در مسیر سنندج به مریوان روستایی کوچک در دل استان زیبای کردستان قرار دارد که نگل نامیده می شود. روستا دارای معماری پلکانی اورامان است که البته اینجا بناها از سنگ بهره بیشتری برده اند. داستانی در دل این روستا نهفته است که آن را شهره عام و خاص کرده است. روایت است در هزاران سال پیش چوپانی در هنگام چرای گوسفندان متوجه گلی زیبا و بزرگ میشود و در صدد کندن آن بر میآید. اما بعد از چیدنش متوجه سوراخی در زیر آن شده که صندوقچه ای بزرگ را در دل خود پنهان کرده است. چوپان اهالی روستا را برای بیرون آوردن آن خبر کرده و بعد از بازکردن متوجه قرآن خطی نفیس و زیبایی میشود. بعدها اهالی در این مکان مسجدی بنا کرده و از آن زمان به بعد این مکان نو گل (گل تازه روییده) و به مرور زمان نگل نامیده میشود. در سال 1392 با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز در این مسجد یکی از اولین موزه های روستایی کشور تأسیس شد و خود قرآن به ثبت ملی رسید.
یکی از اهداف ساخت این موزه جمع آوری اشیای قدیمی است که کشاورزان از زمینهای زراعی خود به طور تصادفی پیدا میکردند. با فرهنگ سازی مناسب از آنها خواسته شده که اشیا کشف شده را به موزه تحویل دهند تا شناسایی شود. ساختمان موزه در حقیقت زیرزمین مسجد است اما سلیقه و سادگی موزه بسیار قابل توجه است. ستونهایی با طرح درخت و فانوسی آویزان بر شاخه ها و نورپردازی ملایم موزه به نوعی تداعی کننده احوالات گذشته است. حواستان باشد در این موزه با کفش وارد نشوید!
روستای نگل در 65کیلومتری سنندج به مریوان قراردارد که قرآنی تاریخی را در خود جای داده است. داستانی زیبا دارد این قرآن، نقل است که حدود هزار سال پیش چوپانی در هنگام به چرا بردن گوسفندانش گلی زیبا می بیند که با کندن آن متوجه صندوقچه ایی می شود که با کمک اهالی روستا آن را بیرون می آورند و در آن قرآن بزرگی را میابند که با خط کوفی بر روی پوست آهو با نقوشی از جنس طلاست. در همان نزدیکی مسجدی میسازند و این قرآن را در آن نگهداری می کنند. روستایی در کنار این مسجد ساخته می شود به نام نوگل که بامرور زمان تبدیل به نگل می شود. اعتقاد براین است که یکی از قرآن هایی است که به چهار اقلیم دنیا برای رواج اسلام فرستاده شده است. خالی از لطف نیست که این روستا در مکانی با طبیعتی بسیار زیباست که می توان به این بهانه از آن لذت برد.