برخی از شمالی ترین تل های ماسه ای فعال روی کره ی زمین در امتداد دریاچه ی آتاباسکا به طول تقریبی 100 کیلومتر در شهرستان کانادایی ساسکاچوآن قرار گرفته اند. برخلاف بیشتر تل های ماسه ای که با مناطق خشک در ارتباطند، تل های ماسه ای آتاباسکا در میانه ی یک تالاب و جنگل واقع شده اند و همین موضوع آنها را به یکی از خاص ترین تل های ماسه ای و پدیده ی منحصر به فرد زمین شناسی تبدیل کرده است. این تل های ماسه ای در مساحتی 30 هزار هکتاری پخش شده اند و به دلیل اکوسیستم غیر معمول خود، زندگی بیولوژیکی عجیب و خارق العاده ای را در خود جای داده اند.
تل های ماسه ای آتاباسکا حدود 8000-9000 سال پیش در انتهای آخرین عصر یخبندان شکل گرفته اند. همان طور که صفحات یخی ذوب شدند، آب جاری شده مقادیر عظیمی ماسه، گل و لای و رسوبات را از ماسه سنگ های محلی شسته و با خود به دریاچه آتاباسکا برد که سطح آب آن بسیار بالاتر از وضعیت فعلی بود. سپس آب دریاچه عقب نشینی کرده و بخش های عظیمی از رسوبات ماسه ای را در ساحل بر جای گذاشت. بعد از این مرحله بود که باد، ماسه ها را به شکلی که امروز می بینیم تبدیل کرد و همچنان نیز این روند تغییر شکل و هل دادن تل های ماسه ای به جنگل های اطراف ادامه دارد.
تل های ماسه ای آتاباسکا در بالای منطقه ای به نام سپر کانادا قرار گرفته اند و در واقع ناحیه ای بزرگ از سنگ های پریکامبرین می باشند که هسته ی جغرافیایی باستانی قاره ی آمریکای شمالی را تشکیل داده اند. این بستر سنگی نیمی از کانادا را پوشش داده و تا قسمت های شمالی ایالات متحده ی آمریکا نیز امتداد می یابد. این سنگ ها جز قدیمی ترین صخره های روی زمین هستند که تاریخ تشکیل آنها منسوب به 2.5-4.5 بیلیون سال پیش می باشد. این صخره ها در محلی که تل های ماسه ای قرار گرفته اند با لایه ی نازکی از خاک به ضخامت 20 متر پوشیده شده اند. تمام منطقه ی ماسه ای که شامل مناطق جنوبی آنها نیز می شود، دارای مجراهای آبی هستند که به صورتی شاخص حیات گیاهی و توسعه ی این تل های ماسه ای را تحت تاثیر خود قرار می دهند. در حقیقت، این تل ها زیستگاه سیصد گونه ی گیاهی هستند که 40 مورد از میان آنها بسیار نادر بوده و حدود 10 مورد کاملا بومی هستند به این معنی که در هیچ جای دیگری روی کره زمین یافت نمی شوند.
از دهه ی 90 میلادی، این تل های ماسه ای دارای پارکی انحصاری بوده اند که از این تل های ماسه ای و برخی از نواحی اطرافشان محافظت می کنند. اما دسترسی به این تل های ماسه ای کار آسانی نیست چرا که هیچ جاده ای در کار نبوده و تنها راه رسیدن به آنها با هواپیماهای آبی است.
منبع: amusingplanet
