زورخانهها با پیشرفت و گسترش شهرنشینی و مدرنیته در ایران رو به فراموشی هستند. اما برخی از این زورخانهها هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند و ورزشکاران با جدیت به این زورخانهها وارد می‌شوند. یکی از این زورخانهها، زورخانه بیژن در کرمانشاه است. امروز در بخش پیشنهادات ایرانگردی لست سکند به معرفی این زورخانه و همچنین معرفی اجمالی ورزش زورخانه‌ای پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
معرفی زورخانه بیژن
زورخانه بیژن یکی از قدیمی‌ترین زورخانه‌های شهر کرمانشاه محسوب می‌گردد و این زورخانه در سال ۱۳۲۰ توسط زنده یاد نورعلی جهانی تاسیس شد. زورخانه بیژن در یکی از محله‌های قدیمی کرمانشاه قرار دارد که از دیرباز این مکان پاتوق ورزش‌دوستان بوده است.
عکس از همگردی
معماری زورخانه بیژن به مانند اغلب زورخانه‌های همان دوره است. در ورودی زورخانه کوتاه و سرپوشیده است. فضای سرپوشیده سالن اصلی باعث می‌شده که صدای موسیقی مرشد به خارج از زورخانه نرود و مزاحمتی برای همسایگان ایجاد نکند.
این زورخانه امروزه نیز فعال است و همه روزه بعد از نماز مغرب و عشا تمرین ورزش‌های باستانی برقرار میباشد. در روزهای جمعه اما پیشکسوتان در ساعات صبح ورزش باستانی می‌کنند. همچنین در این زورخانه هرساله به مناسبت تولد امام علی (ع) مراسمی برگزار میشود. در حال حاضر مدیریت این زورخانه به عهده بهروز جهانی مرشد و حماسی‌خوان ایرانی است.
عکس از همگردی
ورزش زورخانه‌ای
ورزش زورخانه‌ای را ورزش پهلوانی یا ورزش باستانی نیز می‌نامند. این ورزش در مکانی به نام زورخانه انجام میشود. در ورزش زورخانه‌ای ورزشکار، حرکات ورزشی را با یک سری تجهیزات ورزشی و یا بدون آنها به همراه آداب و رسوم خاصی انجام می‌دهد.
ورزش زورخانه‌ای را قدیمی‌ترین ورزش بدن‌سازی جهان می‌دانند.این ورزش باستانی در سال ۲۰۱۰ به همت فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای ایران و با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی رسید.
مهم‌ترین حرکات‌های که در ورزش‌های زورخانه‌ای انجام میشود می‌توان به حرکات زیر اشاره کرد:
- شنا رفتن و نرمش
- میل گرفتن
- سنگ گرفتن (سنگ در ورزش باستانی به دو تخته بزرگ و سنگین که به مانند سپر جنگی میباشد، گفته میشود)
- پا زدن
- چرخ زدن (این حرکت جزو معروفترین حرکت‌هایی است که از ورزش باستانی دیده میشود. ورزشکار دو دست خود را کاملا باز می‌کند و علاوه بر چرخیدن به دور خود یک دایره بزرگ به جهت عقربه‌های ساعت نیز تشکیل می‌دهد. زمان چرخش بین یک الی سه دقیقه است.)
- میل بازی
- شیرین‌کاری بین پا
عکس متعلق به زورخانه بیژن نیست. منبع: ایسنا
زورخانه
زورخانه جایی است که در آن ورزشکاران به ورزش باستانی می‌پردازند. اصولا زورخانهها در فضای سر پوشیده هستند و ساختمان آن به مانند سرداب‌ها و عبادتگاه‌های تاریخی است. زورخانهها از دوران باستان وجود داشته‌اند اما با ظهور اسلام و تاکید بر تربیت نظامی پسران، این ورزش جدی‌تر شد. برخی مورخان اعتقاد دارند که زورخانهها به سبک امروز بعد از حمله مغولان به ایران ایجاد شدند. برخی نیز اعتقاد دارند پوریای ولی نخستین زورخانه را بنا کرد.
عکس متعلق به زورخانه بیژن نیست
به طور کلی درب ورودی زورخانهها کوتاه‌تر از درب‌های معمولی ساخته می‌شوند به نحوی که هنگام ورود ورزشکار با حالت خضوع وارد زورخانه میشود. سقف زورخانهها بلند و گنبدی شکل هستند.
داخل سالن اصلی زورخانه گود زورخانه قرار دارد که محل اجرای حرکات ورزشی است. گود زورخانه به شکل هشت ضلعی و دارای قطر ۱۰ متر است. گود زورخانه‌ای ۷۰ سانتی‌متر پایین‌تر از سطح کف سالن زورخانه قرار دارد.
عکس متعلق به زورخانه بیژن نیست.
دورتا دور لبه گود به منظور محافظت از ورزشکاران با چوب یا پلاستیک پوشانده شده است. در اطراف گود سکوهایی برای تماشاچیان و جایگاهی برای وسایل و ابزار ورزشی در نظر گرفته شده است. همچنان در کنار گود جایگاه مرشد کاملا مشخص است که کمی بالاتر از سطح سالن ساخته شد و در کنار جایگاه مرشد زنگی نیز آویزان است.
آداب ورزش زورخانه‌ای
ورزش زورخانه‌ای آداب و رسوم خاص خود را دارد. این ورزش به همراه موسیقی خاص خود انجام میشود و ورزشکاران داخل گود زورخانه با همراهی موسیقی و نوای مرشد حرکات گروهی و فردی را اجرا می‌کنند. در تمامی حرکات ورزشکاران باید به سادات و پیشکسوتان زورخانه احترام بگذارند و قبل از انجام حرکات از اینان اجازه بگیرند.
عکس متعلق به زورخانه بیژن نیست. منبع: tasteiran
یکی از رسوم جالب که در زورخانه ها از دیرباز تا امروز وجود دارد، رسم گلریزان یا گلریزون است. گلریزان در جشن‌ها و اعیاد مذهبی و در برخی موارد برای قدردانی از زحمات پیشکسوتان زورخانهها برگزار میشود. در آخر مراسم گلریزان، ۲ جوان ورزشکار دور تا دور زورخانه در حالی که دو طرف لنگی را گرفته‌اند، دور زده و مردم در آن پول می‌اندازند.
عکس از همگردی
سخن نهایی
زورخانهها یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های ورزشی ایران هستند. برخی از زورخانهها امروزه به یک موزه تبدیل شده‌اند اما تعدادی از زورخانهها هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند. زورخانه بیژن در شهر کرمانشاه جزو زورخانه‌هایی است که همچنان به فعالیت اولیه خود ادامه می‌دهد. اگر شما هم تجربه‌ای از زورخانه یا ورزش‌های باستانی داشتید با ما در میان بگذارید.
توجه: هدف ما از معرفی این جاذبه آشنایی شما با جاذبه‌های زیبا کشورمان است. با توجه به شرایط ایجاد شده در کشور بهتر است، زمان بازدید از این جاذبه را تا پایان بحران ایجاد شده عقب بیاندازید و بعد از حذف بحران ایجاد شده با تنی سالم به این جاذبه سر بزنید.
