نقش مهم و حیاتی کوالاها در حفاظت از اکوسیستم کره زمین ‌

شاید به نظر نیاید، امّا کوالاها نقشی اساسی در اکوسیستم استرالیا دارند و متاسفانه در معرض خطر انقراض هستند. خرس کوالا، حیوانی کیسه‌دار و بومی استرالیا است که در جنگل‌های جنوبی، ویکتوریا و کویین‌لند زندگی می‌کند. این جانور را به گوش‌های گرد و پشمالو، بینی قاشقی و بدن بدون دم ‌می‌شناسند. آنها در جنگل‌های اکالیپتوسی زندگی می‌کنند؛ چرا که بخش عمده خوراک‌شان، برگ اکالیپتوس است. برگ اکالیپتوس کالری و مواد مغذی محدودی دارد و به همین دلیل کوالا بیش از 20 ساعت در روز می‌خوابد.

کوالا، حیواناتی اجتماعی هستند، امّا گاهی کوالاهای مادر را می‌بینیم که مستقل از بقیه، به همراه فرزندانشان حرکت می‌کنند. حیوانات زیادی نیستند که این جانور را شکار کنند و بزرگترین خطری که کوالاها را تهدید می‌کند، ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زا، خشکسالی و آتش‌سوزی است.

کیسه‌داران، هزاران سال است که بخشی از تاریخ استرالیا هستند . از میان کیسه‌داران کوالا و کانگرو، تبدیل به نمادی از استرالیا شده‌اند. در قرن بیستم، شکار بی‌رویه کوالا برای استفاده از پوستشان آغاز شد. همزمان پویش‌هایی با هدف حفاظت از این جانور باارزش شکل گرفت که به دلیل شکار و از بین رفتن محیط زندگی‌اش، در لیست جانوران در خطر انقراض قرار گرفته بود.

نقش اکولوژیک (بوم‌شناسانه) کوالاها

بزرگترن تأثیر کوالاها در جنگل‌های اکالیپتوسی است که این حیوانات عمده زمان خود را آنجا سپری می‌کنند. استرالیا حدود 80 هزار کوالا دارد که این تعداد قبل از ورود بومی‌ها به میلیون می‌رسید. کوالاها با خوردن برگ‌ها، تراکم را کاهش می‌دهند و خطر آتش‌سوزی را کمتر می‌کنند. به علاوه، فضولات آنها در فصل‌های بارانی به خاک نفوذ کرده، باعث قویتر‌ شدن خاک جنگل می‌شود و در نتیجه به احیا و پایداری جنگل کمک می‌کند. فضولات حتّی بخشی از چرخه غذایی برای حشرات و خزندگان کوچکتر هستند. البته کوالاها تنها حیواناتی نیستند که از اکالیپتوس تغذیه می‌کنند، اما آنها به ارتفاع بیشتری از درخت‌ها دسترسی دارند. به علاوه، این جانور بامزه، موقع خوردن برگ‌ها شاخه‌ها را می‌کند و به زمین می‌اندازد که منبع غذایی برای حشرات و سایر موجودات می‌شود.

قبل از ورود بومیان به منطقه، شکارچیِ اصلیِ کوالاها، حیواناتی چون شیر کیسه‌دار، گوانا و پایتون بود. البته نباید شیطان تاسمانی، ببر تاسمانی و دینگو را که سه هزار سال پیش در استرالیا زندگی می‎‌کردند از قلم انداخت. این درندگان باعث شدند کوالاها برای نجات جان خود به ارتفاعات بالاتری پناه ببرند. در نهایت، حتّی مرگ کوالاها هم فایده‌ای برای محیط اطراف دارد، چرا که غذای حیوانات دیگر می‌شوند.

حفاظت از کوالا، حفاظت از زندگی است

درختان در چرخه آب اهمیت فراوانی دارند. آنها آب را از منابع زیرزمینی می‌گیرند و در فضا رها می‌کنند که در نهایت تبدیل به باران می‌شود. جنگل‌زدایی و مسطح کردن اراضی جنگلی باعث می‌شود ابر تشکیل نشود و در نتیجه بارندگی متوقف می‌شود. اگر این روند ادامه پیدا کند، پدیده بیابان‌زایی آغاز و زمین خشک و بایر می‌شود. جنگل‌های اکالیپتوسی می‌توانند دی‌اکسید‌کربن را به کربن‌آلی تبدیل کنند و در نتیجه جلوی تغییرات اقلیمی را بگیرند. تا وقتی که این درختان قطع نشده یا نسوزند، جلوی انتشار دی‌اکسید‌کربن را می‌گیرند. درختان اکالیپتوسِ کوالاها، یکی از مهم‌ترین منابع تولید اکسیژن و از بین بردن دی‌اکسید‌کربن هستند.

چرا به جای محافظت از کوالاها، اکالیپتوس نکاریم؟

تغییراتی که در سیاست‌های دولت رخ داده، باعث شده سرنوشت جنگل‌ها در دستان کشاورزان و دامداران باشد. از سال 2013 تا 2018، بیش از 150 هزار هکتار از سکونتگاه کوالاها از بین رفتند. صدمه‌ای که این جنگل‌زدایی به وجود آورد به قدری است که حتی اگر 20 میلیون رأس درخت کاشته شوند باز هم جبرانی برای صدمات به وجود آمده نیست. درختان کوچک به اندازه درختان کهن‌سال توانایی تولید اکسیژن و از بین بردن دی‌اکسید‌کربن را ندارند و 20 تا 100 سال طول می‌کشد تا به قدرت درختان قطع شده برسند. به علاوه، جنگل‌های دست‌کاشت، تنوع زیستی جنگل‌های طبیعی را ندارند و به همین دلیل جای مناسبی برای خیلی از حیوانات نیستند. حفاظت از زیستگاه کوالاها، فقط آنها را نجات نمی‌دهد بلکه پرندگان، پستانداران، خزندگان و حشرات دیگری را  هم که بخشی از این چرخه هستند، نجات می‌دهد.

کوالاها و ذخایر کربن جهان

جنگل‌های کوالا، بخش مهمی از ذخایر کربن جهان است و باید حفظ شود. نزدیک به 80 درصد این جنگل‌ها از بین رفته‌اند یا تکه‌تکه شده‌اند. سازمان‌هایی که برای نجات یا محافظت از جنگل‌ها تلاش می‌کنند، معمولا تمرکز خود را بر کشورهای در حال توسعه می‌گذارند و از کشورهای توسعه یافته غافل می‌شوند. همین غفلت‌ها است که باعث می‌شود فاجعه‌ای مانند آتش‌سوزی جنگل‌ها به وجود بیاید. در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی جنگل‌های استرالیا نه تنها هزاران جانور را کشت و زیستگاه‌شان را کاملا نابود کرد، بلکه چندین تُن گاز دی‌اکسید‌کربن وارد اتمسفر کرد. جنگل‌زدایی و تخریب زیستگاه‌ها از عوامل اصلی آتش‌سوزی‌های این چنینی است.

آینده زیستگاه‌های کوالا در استرالیا روشن به نظر نمی‌رسد. گرمایش زمین احتمالا تعداد آتش‌سوزی‌های جنگلی را بیشتر می‌کند. از طرف دیگر، افزایش جمعیت و جنگل‌زدایی حیوانات را از زیستگاه طبیعی‌شان بیرون خواهد کرد و به این ترتیب، اکوسیستمی که طی هزاران سال و براساس وابستگی متقابل میان اجزا شکل گرفته، نابود خواهد شد. اگر کاری نکنیم، احتمالا تا صد سال دیگر، کوالایی وجود نخواهد داشت.

منبع: worldatlas