گورستان کاتولیک دولاب Doulab Catholic Cemetery

آرامستان مسیحی دولاب در زمینی به مساحت 75,000 متر در چند بخش مختلف همچون ارتدکس، ارامنه، لهستانی در محله دولاب تهران ساخته شده است.
بخش های مختلف این گورستان تحت مالکیت و کنترل خلیفه گری ارامنه تهران و سفارت های کشور های اروپایی از جمله لهستان، روسیه و فرانسه است.
در این گورستان افرادی همچون کنت دو مونت فرت اولین رئیس پلیس ایران ، نیکلای مارکف روس معمار زندان قصر، لویی آندره ارنست کلوکه پزشک دوره محمد شاه و ناصر الدین شاه قاجار و آلفرد لومر سازنده اولین سرود ملی ایران دفن شده اند.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های گورستان دولاب، بخش لهستانی‌هاست که در آن شماری از آوارگان لهستانی جنگ جهانی دوم که به ایران پناه آورده بودند و پیش از بازگشت به کشورشان از دنیا رفتند، دفن شده‌اند.
برخی منابع عنوان کرده اند که سال های زیادی است که کسی در این قبرستان دفن نشده اما در سال های اخیر هم افرادی در گورستان دولاب دفن شده اند.
بازدید از این گورستان برای عموم آزاد نبوده و فقط از طریق کسب مجوز های لازم و یا با تور امکان پذیر است و به نظرم ارزش یک بار بازدید رو داره.

بیش از ده ها بار از کنارش گذر کرده بودم. گاهی اوقات کاملا بی تفاوت ، گاهی اوقات هم ابهت دیوارهای بلند و کاجهایی که از دیوارها هم بلند تر بود توجه هم رو جلب میکرد ولی باز از کنارش بی تفاوت گذر میکردم. تا هفته قبل که تصمیم گرفتم که پشت دیوارها رو ببینم. چهل سالی است که در این آرامستان تدفینی انجام نمیشه و در سال 1386 این مکان ثبت ملی شده ولی بازدید بصورت آزاد امکان پذیر نیست و برای بازدید باید از تورهای آرامستان گردی مثل سفرنویس استفاده کرد. البته برای ارامنه این ممنوعیت وجود نداره و در زمان بازدید ما شاهد یک مراسم یادبود در انجا بودیم. آرامستان 7 هکتار است و بسیار بزرگ است . من قسمت ارامنه ارتودکس رو بازدید داشتم . و بازدیدهرقسمت تقریبا 4ساعت زمان میبرد.

گورستان دولاب که با نام های مختلفی مثل گورستان کاتولیک، لهستانی ها، ارامنه و ... شناخته می شود یکی از مکان های جذاب برای علاقه مندان تاریخ است. این گورستان تاریخی که حدود ۷ هکتار وسعت دارد، شامل ۶ بخش است: ارامنه گریگوری، ارتدوکس، کاتولیک رومی، ارامنه کاتولیک و آشوریان. هر کدام از این بخش ها دارای ورودی و درب جداگانه است. تدفین در این گورستان از چهار دهه پیش ممنوع شده و اکنون این گورستان جنبه تاریخی دارد. بزرگ‌ترین بخش گورستان مربوط به ارامنه گریگوری است و قدیمی ترین سنگ قبرها مربوط به سال ۱۸۶۳ میلادی است اگرچه همه نوشته ها به خط ارمنی است. جالب ترین بخش، قسمت کاتولیک هاست که قبر برخی از دیپلمات ها اروپایی و چهره های سرشناس در اینجاست: دکتر کلوله و دکتر تولوزان پزشکان دربار قاجار، هورودتسکی معمار اوکراینی ایستگاه راه آهن تهران، کنت دومونت فرت اولین رئیس پلیس ایران، آلفرد ژان باتیست لومر موسیقدان فرانسوی و ... همچنین مزار مهندسان معدن ایتالیایی که در یک حادثه کشته شده اند در زیر زمین و بصورت عمودی قرار دارد.
مهم ترین بخش این گورستان، مزار آوارگان لهستانی جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۱ است که از شوروی وارد ایران شدند تا از جنوب راهی اروپا شوند اما بسیاری از آنها در تهران و شهرهای مسیر جان باختند. در این بخش ۱۸۶۹ قبر وجود دارد و یک یادمان برای این مهاجران: آرامگاه تبعیدشدگان لهستانی که در موقع مراجعت به میهن خود در اینجا دعوت حق را لبیک گفته اند. مالکیت بخش کاتولیک این گورستان را سفارت های فرانسه، ایتالیا و لهستان بر عهده دارند. در بخش ارتدوکس نیز قبر افرادی همچون نیکلای مارکف معمار شهیر روسی و سازنده بسیاری از بناهای تاریخی تهران و همچنین آنتوان سورگین عکاس روسی دوره قاجار قرار دارد.
بازدید از این گورستان ها کمی پیچیده و سخت است اما با تورهای خاص گورستان گردی می شود اینجا را دید. من سه بار در سال های مختلف اینجا را دیده ام و هر دفعه برام جالب بوده است.

آرامستان منوعه
در محله‌ی دروازه دولاب تهران یک گورستان قرار دارد. آن‌جا آرامگاه انسان‌های تاثیرگذاری است که هر کدام گوشه‌ای از تاریخ را رقم زده‌‍اند. قبر افرادی که ممکن است فکرش را هم نکنید. از قبیل کنت‌های فرانسوی، شاهزاده‌ی گرجی، گورهای دسته جمعیِ لهستانی‌هایی که در جنگ جهانی دوم برای رسیدن به وطن خود، در تهران جان باخته‌اند، قبرهای ایستاده‌ی ایتالیایی‌ها، آرامگاه دکتر تولوزان پزشک مخصوص ناصرالدین شاه، دکتر جمشید اعلم پزشک محمدرضا شاه، مارکوف معمار معروفِ دبیرستان البرز، زندانِ قصر و ... بناهای مشهور دیگری در تهران، معمار ایستگاه راه آهن، گیلدا معشوقه‌ی محمدرضاشاه، آنتوان سوریوگین عکاس معروف و م شصتحرم دربار در دوره‌ی قاجار و پهلوی، اولین رئیس پلیس و اولین کارگردان سینمای ایران و تعداد زیادی افراد مشهور و تاثیرگذار دیگر.
البته در این محله سه گورستان در کنار هم قرار دارد و آرامگاه افرادی که در بالا اشاره کردم در این سه قبرستان پراکنده است. بازدید از این آرامستان برای عموم آزاد نیست اما شما با سه راه می‌توانید از آن‌جا بازدید کنید.
راه اول از طریق تورهایی که تحت همین عنوان در تهران برگزار می‌شود و البته تا جایی که من مید‌انم تنها یک نفر مجوز برگزاری این تور را دارد و با تحقیق در اینترنت و جستجوی تور آرامستان ممنوعه به راحتی آن را پیدا می‌کنید.
راه دوم اخذ مجوز است. برای دریافت مجوز باید از سفارت‌های لهستان، روسیه، فرانسه، ایتالیا و تمام سفارت‌هایی که این قبررستان متعلق به آن‌هاست و نیز خلیفه‌گری ارامنه، آشوری‌ها و ... مجوز بگیرید که تقریبا راه دراز و احتمالا در پایان بی نتیجه خواهد بود.
راه سوم هم که تقریبا بیشتر مردم ایران با آن آشنا هستند و من از اشاره‌ی مستقیم به آن خودداری می‌کنم. من بارها و بارها از طریق راه اول و سوم به این آرامستان رفته‌ام و البته به دلیل اینکه متولی و نگهبانانِ این آرامستان از میزان حقوق دریافتی خود راضی نبودند، از راه سوم استقبال می‌کردند.
آدرس آرامستان ارامنه: اتوبان شهید محلاتی (آهنگ)، خیابان دهم فرودین، میدان امام حسن، شمال خیابان پاسدار گمنام، بین خیابان شهید رضایی تاجری از غرب، خیابان مستفیذ از شمال، املاک مسکونی از شرق و گلخانه‌های خیابان پاسدار گمنام از جنوب واقع شده است.
بهتر از پیش از بازدید ابتدا به سایت این گورستان سر بزنید. از طریق سایت می‌توانید به راحتی اطلاعات خوبی از قبیل موقعیت هر قبر، نام متوفی، سال تولد و وفات، جنسیت و ملیت را به دست آورد.
www.doulabcemetery.com