub Minar یا Saket رفته و از آنجا از طریق ریکشا خودتان رابه محوطه برسانید. بلیط ورودی محوطه برای توریستها 600 روپیه است. تاریخ ساخت مجموعه قطب منار به زمان قطب الدین آیبک بنیانگذار نخستین دولت مسلمان در شمال هند برمیگردد. ساخت آن در سال ۱۱۹۹ میلادی آغاز شد، در سال ۱۲۳۰ تکمیل و در نهایت سال ها بعد توسط فیروزشاه به مرحله نهایی رسید. مجموعه قطب منار بر روی بقایای یک قلعه هندی ساخته شد و طی سالیان سال با معماری اسلامی ساختمانهای دیگری به آن اضافه شد. در بدو ورود به محوطه ساختمان مدور مخروبه ای قرار گرفته بود که ظاهرا علاءالدین خالجی در سال 1311میلادی تصمیم گرفته بود مسجدی بسازد که ارتفاعش دو برابر قطب منار باشد. بماند که ساخت این مسجد پس از مرگ وی در سال 1316 و پس از ساخت 24.5 متر ارتفاع رها شد. مسجد بزرگ قوت الاسلام که فقط بخشی از دیواره های آن باقی مانده بود و سرستونهای بسیار زیبای حجاری شده داشت در گوشهای از محوطه بنا شده بود. این مسجد بر روی یک معبد هندی بزرگ و با استفاده از مصالح 27 معبد هندو و جین ساخته شده بود. میل قطب منار به مناسبت پیروزی محمد غوری در جنگ با راج پوت در سال 1199 ساخته شد و توسط فیروزشاه به اتمام رسید و تا به امروز یکی از مهمترین برج های پیروزی مسلمانان محسوب میشود. در محوطه، مقبره ایل توتمیش دومین پادشاه دهلی بعد از قطب الدین ایبک نیز قرار داشت. ساختمان مقبره فوق العاده زیبا و دارای حجار های بینظیری بود و در وسط ساختمان نیز مقبرهای با سنگ مرمر سفید دیده میشد. در گوشه ای از محوطه هم بقایای مقبره و مدرسه علاءالدین خالجی دومین پادشاه از سلسله خیلجی قرار داشت. بر طبق نظر باستان شناسان این اولین مجموعهای بود که مقبره در کنار مدرسه ساخته شده بود. به نظر من قطب منار از آن بناهایی نیست که به سادگی از کنارش بگذریم و حداقل برای گشت این بنای زیبا باید حداقل دو ساعتی وقت گذاشت.
مجموعه قطب منار در شهر دهلی به قول هندیها تخت جمشیدشان است، البته نه به وسعت تخت جمشید بلکه از نظر تاریخی نشانه های فراوانی از تاریخ و معماری کشورشان در اختیار دارد.بنای شاخص و مهم مجموعه مناری به همین نام است. قطب منار یک بنای مدور مرتفع که در پنج طبقه ساخته شده و سه طبقه اولش از آجرهای ماسه ای قرمز و دو طبقه آخر بیشتر از مرمر ساخته شده، ولی به عنوان بلندترین بنای آجری جهان معروف است. الگوی ساختش از مناری آجری در افغانستان گرفته شده. ارتفاع تقریبی منار هفتاد و پنج متر است و طبقه اولش بلندترین قسمت بناست. تزیینات و حکاکی های روی جداره ها بسیار ظریف و زیباست علاوه بر نقوش اسلیمی و سمبلیک آیات قرآنی هم دورتادور منار حک شده و قاب شده، برای رسیدن به بالای بنا پلکانی ساخته شده که متاسفانه قابل بازدید نیست و فقط باید به بازدید از خارج اکتفا کنید. این مجموعه فقط این منار نیست. بقایای مسجدی به نام قوت الاسلام و پایه مناری که در ابتدای ساخت ناقص مانده، دروازه ای به نام آلای ومقبره ای به نام یک امام در مجموعه دیده میشود. برای ورود بازرسی میشوید. روزهای تعطیل خیلی شلوغ است. فضای باغی مجموعه زیباست. بقایای بناهای تاریخی مجموعه به قرون وسطا برمیگردد و ستونهای سنگی تزیینات متفاوتی دارند. دیوارهای مسجد با کتیبه های سنگی که نقوشی با الگوی گیاهان و آیات قرآنی حکاکی شده روی آن از جذابیتهای مجموعه به حشاب می آید.
قطب منار واقع در شهر دهلی پایتخت هندوستان منارهای است که ۷۲/۵ متر ارتفاع دارد و بلندترین بنای آجری دنیاست. این مناره بزرگ از مرمر و سنگهای سرخ ساخته شده
و جز اولین بناهای معماری هند اسلامی محسوب میشود
آثار تاریخی دیگه ای هم در اطراف این منار وجود داره که قابل توجه است
قطب منار, مناری بسیار بلند در دهلی است که به تقلید از منار جام افغنانستان ساخته شده و 5 طبقه است و به همراه چند سازه و خرابه ای که مربوط به قرون وسطی است مجموعه قطب را تشکیل میدهد. گفتنی است این منار، بلندترین برج آجری جهان است و از مرمر و سنگهای سرخ ساخته شده است. قطب منار اولین و برجسته ترین نوع معماری هندو-اسلامی است. لازم به ذکر است من در سفرنامه های قبلی عکس آنچنانی از این بنا ندیده بودم و وقتی برای بازدید رفتیم فکر کردم جای جالبی به نظر نمیرسه ولی بعد متوجه شدم که اشتباه کردم و کلی زیبایی در این مجموعه میتوان دید.
از هیاهو و شلوغی خیابان های دهلی که بگذریم و به محدوده لادو سرای برسیم ، به مجموعه قطب منار میرسیم که ۷۲ متر ارتفاع داره . ساخت این سازه از سال ۱۱۹۹ میلادی با مرمر و آجرهای سرخ شروع شد و در سال ۱۳۱۶ میلادی به پایان رسید
این بنا از برجسته ترین نمونه های هندو اسلامی است و در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده.
#هند #هندوستان #تایسیز