دخمه زرتشتیان (برج خاموشان، برج سکوت) Tower of Silence Yazd

دخمه زرتشتیان مکانی که از آداب و رسوم تدفین این دین باهامون صحبت میکنه .
خوشبختانه این مکان توسط خود زرتشتیان اداره میشه و به خوبی ازش نگهداری میشه
این مجموعه شامل دو بنای اصلی روبروی هم که یکی قدیمی تر و به همون قدمت مسیرش سخت تره ، دخمه کوچکتر پله برای بالا رفتن داره و دخمه قدیمی و بزرگتر مسیر با شیب نسبتا زیاد (دخمه بزرگ مانکجی و کوچک تر دخمه گلستان که زمان قاجار درست شده)

در مجموع بازدید از عمارت اصلی مجموعه برای افرادی که ناتوانی حرکتی دارند و سالمندان که توانایی بالا رفتن از پله ها را ندارند مناسب نیست ( البته میشه از قسمت پایین مجموعه و خیله ها بازدید کرد )
فضا و دید از بالا به منظره شهر بسیار چشم نواز
مجموعه حدودا 10 اطراف شهر منطقه صفائیه که هم با اتوبوس و تاکسی هم تاکسی اینترنتی قابل دسترسی
ورودی این مجموعه (مهر97) هر نفر 3000 تومن و ساعت بازدید 8 تا 17 بود
و بهترین فصل برای بازدید اوایل بهار و پاییز و زمستان

زرتشتیان ، چهار عنصر آب و باد و خاک آتش را مقدس می شمارند . به همین جهت ، زرتشتیان مقیم یزد اعتقاد داشته اند که نباید خاک به آلودگی جسد انسان آغشته شود و برای از بین بردن اجساد ، آن ها را دفن نمی کردند بلکه روی سنگفرشی در مقابل آفتاب می گذاشتند تا به مرور جسد از بین برود و یا نصیبی از آن به پرندگان و لاشخور ها برسد . بعد از آنکه به این ترتیب و به مرور ، اجساد ازبین می رفتند استخوان های باقی مانده را در چاهکی سنگی می ریختند و بوسیله سنگ غلطانی دیگر این استخوان ها را خورد می کردند .
رسم و آداب غریبی به نظر می رسد ولی واقعا تا اواسط دهه 40 شمسی این رسم زرتشتیان یزد بوده است .
آنها روی دو تا تپه محاور هم در حومه یزد که فعلا کوه دخمه خوانده می شوند و در نزدیکی منطقه صفاییه در ناحیه جنوب یزد قرار دارد ، مکان نسبتا وسیع مدور و محصوری برای ازبین بردن اجساد به این روش درست کرده بودند . این دو مکان برج مانند هم اکنون به نام گور دخمه زرتشتیان یا برج خاموشان یا برج سکوت نام گذاری شده است .
دیوار مدور بلندی که برای محصور کردن مکان قرار دهی جنازه ها روی تپه های مذکور ساخته شده از دور و در تصاویر هوایی نمایی شبیه برج به این مکان ها داده است .
بجز این برج ها ، یک آب انبار متروکه و بناهایی نیمه مخروب و ظاهرا بجا مانده از دوره صفوی در پایین دست این تپه ها وجود دارد که ظاهرا به منظور کارهای مقدماتی و لازم برای آیین تشییع و قرار دادن اجساد در برج ها ، کارایی داشته اند .
اما حدود پنجاه و پنج سال است که با درخواست اداره بهداشت یزد ، زرتشتیان یزد از این آیین قدیمی امحا مردگان صرف نظر کرده اند و از آن به بعد مردگان خود را در قبرستانی که در دامنه همین تپه ها قرار دارد دفن می کنند . هرچند که هنوز ظاهرا دیواره های قبور را سیمان کاری می کنند تا از تماس اجساد با خاک جلوگیری شود .

دخمه زرتشتیان از آثار دین زرتشت در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد است که با نام برج خاموشان یا برج سکوت نیز شناخته می شود. دو دخمه به نامهای مانکجی و گلستان بر روی کوه ی کم ارتفاع قرار دارند.این دخمه ها محل اجساد زرتشتیان بوده و آن را در ارتفاع ساخته اند تا پردگانی مانند کرکس به اجیاد دسترسی داشته باشند. وسط دخمه یک گودال هست که محل دفن استخوانها بوده است
درپایین این کوه کم ارتفاع که دخمه ها روی آن قرار دارند و به کوه دخمه معروف است، چندین ساختمان خشتی و گلی دیگر هم وجود دارد که قدمت آن ها به دوران صفویه بر می گردد و در آن دوران از آن ها به عنوان ساختمان های رفاهی استفاده می شده است. برای این مکان باید ۵۰۰۰ تومان ورودی بپردازید و بازدید آن برای افراد ناتوان و سالمندان به دلیل تعداد زیاد پله ها، مشکل است.

دخمه، برای این که جایی بالای کوه چاله ای کنده شده و خاموشان، برای این که این دخمه برای مردگان کنده شده. در واقع محلی برای تشیع مردگان در زرتشت بوده. اون ها مرده ها رو توسط نساسالار ها به بالای کوه می بردن تا پرندگان لاشخور بدن اونا رو بخوره و بعد درون دخمه ها با اسید و تیز آب استخون ها رو از بین می بردن. اینکار برای این بود که زمین ها لم یزرع و غیر مسکونی نشن. اینجا در اطراف کوه ها و دخمه ها کاروانسراهایی وجود داره تا اقوام مرده بعد از طی مسافت طولانی و غسل مرده استراحت کنند. این محل به نظر من واقعا غمناک و اما در عین حال جالب بود. حداقل شب هرگز از کنار اینجا رد هم نمی شم

حتما درباره شیوه تدفین مردگان در آیین زرتشتی چیزهایی شنیده اید. برج خاموشان یا نام مشهورتر آن "دخمه " در حاشیه و جنوب غرب شهر یزد قرار دارد و تقریبا فاصله زیادی با سایر آثار تاریخی یزد داره اما به دیدنش می ارزد که شما وقت برای بازدید آن بگذارید. البته بازدید از اینجا به همراه یک راهنمای مجرب زرتشتی ارزشمند است تا شما را با آیین های این دین و بخصوص تدفین آشنا کند. دخمه زرتشتیان یزد تا حدود چهار دهه پیش مورد استفاده بود اما بعدها تدفین به آن شیوه ممنوع و در پایین دست دخمه، قبرستان مخصوص زرتشتیان ایجاد شد و اکنون مردگان زرتشتی در آنجا به خاک سپرده می شوند. در پایین کوهی که دخمه بر بالای آن قرار دارد، اتاق هایی ساخته شده که محلی برای استراحت مشایعت کنندگان متوفی بوده است.

درباره دخمه از همسر جان شنیده ام که میگفت در گذشته زرتشتیان بخاطر اعتقادی که در مورد عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش داشتند و نمیخواستند آنها را آلوده کنند، مردگان خود را نه میسوزاندند، نه خاک می کردند، نه به آب می انداختند، بلکه مردگانشان را طی مراسمی به بالای دخمه میبردند و به صلیب میبستند تا خوراک پرندگان شوند و استخوانهایشان را درون استودان یا استخوان خانه که همان سوراخ وسط دخمه است می ریختند و آب آهک روی آن می ریختند تا تجزیه شوند. این مکان در یزد قرار دارد و گرچه اکنون از آن استفاده نمیشود اما مکانیست تاریخی که توریستهای زیادی را برای بازدید به خود جذب می کند. #دخمه #یزد #سفرباطلوع

#گوردخمه_زرتشتیان را با نام #برج_خاموشان و #برج_سکوت نیز می‌شناسند که در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی #یزد در حوالی منطقه صفائیه و روی یک کوه رسوبی و کم ارتفاع به نام #کوه_دخمه قرار گرفته‌ دارد.
زرتشتیان مردگانشان را در دخمه ها وبالای کوه ها میگذاشتند تا خوراک پرندگان شوند و بعد هم استخوان هایشان را داخل گودال میریختند برای اینکه از آلوده شدن خاک جلوگیری کنند.
در محوطه دو دخمه وجود دارد که نام یکی #دخمه_مانکجی و دیگری را #دخمه_گلستان مینامند. دخمه مانکجی در سمت چپ قرار دارد که سازنده اش فردی هندی به نام مانکجی صاحب بوده و نام دخمه را هم به یاد سازنده اش روی آن گذاشتند که در زمان ناصرالدین شاه قاجار این شخص وارد ایران شد و تعدادی مدرسه ساخت و هزینه تحصیل بسیاری از دانش آموزان را پرداخت کرد و همینطور هم برای کم کردن فشارها از روی #زرتشتیان به ایران آمده بود که موفق هم شده بود و مهمترین اقدامش هم برداشتن مالیات از زرتشتیان بود.
وقتی وارد محوطه میشوید علاوه بر گوردخمه ها که دو تا هستند شما ساختمان های دیگری را هم در اطراف میبینید که آنها در گذشته محل اقامت و سازه های رفاهی بودند که معروف به خیله هستند و قدمت آنها به دوران صفوی برمیگردد.
دسترسی به گوردخمه گلستان بخاطر داشتن پلکان راحت تر میباشد و بیشتر گردشگران از این دخمه بازدید میکنند ولی دیدن گوردخمه مانکجی هم خالی از لطف نیست.
برای وارد شدن به مجموعه باید ورودی به مبلغ 3.000 تومان پرداخت کنید و همه روزه از ساعت 8 صبح تا 17.30 زمان بازدید میباشد.

دخمه زرتشتیان یزد از مکان های دیدنی . واقیعت های که از آن دوران قدیم زرتشتیان میگه و نوع دفن اجساد آن دوران رو روایت می‌کنه.
پله های موجود رو بعدا اضافه کردن برای بازدید کنندگان. وگرنه قبلاً پله ای نبود پیشنهاد میکنم اگر یزد رفتید حتما یه سری به اینجا بزنید

 
به در و دیوار ِ مکان های تاریخی تکیه می زنیم و با لبخند عکس می گیریم؛ درسته که اکثرشون کاربری ِ اصلی شون رو از دست دادن اما، تاریخ دارن ، جذابیت دارن، معماری و فلسفه ی جذاب دارن ... مثل دخمه های زرتشتیان، که برای مرگانشون بوده ،بخاطر این که آب و خاک و آتش رو مقدس می دونستن مردگان رو نه دفن میکردن نه می سوزوندن نه داخل آب مینداختن که از آلودگی این سه عنصر جلوگیری کنن درعوض اجساد رو در فضای باز،بالای کوه قرار میدادن تا خوراک کرکس و انواع پرندگان بشن و بعد که پوست و گوشت ها خورده شد ، استخوان ها رو داخل دخمه ها میریختن. درسته که شیوه ی منزجر کننده ایه اما خب سبک زندگی و اعتقادشون بوده دیگه ☺
اماااا همیشه به این فکر میکنم که تاریخ ِ معاصر ِ ما و معماری مون که در آینده و صدها سال دیگه، تبدیل به تاریخ و معماری ِ گذشته میشه اصلن جذاب هست؟؟؟؟ بنظرم بعید ِ ?
#تاریخ #معماری #آثار_تاریخی
#میراث_ملموس #میراث_فرهنگی #فرهنگ #زرتشتیان #سفر #گردشگر #گردشگری #آوای_طبیعت_پایدار #یزد #ایران #iran #yazd #Cultural #culture #heritage #tangibleheritage #crypt #trip #tourist #tourism #tour #travel #eco_tourism #ecotourism

دخمه زرتشتیان یا برج خاموشان، یکی از جاذبه های مرموز و عجیب و خاص یزد هست که در حوالی منطقه صفاییه قرار داره.
در سفری که به یزد داشتیم، تور لیدر ما که خودشون از زرتشتیان یزد بودن، اطلاعات خوبی در مورد این دخمه به ما دادند. (توضیحات ذیل بر اساس صحبت های ایشون هست)
در گذشته، زرتشتیان، پیکر مردگان رو به جای دفن کردن در این محل قرار می دادند چرا که در باور زرتشتیان، دفن کردن مردگان، موجب آلوده شدن خاک که یکی از چهار عنصر مقدس این جهان هست می شده و برای همین، مردگان خود را در دخمه قرار می دادند تا گوشت مردار، توسط پرندگانی مثل لاشخور خورده بشه و سپس استخوان های باقیمانده را در چاهی که در وسط دخمه قرار داشته می ریختند که به این چاه، استودان یا استخوان دان می گفتند.
سطح داخلی دخمه، از جنس سنگ بوده و از طریق سه خط فرضی، اون رو به بخش هایی برای قرار دادن مردگان مرد، زن و کودک تقسیم می کردند. مراسم جالبی هم در ابتدای راه اندازی دخمه وجود داشته مثل کوبیدن میخ هایی با ابعاد مختلف در جای جای دخمه و خواندن ذکر هایی از اوستا که خودش یک موضوع مفصل جداگانه است.
دخمه ها معمولا در جاهای مرتفع ساخته می شدند تا پرندگانی مثل کرکس، بتونن به گوشت مردار دسترسی داشته باشند و خود سازه این دخمه ها هم بسیار جالب و علمی بوده که اگر بخوام توضیح بدم، کلام بسیار طولانی میشه ولی با کمترین امکانات، شرایطی مطابق با اصول بهداشتی محیط زیست ساخته بودند. ظاهرا تا سال 50 در این محل مراسم دخمه گذاری یا قرار دادن مردگان در دخمه انجام می شده و بعد از اون دیگه این مراسم تعطیل شده. در حال حاضر هم قبرستان زرتشتیان، در نزدیکی همین محل هست.
چند ساختمان در نزدیکی دخمه هست که کاربرد های مختلف داشته. یکی برای اقامت شخصی به نام سالار که کارهای انتقال اموات به دخمه رو انجام میداده و دیگری محلی برای استراحت مشایعت کنندگان اموات و دیگری محلی برای روشن کردن آتش که نورش به دخمه تابیده می شده.
در کل پیشنهاد می کنم اگر برای دیدن این محل می خواهید بروید، از یک تورلیدر آشنا و حرفه ای کمک بخواید تا تمام زوایای این سازه عجیب رو براتون توضیح بده