اگرچه ترکیه یکی از داغ ترین نقاط گردشگری دنیا با قدرت جذب بیش از 35 میلیون گردشگر خارجی در سال است اما درآمد گردشگری آن به ازای هر توریست بسیار پایین تراز میانگین درآمد درمیان تمام مقصدهای مهم گردشگری جهان است. درترکیه درشرایطی که میانگین پولی که به ازای هر توریست درکشورهای برتر گردشگری خرج میشود حدود 1.100 دلار در هشت ماه اوج سفر برآورد شده شده، این رقم برای ترکیه حدود 743 دلار برآورد شده است. باوجود رشد و رونق این صنعت درترکیه ، کارشناسان توریسم این رقم را نشانگر بروز نوعی بیماری مزمن در صنعت گردشگری ترکیه می‌دانند.
به گزارش حریت، ترکیه هرچند که دارای صدها گنجینه طبیعی و فرهنگی است اما بیشتر گردشگران تنها برای بازدید استانبول و آنتالیا به این کشور سفر می‌کنند و سایر مناطق کشورباوجود توان بالقوه ای که دارند، همچنان ناتوان ازجذب گردشگر باقی مانده‌اند.
گردشگری یکی از بخش‌هایی است که به آسانی از رکورد اقتصاد جهانی اخیر بهبود یافت . طبق آمارهای سازمان توریسم جهانی ترافیک گردشگران درسراسر جهان حدود 6 درصد درسال 2008 تنزل یافت اما این بحران امسال فروخوابید و سپس روند بهبود را با شتاب آغاز شد.
حدود دو سال درپایان 2012 با بیش از 1.35 میلیارد گردشگر در سطح جهانی دست به سفر زدند درحالی که در تمام دو دهه گذشته تنها 450 میلیون انسان سالانه درجهان سفر می‌کردند. سهم صنعت گردشگری در بازارهای تجارت جهانی اکنون به حدود 6 درصد رسیده است.
گردشگری صنعتی
حجم درآمد ها در بازار جهانی گردشگری اخیرا به 1.75 تریلیون دلار رسید و تنها چند کشور غربی سهم برتر را در کسب این میزان درآمد ازآن خود کردند و بسیاری دیگر از مقصدهای برتر گردشگری همانند ترکیه سهم کوچکتری از آن داشتند. طبق آمارهای جهانی درسال گذشته 53.3 درصد از کل میزان پولی که گردشگران جهان خرج کردند، در کشورهای توسعه یافته هزینه شد. این به معنای آن است که سهم دیگر کشورها مجموعا از حجم درآمدهای یادشده حدود 46.7 درصد بوده است. همچنین 52 درصد از تمام پولی که توریست‌ها در اروپا خرج کردند، روانه اروپا شد و 23 درصد از آن روانه کشورهای آسیایی و سپس کشورهای امریکایی که حدود 16 درصد از این درآمد را بخود جذب کردند.
ترکیه در رتبه هشتم
هشت کشور که بیشترین تعداد گردشگر را جذب کردند سهم 40 درصدی از کیک گردشگری جهان را از آن خود کردند . کشور امریکا با حدود 126 میلیارد دلار درآمد سالانه از صنعت گردشگری و حدود 2000 دلار درآمد که به ازای هر گردشگر بدست می‌آورد، دررتبه نخست جدول قرار دارد.
اسپانیا با کسب درآمدی حدود 60 میلیارد دلار درآمد سالانه از صنعت گردشگری در رتبه نخست جدول گردشگری اروپا ست و فرانسه در رتبه دوم قرار دارد هرچند که از نظر تعداد بیشتر از اسپانیا گردشگر جذب می‌کند. کشور ایتالیا ، آلمان و بریتانیا نیز سهم خود را در ده ردیف اول این جدول دارند. ترکیه با جذب 26 میلیارد دلار درآمد سالانه از صنعت گردشگری در ردیف هشتم این جدول ثبت شده است.
چین در صدر جدول کشورهای برتر گردشگری آسیا
کشور چین با کسب رتبه چهارم از جدول جهانی گردشگری در مجموعه کشورهای آسیایی پیشرو است. هرچند درسال 2012، حدود 35 میلیون گردشگر خارجی به ترکیه سفر کردند اما این کشور تنها 26 میلیارد دلار از صنعت گردشگری درآمد کسب می‌کند. میزان درآمدی که توریسم ترکیه در ازای هر گردشگر بدست می‌آورد بسیار پایین تر از میانگین این رقم در ده کشور برتر جهان است. درحالی که میانگین پول خرج شده به ازاری هر گردشگر در هشت کشور برتر جدول حدود 1100 دلار است درترکیه این میزان تنها 743 میلیارد دلار است. متاسفانه این یک بیماری مزمن در گردشگری ترکیه است.
تعداد گردشگر
درآمارهایی که در صنعت گردشگری ترکیه ارائه می شود عبارت "توریست یا گردشگر"باید به گونه ای شفاف از دیگر مسافران خارجی متمایز شود. چراکه مجموع 35 میلیون مسافر و بازدید کننده خارجی که به این کشور سفر می‌کنند، همه آن ها واقعا گردشگرر نیستند و حتی همان میانگین 750 دلار پول را هم که به ازای هر گردشگر درسال 2012 به کشور جذب شد، خرج نمیکنند.
این موضوع همچنین شامل مجموع 38 میلیون گردشگر خارجی که پیش بینی شده در سال 2013 به ترکیه سفر کنند، نیز هست. این اعداد و ارقام شامل همه افراد و خارجیانی است که با گذرنامه‌های خود به ترکیه وارد می‌شوند. درمیان این افراد گروه عظیمی از کارگران ساختمانی از کشور گرجستان نیز به عنوان مثال هستند که همچون همه مسافران خارجی به استان رایز در سواحل دریای سیاه وارد می‌شوند ویا گروه هایی از مردم عراق که برای دیدار از بستگان خود در استان‌های شرقی آناتولی در هکاری به ترکیه سفر می‌کنند واین امریعنی سفر گروه های بسیاری از مسافران غیر گردشگر، یکی از مهم ترین دلایل در کاهش درآمد ترکیه نسبت به دیگر کشورهای یادشده است.
اما این تنها دلیل نیست به هرحال همزمان با ساخت وساز تعداد زیادی از هتل‌ها و اقامت گاه ها در ترکیه که به گونه ای غیر برنامه ریزی شده صورت می‌گیرد هتلداران درنهایت برای این که بتوانند اتاق‌های خالی خود را با مسافران پر کنند، اغلب نیازمند کاهش سنگینی در قیمت‌ها می شوند . این مسئله به ویژه در مورد هتل‌های واقع در شهرهای مدیترانه‌ای همانند آنتالیا صادق است. ترکیه دارای گنجینه‌های بسیار زیبای طبیعی و فرهنگی است اما بخش بزرگی از گردشگران به هرحال به مقصد آنتالیاو استانبول به عنوان مرکز گردشگری ارزان قیمت سفر می‌کنند. دیگر مناطق کشور هرچند که بالقوه توان آن را دارند اما تاکنون قادر به جذب چنان تعداد بزرگی گردشگر نبوده‌اند.
مشکل دیگر دولت محافظه کار ترکیه است که تقریبا از صنعت گردشگری خوشش نمی‌آید اما به دلیل نیاز به تامین ارزخارجی ناگزیر به حفظ و ارتقای این صنعت است. اما همان طور که دولت علاقمند به توسعه فعالیت‌های توریستی در سراسر شهرهای آناتولی نیست این شهرها نیزباوجود توان بالقوه بالاییی برای جذب گردشگران ورزشی و فرهنگی قادر به جذب درآمد گردشگری و منافع سرشار آن نخواهند بود.
تکلیف کسری ارز خارجی چه میشود؟
درحالی که صنعت گردشگری ترکیه دارای توان بالقوه بالایی برای ایجاد و کسب ارزش‌های اقتصادی چشمگیری بوده درآمد گردشگری به میزان کافی بالا بوده است که بتواند 12.7 درصد از کل ارز وارداتی ترکیه را در 9 ماه نخست امسال – 2013 تامین کند.
این درحالی است که کسری ارز درتجارت خارجی ترکیه در حدود 8 میلیارد دلار در سال 1992 برآورد شده بود، این رقم در سال 2012 به 65 میلیارد دلار افزایش یافته است. این میزان به راستی رقم بالایی است. شبکه تولید درآمد توریسم ترکیه نیز از4 میلیارد دلار درآمد در سال 1992 به 26 میلیارد دلار در سال 2012 رسیده است. این نشان می‌دهد که ظرفیت گردشگری ترکیه برای تامین کسری ارزخارجی کشور تاکنون بیش از یک سوم نیاز نبوده است.
درچنین شرایطی ما حتی تمایلی به گفگو در باره گردشگری پایدار در ترکیه ویا هزینه‌ای که این بخش می‌تواند در ارتباط با طبیعت و محیط زیست ایجاد کند، نداریم. درعین حال میزان پولی که گردشگر ترکیه درخارج از کشور خرج می‌کند، با افزایش درآمد سرانه و افزایش تعداد سفرهای خارجی مردم به خارج از کشور نیز افزایش یافته است. درسال 1992 مسافران ترک کمتر از یک میلیارد دلار در دیگر کشورها خرج می کردند، در سال 2012 این رقم به 4 میلیارد دلار رسیده است.
میترااسدنیا/خبرگزاری میراث فرهنگی
