موزه عصر آهن تبریز، محوطهٔ باستانی است که شامل گورستان و آثار سفالی مربوط به عصر آهنه .آثاری در سال ۱۳۷۶ بدست آمد که شامل ۳۸ گور است که گور نوزادان بصورت ساده بوده و گور نوجوانان در سازه های مربعی با دو ظرف سفالی همراهه. اکثر اجساد یافت شده در سنین پایین مرده اند. کودکان با اسباب بازی هایشان دفن شده اند و زن ها با جواهرات و مردها با ابزار جنگی شان. این سایت از سال ۱۳۸۵ به عنوان اولین موزه صحرایی ایران شروع به کار کرد و این محوطه در معرض بازدید برای عموم می باشد.
موزه عصر آهن در مجموعه مسجد کبود واقع شده که گورستان جمعی میباشد،که امروزه به شکل یک موزه بسیار جالب درآمده است. البته در گذشته این گورستان محل زندگی انسان هایی بود که هماکنون اجساد باقیمانده و لوازمی که به همراه آنهاست در آنجا نگهداری میشود.
موزه عصرآهن یک موزه متفاوت و منحصربفرد در میان انبوه موزه های شهر تبریز است چه از لحاظ مسیر و دسترسی، چه از لحاظ ساختمان و چه از نظر تنوع آثار به نمایش در آمده در آن. موزه در محوطه مسجد کبود قرار دارد اما مسیر دسترسی اش کمی پیچیده و از داخل یک مجتوع تجاری بود (البته ما از داخل مسجد کبود وارد محوطه موزه شدیم). بعد از رسیدن به درب موزه با یک ساختمان گلی مواجه می شویم که متفاوت تر از همه موزه های تبریز و حتی کشور است. داخل موزه نیز متفاوت تر از بقیه موزه هاست و با قبرهای انسان های حدود 3500 سال پیش مواجه می شویم که همگی به شیوه جنینی دفن شده اند. مردگان زن روی پهلوی چپ و مردان روی پهلوی راست دفن شده اند. در کنار مردگان با اشیایی مثل سفال و قاب (استخوان مچ پای گوسفند) روبرو می شویم که نوعی اعتقاد به حیات پس از مرگ را نشان می دهد. این قبرها به هنگام گودبرداری برای ساخت مجتمع های تجاری در دو دهه گذشته بیرون آمده اند و اکنون تبدیل به یک موزه جالبی شده اند که در سفر به تبریز آن را از دست ندهید.
در طی حفاریهای اطراف مسجد کبود تبریز در سال ۱۳۷۶ باستان شناسان به اسکلت هائی برخورد کردند که متعلق به عصر آهن و حدود ۳۵۰۰ سال پیش بود.از سال ۱۳۸۶ این محل که در شمالشرقی مسجد کبود واقع شده است، بعنوان اولین سایت موزه در تبریز افتتاح شد .این سایت موزه همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۴ به روی عموم باز می باشد.اسکلت اجساد به همراه کوزه های سفالی اطراف آن ، نشانه مهرپرستی مردم آن زمان بود و اعتقاد شان به آخرت را می رساند .در داخل کوزه ها، غذا،عسل و سایر خوراکیها قرار می دادند تا در دنیای دیگر بعد از زنده شدن، از آنها استفاده شود.کیفیت دفن اجسادهرچند بصورت جنینی است اما متفاوت هست.بعضی ها شمالی -جنوبی و بعضی ها بصورت شرقی-غربی دفن شده اند.
بعد از بازدید از مسجد کبود، تابلوی موزه عصر آهن همان حوالی دیده می شود. با تعقیب تابلو از داخل یک پاساژ سردرمی آوریم. نوشته هایی بر روی دیوار مسیر موزه و سایت عصرآهن را نشان می دهد. البته مسیر برگشت از خیابانی که به خیابان خاقانی و پشت پایانه اتوبوسرانی می رسد، برمی گردیم.
برای دیدن این موزه که در کاوش های باستان شناسی یافت شده است از حدود پانزده، بیست پله پایین می رویم. در انتهای محوطه درب کوچی قرار دارد که محل ورود به سایت اصلی مجموعه است.
نور کم و بوی نم اولین چیزی است که با ورود به این قسمت احساس می شود. معبری با عرض حدودا یک متر که بر روی قسمت های کاوش شده درست شده است . گورهایی که اسکلت های آن در کنار کوزه ها و خمره هاست، دیده می شود. این اسکلت ها به صورت جنینی دفن شده اند. در بین دفن شدگان اسکلت کودک هم دیده می شود که در این محوطه دفن شده اند.
در قسمتی از این سایت دیواره ای با نشان های علامت گذاری شده، دوره های تاریخی این منطقه را نشان می دهد.
قبل از بازدید از این مجموعه با دیدن عکس های آن بهتر است از وضعیت محیطی که بازدید خواهید کرد مطلع شوید. شاید مایل به بازدید از چنین مجموعه ای نباشید.