«اِسپامنیک» یک واژه صربستانی-کرواتی/اسلوونی به معنی «بنا» میباشد و برای یادبودهای جنگی‌ای به کار می‌رود که از دهه 60 تا 90 میلادی در جمهوری یوگسلاوی ساخته شده‌اند. صدها یادبود در سرتاسر این کشور از استراحتگاه‌های ساحلی گرفته تا کوهستان‌های دوردست آن ساخته شده و با این شکل‌های سورئال بتنی و فولادی، یک جامعه یک‌دست و آینده‌نگر سوسیالیست و آزاد از تنش‌های اخلاقی را به تصویر کشیده شده است. یک نویسنده آمریکایی به نام دونالد نیبِل سه سال تمام را برای عکس‌برداری از این پدیده معماری حیرت‌انگیز وقت گذاشته است تا آن را در کتابش به نام پایگاه داده بناهای اِسپامِنیک (انتشارات فیوئِل دیزاین) به چاپ برساند. در ادامه تعدادی از برجسته‌ترین یادبودهایی که او پیدا و ثبت کرده است را می‌بینید.
بنای یادبود انقلاب مردم موسلاوینا، شهر پادریک کشور کرواسی
بنای یادبود سربازان شهید در سوتسسکا، شهر کارین کشور مونته نگرو
بنای یادبود جنگاوران شهید گولبووچی، شهر گلوبووچی کشور مونته نگرو
بنای شجاعت، شهر اوسترا کشور صربستان
مجموعه بنای یادبود جنگ سوتسسکا در دره دلاوران، شهر تینتیست، کشور بوسنی و هرزگوین
بنای تپه آزادی، شهر دوبِرلین، کشور بوسنی و هرزگوین
تقدسگاه انقلاب، شهر میتروویکا کشور کوزوو
بنای یادبود جنگاوران شهید جنگ جهانی دوم، شهر نیکسی کشور مونته نِگرو
پارک یادبود بوبانگ، «سه مشت»، شهر نیس کشور صربستان
بنای گل، شهر یاسنوواک، کشور کرواسی
یادبود ایلیندِن، شهر کروسوو، کشور مقدونیه شمالی
بنای یادبود انقلاب، شهر مراکوویچا، کشور بوسنی و هرزگوین
مجموعه یادبود کادینیاچا، شهر اوزیته کشور صربستان
مقبره تلاش و پیروزی، کوه یِلیتا کشور صربستان
بنای یادبود سرفرازی مردم کوردون و بِنیا، پارک ملی پِتروا گورا، کشور کرواسی
بنای یادبود سربازان شهید جداسازی کوسماج، پارک کوه کوسماج، صربستان
منبع: telegraph.co.uk
