سفر برای تماشای خفاش ها شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما این کار احتمالا یکی از بهترین راه ها برای حفاظت از خفاش ها در سراسر دنیا به شمار می آید.
زندگی در طبیعت برای خفاش ها سخت است: نه تنها این پستانداران پرنده در میان مردم بدنام هستند، بلکه علاوه بر آن به دلیل از بین رفتن زیست گاهشان و بیماری های گوناگون در خطر انقراض قرار گرفته اند. در این میان شما باید بدانید که بر خلاف شایعه ها، خفاش ها در موی انسان لانه نمی کنند و حامل بیماری هاری نیز نیستند. غارهای شرق تا مرکز ایالات متحده آمریکا در گذشته برای خفاش ها مانند بهشت بودند و میلیون ها خفاش در آنها زندگی می کردند، اما امروزه همان غارها مکانی برای رویش قارچ های خطرناکی هستند که باعث سندروم بینی سفید (White-nose Syndrome) می شوند. این بیماری باعث می شود تا خفاش ها از خواب زمستانی شان بیدار شوند و شروع به پرواز کنند که باعث از دست دادن ذخیره ارزشمند چربی شان و در نهایت گرسنگی و مرگ آن ها می شود.
با وجود همه سختی هایی که خفاش ها با آنها روبرو می باشند، بهترین راه برای حفاظت از آنها استقبال از گردشگری خفاش است. لیزا پنسی (Lisa Pennisi)، دانشیار دانشگاه نبراسکا در لینکلن (Nebraska-Lincoln)، که حدود 20 سال زمان صرف مطالعه خفاش ها کرده است می گوید: گردشگری خفاش بسیار مهم تلقی می شود، چراکه به جوامع کمک می کند تا دلیلی برای حفظ جمعیت زیاد خفاش ها داشته باشند. خفاش ها در طول تاریخ به خاطر باورهای غلط از آزار و اذیت های زیادی رنج برده اند. حتی گردشگری خفاش می تواند از نظر اقتصادی برای یک جامعه مهم باشد و انگیزه ای برای حفاظت از آنها به وجود آورد. خفاش ها به علت گرده افشانی، از بین بردن حشرات و میوه خواری نقش بسیار مهمی را در اکوسیستم ایفا می کنند. برخی گونه های آنها، گونه های کلیدی هستند و نقشی حیاتی در اکوسیستمشان را ایفا می کنند.
برخلاف مهاجرت پرندگان که ممکن است دیدنش سخت باشد، تماشای پرواز خفاش ها در گروه های بسیار عظیم ، آسان است. پنسی در این باره می گوید: آنها یکی از معدود پستاندارانی هستند که شب ها ظاهر می شوند و این کار را با همراهی میلیون ها خفاش دیگر انجام می دهند. دیدن میلیون ها پستاندار پرنده که همزمان با هم از لانه شان خارج می شوند بسیار شگفت انگیز است و بدون شک باید در لیست اهداف شما وجود داشته باشند.
فرقی نمی کند کجا به دنبال خفاش ها بگردید، پنسی اصرار دارد که گردشگرانی که برای دیدن خفاش ها به جایی می روند عاقلانه رفتار کنند و جاهایی را انتخاب کنند که خطر احتمالی کمتری برای دیدن خفاش ها در طبیعت داشته باشد. او می گوید: بهترین مکان ها برای مشاهده خفاش ها برای اکثر مردم جاهایی با دسترسی آسان و قابل پیش بینی می باشند. دسترسی آسان یعنی جاهایی که مردم برای دیدن خفاش ها مجبور به خزیدن درون غارها نباشند، این برای خفاش ها نیز خوب است. تماشای خفاش ها درون غارها می تواند با بیدار کردن آنها در هنگام خواب زمستانی شان، آنها را آشفته کند و حتی باعث شیوع سندروم بینی سفید نیز شود. اگر شما به سفر برای دیدن خفاش ها علاقه دارید، قبل از سفر سعی کنید با کمک سازمان های حفاظت از خفاشان کمی در این باره تحقیق کنید و مکان مناسبی را پیدا کنید. در این مقاله به بررسی تعدادی از گزینه های سفر برای تماشای خفاش ها می پردازیم:
- غار براکن (Bracken) در تگزاس
غار براکن مکان زندگی تابستانی بزرگترین کلونی خفاش ها در دنیا است. از ماه مارس تا اکتبر بیش از 15 میلیون خفاش دم آزاد مکزیکی در غار براکن ساکن می شوند که در منطقه هیل کانتری (Hill Country) تگزاس قرار دارد. برای حفاظت از این غار در برابر حومه شهر سن آنتونیو (San Antonio) که به سرعت در حال گسترش به سوی این منطقه است، سازمان بین المللی حفاظت از خفاش ها (Bat Conservation International) این غار و 697 هکتار از زمین های اطرافش را خرید تا مطمئن شود که محیط زندگی طبیعی خفاش ها دست نخورده باقی می ماند. شب ها، میلیون ها خفاش از غار خارج می شوند تا به شکار حشرات بپردازند و این امکان را به بینندگان می دهند تا یکی از پر تراکم ترین جمعیت پستانداران روی زمین را تماشا کنند.
- پل خیابان کنگره، آستین (Austin) در تگزاس
پل خیابان کنگره در آستین تگزاس مکان زندگی بزرگترین کلونی خفاش های شهری در دنیا است. این پل در سال 1980 بازسازی شد و شکاف ها و درزهایش مکانی عالی برای لانه سازی خفاش ها ایجاد کرده که باعث شده هزاران خفاش به این مکان هجوم بیاورند. در ابتدا مردم آستین نسبت به این مسئله واکنش منفی نشان دادند اما خیلی زود متوجه شدند که این 1.5 میلیون خفاش با خوردن 10 تا 20 هزار پوند حشره در هر شب، برای این شهر یک سیستم کنترل آفت رایگان ایجاد کرده اند.
روزنامه آستین به نام سیاستمدار آستین-آمریکایی (Austin-American Statesman) از ساخت مرکز حفاظت از خفاش ها در گوشه جنوب شرقی این پل حمایت کرد که باعث می شود بازدیدکننده ها جایی برای تماشای پرواز شبانه خفاش ها داشته باشند. هر سال بیش از 100 هزار نفر برای تماشای پرواز خفاش ها در شب به این مکان سفر می کنند.
- غارهای کارلزبد (Carlsbad) در نیومکزیکو
17 گونه مختلف خفاش در غارهای کارلزبد سکونت دارند. از فصل بهار تا پاییز، کلونی ای بزرگ از خفاش های دم آزاد مکزیکی در غارهای این پارک ساکن می شوند و شب ها برای شکار بیرون می آیند. اما تمام این خفاش ها درون غارها زندگی نمی کنند، بعضی از آنها خانه هایشان را در میان درختان می سازند و برخی دیگر در شکاف های موجود در پارک لانه سازی می کنند.
با اینکه خفاش ها با توجه به شرایط هوا از ماه آوریل تا اکتبر در این پارک زندگی می کنند، بهترین زمان برای تماشای پرواز خفاش ها در غارهای کارلزبد در ماه های جولای و آگوست می باشد، زمانی که بچه خفاش هایی که در اوایل تابستان به دنیا آمده اند، در پروازهای شبانه به خفاش های بالغ می پیوندند. اگر نمی توانید در هنگام غروب خورشید خود را به این مکان برسانید تا پرواز خفاش ها را ببینید، سعی کنید صبح زود بیدار شوید و به اینجا بیایید تا بازگشت آنها به غارها را مشاهده کنید، که به همان اندازه تحسین برانگیز است.
- پارک ملی کاسانکا (Kasanka) در زامبیا
بین ماه های نوامبر و دسامبر، 5 میلیون خفاش میوه خوار کاهی رنگ یک هکتار از جنگل های باتلاقی پارک ملی کاسانکا را به عنوان خانه خود انتخاب می کنند. برای مقایسه باید بدانید که این تعداد پنج برابر تعداد کل های یالدار (Wildebeests) در مهاجرت سرنگتی (Serengeti) ،یکی از معروف ترین نمونه های مهاجرت جمعی، می باشد. دلیل ورود خفاش ها به این مکان میوه های وحشی اغوا کننده اش است و خفاش هایی که در میان درختان آن ساکن اند، روزها را در لانه هایشان سپری می کنند و شب ها به دنبال غذا می گردند. خفاش میوه خوار کاهی رنگ یک زیرگونه است که فقط در آفریقای جنوبی یافت می شود. به علت تغذیه شان از میوه که منبع غذایی فراوانی است، این خفاش ها می توانند تا 300 گرم وزن داشته باشند و در طبیعت به مدت 30 سال عمر کنند. دسترسی به این پارک نسبتا ساده است، پارک ملی کاسانکا تنها به اندازه یک رانندگی پنج ساعته با پایتخت کشور زامبیا یعنی لوساکا (Lusaka) فاصله دارد.
- پارک ملی گونونگ مولو (Gunung Mulu) در بورنئو (Borneo)
پارک ملی گونونگ مولو در بورنئو مکان قرارگیری یکی از بزرگترین شبکه غارها در دنیا به نام غار ساراواک (Sarawak) می باشد. اما این پارک برای دلایل دیگری نیز معروف است: این غارها محل زندگی بیش از 12 گونه خفاش نیز هستند. محققان معتقدند حدود 2.5 تا 3.5 میلیون خفاش لب چروک در غار گوزن (Deer Cave) ساکنند. غار گوزن یک مجموعه از غارهای بزرگ دیگر است که در این پارک وجود دارد.
گونونگ مولو یک رصدخانه خفاش دارد که بازدید کننده ها می توانند هر شب در آن جمع شوند و خروج شبانه خفاش ها را تماشا کنند. فاصله این رصد خانه از ورودی پارک یک پیاده روی 45 دقیقه ای تا یک ساعته است، پس باید درست برنامه ریزی کنید تا قبل از غروب آفتاب به رصدخانه برسید.
- کنز (Cairns)، کوئینزلند (Queensland) در استرالیا
کنز که در دومین ایالت بزرگ استرالیا، کوئینزلند قرار دارد، محل زندگی جمعیت بسیار بزرگی از روباه های پرنده است، روباه های پرنده در حقیقت یکی از بزرگترین گونه های خفاش در دنیا به شمار می آیند. به علت موقعیت جغرافیایی این مکان، کنز به عنوان دروازه ای به شمال عمل می کند که خفاش ها از آن به عنوان شکارگاه مرکزیشان استفاده می کنند. کنز مکانی مناسب برای لانه سازی خفاش هاست که سال ها مورد استفاده آنها بوده است. پیش از این تعداد زیادی از روباه های پرنده در کتابخانه کنز لانه سازی می کردند، اما مسئولان معتقد بودند که خفاش ها برای شهرت شهر بد هستند و به همین دلیل یک کمپین پراکندگی موفق و بحث برانگیز به راه انداختند.
کنز همچنین مکان قرارگیری بیمارستان خفاش تولگا (Tolga) است که برای توانبخشی و حفاظت از خفاش های استرالیایی فعالیت می کند. این بیمارستان به روی بازدیدکننده ها باز است و بازدیدکنندگان می توانند در این مکان هم درباره رفتارهای خفاش ها و محافظت از آنها بیاموزند و هم اینکه چندین گونه خفاش بومی استرالیا مانند روباه های پرنده را از نزدکی مشاهده کنند.
- قلعه اسپانداو (Spandau) شهر برلین در آلمان
قلعه اسپاندو که در سال 1549 میلادی ساخته شده یکی از بهترین قلعه های حفاظت شده مربوط به دوره رنسانس در اروپا است. اما زیر سقف طاق دار آن یک راز ترسناک وجود دارد. این ساختمان در واقع محل زندگی یکی از بزرگترین کلونی های خفاش اروپا است که از زمان تکمیل ساخت آن، زمستانشان را در اینجا می گذرانند. بازدیدکنندگان می توانند از یک اتاق جداگانه به تماشای 11 هزار خفاش موجود در این مکان بپردازند و یا با استفاده از تورهای هدایت شده که از فصل تابستان تا پاییز و هنگام بازگشت خفاش ها ارائه می شوند، این قلعه را بگردند. هر تابستان در قلعه اسپانداو یک فستیوال قلعه برگزار می شود که این ساختمان را به همراه شعبده بازان، دلقک ها و رقاص ها، تبدیل به یک بازار قرون وسطایی می کند.
اگر دوست دارید درباره مکان دیگری که خفاش ها در آن زندگی میکنند بیاموزید، می توانید به نقشه کاربردی ای که سازمان بین المللی حمایت از خفاش ها (Bat Conservation International) تهیه کرده سری بزنید.
