بهترین نقاط جهان برای تماشای اسب‌ های وحشی کجا هستند؟

بیشتر مردم هنگامی‌که نام اسب‌های وحشی را می‌شنوند نخستین چیزی که به ذهنشان می‌آید گوراسب‌های وحشی مغروری است که سرتاسر چمن‌زارهای آمریکا می‌تازند. اما حقیقت این است که آخرین نژاد از اسب‌های وحشی حقیقی اواخر عصر یخبندان پیشین و حدود 12000 سال پیش از آمریکای شمالی ناپدید شدند. درواقع امروزه هیچ اسب وحشی‌ای در دنیا وجود ندارد. موتنگ‌های آمریکایی، برومبی‌های استرالیایی و حتی اسب‌های پریزوالسکی جلگه مغولستان همه از نسل اسب‌های اهلی هستند.

متخصصان بر این باورند که اسب‌ها 3500 سال پیش از میلاد مسیح در جلگه‌های اوراسیا، که منطقه پهناور و معتدلی شامل زمین‌های سبز و دشت‌هایی از بلغارستان تا مغولستان امروزی است، اهلی شدند. مردم از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر جهان سفر می‌کردند و با دیگران مبادله‌هایی انجام می‌دادند و طی این کار گله حیواناتشان را نیز با خود به همراه می‌بردند. باگذشت سال‌ها گاه اسب‌ها از دست صاحبان خود فرار می‌کردند و به‌تدریج با یکدیگر گله‌های وحشی را تشکیل ‌دادند و این امر موجب پدیداری اسب‌های آزادگرد یا به اصطلاح وحشی امروزی شد.

با اینکه این اسب‌ها از نظر زیست‌شناختی و بیولوژیکی وحشی به شمار نمی‌آیند، اما از نظر رفتار و منش قطعاً وحشی هستند و در دید بسیاری از ما انسان‌ها نماد آزادی را در کنار نجابت، با خود یدک می‌کشند. امروزه اسب‌های آزادگرد را می‌توان در تمام قاره‌ها به‌جز قاره قطب جنوب یافت و در ادامه مطلب به چند مورد از بهترین نقاط جهان‌ که اسب‌های وحشی در آن‌ها وجود دارند، اشاره خواهیم کرد.

 

در آمریکای شمالی

اسب‌ها نخستین بار به‌واسطه اسپانیایی‌ها به آمریکا بازگشتند. برای مثال فرمانده مشهور هرنان کورتس در سال 1525 تعدادی اسب به مکزیک آورد تا کار پرورش اسب را آغاز کند. اسب‌های اهلی ایبریایی (اسپانیایی) پایه‌گذاران موتنگ‌های آمریکایی شدند.

امروزه قانون ایالات‌متحده از اسب‌های آزادگرد محافظت می‌کند و آن‌ها را «نمادهای زنده‌ای از روحیه تاریخی و پیشگامانه غربی می‌داند».

 

پارک ملی تئودور رُزولت، ایالت داکوتای شمالی، ایالات‌متحده آمریکا

پارک ملی تئودور رزولت در داکوتای شمالی که در نقطه تلاقی منطقه گرِیت پلِینز و بَدلندز (Badlands) واقع‌ شده است، یکی از بهترین مکان‌هایی است که در آن می‌توان اسب‌های آزادگرد آمریکایی را دید. این اسب‌ها در تابستان در سرتاسر پارک مشغول چرا هستند و حتی می‌توانید آن‌ها را از بزرگراه بین ایالتی شماره 94 که از طول مرز پارک می‌گذرد، ببینید.

 

کوه‌های پریور، ایالت مونتانا

کوه‌های پریور سکونتگاه تنها گله موجود از موتنگ ها در ایالت مونتانا هستند. پیدا کردن اسب‌ها در کوه شرقی پریور و ارتفاعات پایین‌تر آن نسبتاً آسان است. بهترین راه برای مشاهده اسب‌ها این است که هنگامی‌که از بزرگراه شماره 37 در منطقه حفاظت‌شده ملی بیگهورن کانیون (Bighorn Canyon) می‌گذرید، نگاهی به کنار جاده بیندازید.

 

رشته‌کوه ورجینیا، ایالت نوادا

 نخستین اسب‌هایی که در ایالات‌ متحده توسط اساسنامه مربوط به حفاظت از الاغ‌ها و اسب‌های آزادگرد وحشی موردحمایت قرار گرفتند، اسب‌های آزادگرد رشته‌کوه ویرجینیا در ایالت نوادا بودند. بهترین مکان برای یافتن آن‌ها چاه‌های آب موجود در شرق شهر رنو می‌باشد. اگر خواستید در این منطقه رانندگی کنید، می‌توانید حین گذر از مسیر شماره 341 اسب‌ها را ببینید.

 

منطقه اسب‌های وحشی ِLittle Book Cliffs، ایالت کلرادو

بین 80 تا 150 اسب وحشی در 36000 هکتار دشت و غار موجود در منطقه لیتِل بوک کلیفس واقع در ایالت کلرادو زندگی می‌کنند. بهترین راه برای مشاهده اسب‌ها قدم زدن یا اسب‌سواری در دل زمین‌های ناهموار است. آن‌ها در تابستان در منطقه پارک ایندیَن و سودای شمالی و در زمستان در غار کول و غار اصلی تجمع می‌کنند.

 

کوه‌های راکی آلبرتا، کانادا

در کناره‌های مرز کانادا و کوه‌های راکی در آلبرتا می‌توان تعدادی اسب وحشی یافت. این اسب‌ها که لقب «وحشی‌ها» را گرفته‌اند، در محدوده 787 کیلومترمربعی منطقه ساندره اکوئین روی دامنه‌های شرقی کوه‌ها پرسه می‌زنند.

 

در استرالیا

اسب برومبی که نام دیگر اسب‌های وحشی استرالیایی می‌باشد و فیلم‌ها و رمان‌ها، وجهه‌ی عاشقانه‌ای به آن داده‌اند، اکنون به یک مسئله و نگرانی همیشگی برای دولت، طرفداران محافظت از حیات‌وحش و مردم استرالیا تبدیل‌شده است. ماجرای برومبی نیز همانند موتنگ از زمانی آغاز شد که مهاجران اروپایی اسب‌های اهلی خود را به استرالیا آوردند. به دلیل نبود حیوانات درنده و سایر موانع طبیعی، جمعیت برومبی ها به‌سرعت رشد یافت. این روزها استرالیا خانه بزرگ‌ترین جمعیت اسب‌های آزادگرد است که دست‌کم یک‌میلیون رأس می‌باشند.

اکوسیستم استرالیا با حیوانات بزرگ و سم‌دار تکامل نیافته است و به آن‌ها عادت ندارد، به همین دلیل دسته‌های بزرگ اسب‌های وحشی با فشرده‌سازی خاک، تهی‌سازی منابع آب و نابود کردن پوشش گیاهی ظریف آن‌ که سکونتگاه چند گونه‌ی بومی درمعرض‌ خطر می‌باشد، آسیب‌های زیست‌محیطی شدیدی به منطقه وارد می‌کنند. مسئولین پارک‌های ملی استرالیا با یک چالش روبرو هستند و آن ایجاد یک توازن مناسب بین ارزش حفظ نژاد اسب‌ها و آسیب‌های وارده توسط آن‌ها به محیط‌زیست است.

 

پارک ملی کوزیوسکو، قلمروی مرکزی استرالیا (Australian Capital Territory)

برومبی‌های کوزیوسکو مشهورترین اسب‌های وحشی استرالیا هستند؛ البته به لطف فیلم‌نامه کلاسیک استرالیایی مردی از رودخانه برفی. حیات‌وحش مرتفع پارک ملی کوزیوسکو، سکونتگاه 4000 تا 8000 اسب است که می‌توان آن‌ها را سرگرم چِرا در پارک دید.

 

پارک ملی رودخانه Guy Fawkes River National Park در New South Wales

 

برومبی‌هایی که میان گدارهای ناهموار رود و دره‌های سرسبز پارک ملی رودخانه گای فاوکس زندگی می‌کنند، مستقیماً از نسل اسب‌های سواره‌نظام جنگی استرالیا هستند. چند مسیر پیاده‌روی در پارک وجود دارد که طی آن‌ها می‌توان فرصت خوبی برای دیدن برومبی ها یافت، به‌ویژه از نقاط دید مرتفع‌تر.

 

زمین‌های دورافتاده استرالیا، قلمروی شمالی

یکی از نامتعارف‌ترین محیط‌های استرالیا که می‌توان در آن اسب‌ها را دید، مناطق دورافتاده‌ و بایر آن هستند. قلمروی شمالی استرالیا سکونتگاه جمعیت عظیمی از اسب‌های وحشی یا آزادگرد این قاره است و تعداد اسب‌ها بین 15000 تا 30000 رأس می‌باشد. می‌توان آن‌ها را در سرتاسر این قلمرو یافت که شامل رشته‌کوه مکدانِل غربی در استرالیای مرکزی نیز می‌شود.

 

در اروپا

در اروپا برخلاف استرالیا از اسب‌های آزادگرد یا به نوعی، وحشی پذیرایی خوبی می‌شود. آخرین جمعیت‌های اسب‌های آزادگرد اولیه اروپایی که به‌طور طبیعی پدید آمدند در کشور پرتغال یافت می‌شوند. در پرتغال این اسب‌ها برخلاف نامشخص بودن منشأشان از سوی قانون مورد حمایت قرار گرفته‌اند.

طی سال‌های اخیر و در راستای اقدام احیای حیات‌وحش اروپا، اسب‌های کونیک حفاظت‌شده دوباره در بسیاری از کشورهای اروپایی روی کار آورده شده‌اند. اسب کونیک که به آن اسب اصالتاً لهستانی نیز می‌گویند بیشتر از آنکه شبیه به یک نژاد مدرن باشد، به یک نقاشی کشیده شده در غارهای باستانی شباهت دارد. یک حیوان کوتاه و تپل با سَری کوچک و یالی ضخیم که از نظر ظاهر به تارپان، اسب وحشی بومی منقرض‌شده از جلگه‌های اوراسیا نزدیک است.

 

لهستان

لهستان نقطه آغاز برنامه تکثیر حفاظت‌شده اسب‌های کونیک می‌باشد. کونیک‌های احیاشده اکنون در یک زمین طبیعی محافظت‌شده در شهر پوپلنو و در پارک ملی روزتوزه (Roztocze) زندگی می‌کنند.

 

هلند

احیای اسب‌های کونیک در منطقه محافظت‌شده Oostvaarderplassen در کشور هلند، تقریباً به موفقیتی تلخ و شیرین انجامیده است. جمعیت اسب‌ها از 18 رأس اولیه در سال 1983 اکنون به صدها رأس رسیده است. اما متأسفانه این جمعیت رو‌به‌رشد مرز ظرفیت نگهداری در منطقه محافظت‌شده را رد کرده است و زمستان سال گذشته تعداد زیادی اسب از گرسنگی جان خود را از دست دادند.

 

بریتانیا

در بریتانیا اسب‌های کونیک در مناطق محافظت‌شده بسیاری احیا شده‌اند. این مناطق عبارت‌اند از: ویکِن فِن نزدیک به کمبریج، منطقه محافظت‌شده ملی اِستادمارش، منطقه محافظت‌شده ملی هامفِن، باغ وایتهال، خلیج ساندویچ، پارک گِیت داون، رِدگِریو و لوفامفن، و منطقه محافظت‌شده کوه کابِرن.

 

بلغارستان

کوه‌های رودوف شرقی در جنوب بلغارستان به سکونتگاه حدوداً 70 اسب احیاشده تبدیل‌شده‌اند. بهترین مکان‌ها برای دیدن این اسب‌ها بیالا رِکا و اِستادِن کلادِنِتس هستند.

 

در آسیا

اسب پریزوالسکی به‌عنوان گونه بومی جلگه آسیای مرکزی، مدت‌هاست که به‌عنوان تنها اسب وحشی حقیقی منقرض نشده تا به امروز شناخته‌ شده است. البته اخیراً یک آنالیز دی اِن اِی نشان داد که اسب امروزی پریزوالسکی ممکن است از نسل اسب‌های اهلی مردم بوتای که از قبایل ماقبل تاریخی آسیای شمالی هستند، باشد.

به‌هرحال اسب پریزوالسکی در اواخر قرن بیستم کاملاً از طبیعت و حیات‌وحش حذف‌ شده بود. آخرین گونه وحشی اسب‌ها در سال 1957 به دام انداخته شد تا ژن جمعیت حفاظت‌ شده تقویت گردد. خوشبختانه در این جمعیت حفاظت‌ شده حیواناتی پرورش داده شدند که توسط آن‌ها اسب پریزوالسکی به دامان طبیعت بازگردانده شد.

 

 

مغولستان

بازگشت اسب پریزوالسکی از سراشیبی انقراض یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌ها در حیطه حفاظت از محیط‌زیست است. در سال 1992 اسب‌های محافظت‌شده به سه منطقه طبیعی حفاظت‌شده در مغولستان بازگردانده شدند: پارک ملی خوستِین نورو، منطقه شدیداً حفاظت‌شده گرِیت گابی «B»، خُمین تال.

جمعیت کل اسب‌های پریزوالسکی وحشی در این مناطق به بیش از 400 رأس رسیده است و با اینکه اسب پریزوالسکی در فهرست قرمز گونه‌های درمعرض‌خطر IUCN آورده شده است، اما می‌توان به‌آسانی و بدون دردسر آن را در مغولستان مشاهده کرد.

 

چین

یکی دیگر از مکان‌هایی که اسب پریزوالسکی در آن احیا شده است، منطقه حفاظت‌شده کالامایلی در استان سین کیانگ چین است. کالامایلی که به‌عنوان یک منطقه حفاظت‌شده طبیعی برای حیوانات سم‌دار شناخته‌شده است، شامل 14000 کیلومترمربع از جلگه‌های بایر می‌باشد که سکونتگاه موردعلاقه اسب پریزوالسکی است.

 

 

روسیه

در سال 2016 اسب‌های پریزوالسکی در منطقه طبیعی حفاظت‌شده اورِنبرگ در کوه‌های جنوبی اورال در کشور روسیه احیا شدند و این باعث شد تا بخش دیگری از سکونتگاه جلگه‌ای به منطقه حفاظت‌شده افزوده گردد.

شاید نامتعارف‌ترین سکونتگاه‌های اسب‌های وحشی ناحیه امنیتی چرنوبیل باشد، که اسب‌ها پیش از فاجعه هسته‌ای کمتر شناخته‌شده سال 1986 در یک منطقه حفاظت شده در آن احیا شدند. گفته می‌شود که به دلیل نبود انسان در این ناحیه، جمعیت حیات‌وحش که شامل اسب‌های پریزوالسکی نیز می‌شود، رو به افزایش است.

 

ژاپن

اسب‌های ژاپن اصالتاً همراه با صحرانشینان مغول به این کشور آمده‌اند، و نژاد مدرن و نیمه وحشی امروزی از نسل این حیوانات، اهلی هستند. بهترین مکان‌ها برای دیدن اسب‌ها در ژاپن دماغه توی، در قسمت جنوبی ساحل میازاکی و دماغه شیریا در قسمت شمالی هونشو می‌باشند.

 

در آفریقا

نامبیا

منشأ پدیداری اسب صحرای نامیب مشخص نیست، اما طبق یک نظریه، آن‌ها هنگامی شروع به پدیدار شدن کردند که یک کشتی حمل بار که حیوانات اصیل را با خود به استرالیا می‌برد، خراب شد. گفته می‌شود که اسب‌های قوی‌تر به‌سوی ساحل شنا کردند و جمعیت‌های آزادگردی که امروزه در پارک ملی نامیب-ناکلوفت و پارک ملی تِسا/کائب در کشور نامبیا یافت می‌شوند را تشکیل دادند.

این نظریه ظاهر قدرتمند و پرورش داده‌ شده‌ی اسب نامیب را توضیح می‌دهد. اسب‌های صحرای نامیب برخلاف دیگر اسب‌های آزادگرد امروزی، از نظر ظاهر به اسب‌های سواری خوش نژاد شباهت دارند.

منبع: matadornetwork