خانه سلطان بیگم Sultan Bigm House

خانه موزه بازار که قبلا نامش خانه فرهنگ بازار نیز بود از خانه های قاجاری در محله پامنار است که خوشبختانه حفظ و اکنون تبدیل به یک مرکز فرهنگی شده است. در میان مردم این خانه به خانه عمه ناصرالدین شاه منسوب است که البته اشتباه و هیچ سندی ندارد. همانطور که از اسم آن برمی آید خانه متعلق به سلطان بیگم شجاعی همسر یکی از رجال دربار قاجار بوده و البته بعدها نیز در اختیار مالکان دیگری بوده تا اینکه شهرداری تهران آن را خریداری و بازسازی کرده است. شاید مهم ترین وجه تمایز این خانه با سایر خانه های قاجاری مشابه در آن منطقه، وجود تالار آئینه‌کاری شده نفیس در ضلع غربی است که در کمتر خانه های قدیمی می توان آن را دید. این نوع آئینه کاری را بیشتر در اماکن مقدس و مذهبی مثل مساجد و امامزاده ها می توان دید. نمای خانه آجری است که مشخص نیست در بازسازی این نما انجام شده یا قبلا داشته است. حیاط خانه نسبت به کوچه ۱۳ پله پائین تر است و از نوع گودال باغچه است که در اون نیمکت هایی قرار داده شده است. طبقه پائین حوضخانه و طبقه اول نیز بخش اصلی خانه که شامل تالار و چند اتاق در سه ضلع است. نقاشی های داخل خانه نیز نمونه ای از نقاشی های فرنگی است که در بناهای هم عصر این خانه نیز دیده می شود.

خانه سلطان بیگم شجاعی

این خانه بر اساس اسناد تاریخی موجود،مربوط به اواخر دوران قاجار و متعلق به خانم سلطان بیگم شجاعی همسر محمد رضا شجاع الممالک،تفنگدار باشی سلطنت قاجار (خواهر همسر احمد شاه قاجار) بوده است.این خانه در سال 1376 توسط شهرداری تهران خریداری و سپس عمارت (به جز تالار آیینه) باز سازی می شود.در سال 1388 این بنا به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران واگذار و با رویکردی جدید،پس از مرمت و بازسازی تالار آیینه و حوض خانه در سال 1396،این عمارت دوباره میزبان علاقه مندان طهران قدیم و گردشگران شده است.

بادگیرهای این ساختمان در بالای تالار آیینه،واقع در مرکز ساختمان غربی قرار گرفته است(در کلیپ قسمتی که روزنه نوری را نشان می دهد مربوط به بادگیرهای خانه می باشد که از داخل حوض خانه فیلمبرداری شده است).آیینه کاری های زیبا به اشکال قطار بندی و مقرنس به همراه نقاشی های گیاهی و طرح های الهام گرفته شده از نقاشی اروپایی بر روی گچ و آیینه،نقاشی های پشت شیشه،همچنین پوشش سقف به صورت قاب بندی های چوبی نقاشی شده و درهای چوبی منقش یه طرح های گیاهی که نشانگر ذوق و سلیقه معمار و هنر آن زمان بوده در این قسمت (تالار آیینه) به چشم می خورد.

اما قسمت جالب این خانه،کتابخانه موزه بازار می باشد که با دارا بودن بیش از 6000 جلد کتاب با موضوعات متنوع و با تاکید بر کتب تهران قدیم،،معماری،گردشگری و ... به دلیل همجواری با تار آیینه به گواه فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری (IFLA) در فهرست یک هزار و یک کتابخانه دیدنی دنیا قرار دارد.

#تهران #تهرانشناسی #آثار_تاریخی #خانه_موزه_بازار #توریسم