آشنایی با ارگ راین، دومین بنای خشتی بزرگ جهان

در میان آثار بسیار قدیمی و با ارزش استان کرمان، ارگ با شکوه و با صلابتی در میان کویر سربرافراشته است. این بنا که از خشت ساخته شده، در جنوب غربی شهر راین کنونی قرار گرفته و تا حدودی به ارگ تاریخی بم شبیه است. ارگ راین با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان بشمار می‌آید و هرساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است.

ارگ راین تقریبا مربع شکل است و چند برج آن را احاطه کرده. حصاری که در اطراف ارگ راین کشیده شده است بیش از 10 متر ارتفاع دارد و تنها ورودی ارگ از قسمت شرقی آن است که با سردری بزرگ به محوطه داخلی راه دارد. این ارگ با این دید طراحی شده است که ورود به داخل ارگ را برای دشمنان تقریبا غیر ممکن کند. این بنا از قسمت‌های مختلفی همچون بارانداز، سرباز خانه، ساختمان قرنطینه، مکتب‌خانه، مسجد و انبار ساخته شده و چندین برج دیده‌بانی بر اطراف و اکناف این قلعه تسلط داشته‌اند، به گونه‌ای که از این قلعه به ارگی تسخیر ناپذیر یاد می‌کنند.

 قدمت ارگ راین به دوره ساسانیان می‌رسد و یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کهن شهر راین بشمار می‌آید. درون این ارگ همچنین عناصری همانند بازار، اصطبل‌های زمستانی و تابستانی، زورخانه، اعیان‌ نشین و عام نشین وجود دارد. در قسمت حکومتی خانه، اعیان و خوش نشینان واقع شده است. در نحوه ساخت و معماری و مصالح به کار رفته بین این قسمت با قسمت عامه نشین تفاوت محسوسی وجود دارد. باتوجه به اسناد و مدارک موجود این ارگ تا 150 سال قبل نیز قابل سکونت بوده است.

قسمت‌های مختلف ارگ راین با پله‌هایی جالب و بعضا مدور از هم جدا می‌شود. بخش‌هایی از این قلعه قدیمی در اثر گذشت زمان فرو ریخته است. کوچه‌های تو در تو و بازار ارگ از دیگر قسمت‌های دیدنی ارگ راین هستند و به اتاق‌ها و حجره‌هایی ختم می‌شوند که گذشت زمان بر آنها تاثیرات نسبتا محسوسی گذاشته است. کمرنگ شدن نقوش برخی از دیواره‌ها از جمله این تاثیرات، بر اثر گذشت زمان است. با این حال، شکوه و جلال ارگ راین آنرا به یکی از دیدنی‌های استان کرمان تبدیل کرده است. از سال 1374 مرمت آن آغاز شده و قسمت های بازار، حاکم نشین، چهارانبار، آتشکده زورخانه و خانه اعیانی مباشر بازسازی شده‌اند.

ارگ راین یک از دژهای فرمانروایی میرزا حسین خان(راینی) در زمان نادر شاه افشار و پسر او محمد علی خان در زمان زندیه بوده است. به دلیل محبوبیت میرزا حسین خان، این ارگ در بسیاری از منابع با نام ارگ میرزا حسین خان نامیده شده است.