کلئوپاترا کیست؟ آیا قدرتمندترین ملکه مصر است؟ + عکس واقعی

نام کلئوپاترای هفتم، امکان ندارد در بحث قدرتمندترین زنان تاریخ به میان نیاید. برخی از شخصیت‌های تاریخی و باستانی تا حدی از خود کاریزما و اقتدار نشان داده‌اند که علاوه‌بر جاودان شدن در تاریخ، به اساطیر و نمادهای ملی یک کشور نیز تبدیل شدند. در مورد این زن حقایق و دانستنی‌های عجیبی وجود دارد که در این مطلب از لست سکند به برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

کلئوپاترا کیست؟

اگر چه هنگام مطالعه تاریخ، کلئوپاترا را با عنوان‌هایی مثل کلئوپاترای مصری می‌شناسیم و طبق مستندات هم در مصر متولد شده است؛ اما باید بدانید که اصالت خانواده کلئوپاترا به مقدونیه یونان برمی‌گردد. کلئوپاترا از نوادگان بطلمیوس یکم سوتر، یکی از بزرگترین فرماندگان اسکندر است. خاندان کلئوپاترا حدود 3 قرن بر مصر حکم راندند. او در دوران کودکی نوشتن‌، خواندن و حرف زدن به زبان یونانی را فراگرفت.

وقتی به نام کلئوپاترا فکر می‌کنید، تنها یک ملکه مصری به ذهنتان خطور می‌کند؛ اما این‌طور نیست. او هفتمین زن از سلسله بطلمیوس بود که این نام را به دوش می‌کشید. نام کامل او کلئوپاترای هفتم تی فیلوپارتور است که در زبان یونانی به معنای «الهه پدردوست» است.

کلئوپاترا در کودکی پرنسس مصر بود و پدرش بطلمیوس 12 بود. بطلمیوس 12 به مهارت در فلوت‌نوازی شهرت داشت. باهوشی و زیرکی کلئوپاترا باعث شده بود که فرزند محبوب خانواده خود شود و رفته‌رفته فوت‌وفن حکمرانی را از پدر خود بیاموزد.

اقدامات کلئوپاترا در تاریخ

زمانی که کلئوپاترا 18 ساله بود، بطلمیوس 12 از دنیا رفت و تاج و تخت را به او و برادر کوچکترش (بطلمیوس 13) سپرد. بدین‌صورت کلئوپاترا و برادر 10 ساله‌اش، حکمرانی بر مصر را آغاز کردند. از آ‌نجایی که او خواهر بزرگ‌تر بود به سرعت سلطه اصلی را به دست گرفت؛ اما بعد‌ها بطلمیوس 13 بزرگ‌تر شد و عطش قدرت در او جان گرفت. آنگاه صاحب عنوان فرعون شد و کلئوپاترا را از قصر بیرون انداخت.

حقایق جالب مصر

48 سال قبل از میلاد، ژولیوس سزار وارد مصر شد. همزمان با این موضوع، کلئوپاترا خود را در یک فرش لول‌شده قایم کرد و مخفیانه وارد قصر شد و با سزار ملاقات کرد. کلئوپاترا از او خواست که برای پس گرفتن قدرت از برادرش حمایت شود. سزار در جنگ نیل با بطلمیوس 13 مقابله کرد. برادر کلئوپاترا پس از شکست خوردن از سزار پا به فرار گذاشت و نهایتاً در نیل غرق شد. پس از آن کلئوپاترا و سزار ازدواج کردند و صاحب فرزندی به نام سزاریون (سزار کوچک) شدند. در ادامه برخی از مهم‌ترین اقدامات کلئوپاترا را در زمان حاکمیت می‌خوانید.

• تثبیت قدرت در مصر: کلئوپاترا ابتدا با کنار زدن رقبای داخلی، به‌ویژه برادرش، توانست کنترل کامل حکومت مصر را به دست بگیرد و به تنهایی بر کشورش حکومت کند. او از هوش و سیاستمداری‌اش استفاده کرد تا جایگاهش را مستحکم کند و از درون کشور نظم برقرار شود.
• برقراری روابط سیاسی با روم: کلئوپاترا فهمید که برای حفظ استقلال مصر باید با امپراتوری روم که قدرت بزرگی بود، رابطه برقرار کند. او با ژولیوس سزار متحد شد و پس از مرگ او، با مارک آنتونی روابط سیاسی و حتی عاشقانه برقرار کرد تا از حمایت‌های نظامی و سیاسی روم بهره‌مند شود.
• حمایت از علم و فرهنگ: کلئوپاترا به علم و فرهنگ اهمیت می‌داد و اسکندریه را به یک مرکز علمی و فرهنگی بزرگ تبدیل کرد. او از دانشمندان و هنرمندان حمایت می‌کرد و کمک کرد که مصر در زمینه دانش و هنر پیشرفت کند.
• رهبری نظامی: کلئوپاترا علاوه‌بر ملکه بودن، نقش فرماندهی نبردها را نیز به عهده داشت. او در نبرد آکتیوم همراه با مارک آنتونی شرکت کرد و بخشی از نیروهای دریایی را فرماندهی کرد، هرچند این نبرد به شکست انجامید.
• اجرای پروژه‌های معماری: کلئوپاترا پروژه‌های بزرگی را برای توسعه شهرها و بناهای مهم مصر آغاز کرد. او به ساخت و توسعه بنادر، معابد و ساختمان‌های دولتی توجه داشت تا شکوه و قدرت کشورش را نشان دهد.
• حفظ استقلال مصر در برابر روم: کلئوپاترا تمام تلاشش را کرد تا مصر را از زیر سلطه کامل روم نجات دهد. با دیپلماسی، اتحادهای سیاسی و فعالیت‌های نظامی سعی کرد استقلال کشورش را حفظ کند؛ اما در نهایت مصر به استان روم تبدیل شد.

ویژگی‌های ظاهری و شخصیتی کلئوپاترا

یکی از مهم‌ترین دلایل قدرتمندی کلئوپاترا، محبوبیت روزافزون او بین مردم مصر بود. برخلاف پادشاهان و ملکه‌های یونانی سابق، او به زبان مصری مسلط شد و به فرهنگ این کشور اهمیّت می‌داد. به طوری که از لباس‌های خدایان و اساطیر مصری در پوشش خود استفاده می‌کرد و این موضوع تا حدی در مردم مصر تأثیر گذاشت که اعتقاد داشتند او شکل تجسم یافته‌ ایزیس است. همچنین در دوران قدرت این ملکه مصری، مصر توسعه یافته بود.

عکس کلئوپاترا در فیلم‌ها و کارهای هنری، یک زن بسیار زیباست؛ اما طبق شواهد، او آن‌چنان هم زیبا نبود. عکس واقعی ملکه کلئوپاترا را می‌توان در سکه‌های مصر باستان یافت که در آن‌ها او دماغی قوزدار و خط لبخندی عمیق داشته است. به اعتقاد مردم، کلئوپاترا تلاش زیادی برای پذیرفته شدن توسط عوام می‌کرد، بنابراین برای تأکید بر قدرت و حق سلطنتش، همیشه چهره‌اش را استخوانی‌تر ترسیم می‌کردند. به‌علاوه، پلوتارک تاریخ‌شناس در جایی نوشته بود که «کلئوپاترا در کل چهره جذابی نداشت؛ اما هوش، ذکاوت و دلربایی و صدای بسیار زیبایش زبانزد همه بود و کسی نمی‌توانست در برابرش مقاومت کند.»

همان‌طور که گفته شد گرچه در مورد زیبایی کلئوپاترا عده‌ای شک دارند؛ اما در دانش و خرد بالای او شکی نیست. جالب است بدانید که کلئوپاترا به چندین زبان مختلف صحبت می‌کرد و در ریاضی، فلسفه، سخنوری و ستاره‌شناسی هم سررشته داشت. کلئوپاترا همیشه برای تحت تأثیر قرار دادن متحدانش، لباس‌های زیبایی به تن می‌کرد و باشکوه وارد مجالس می‌شد. وقتی به ملاقات مارک آنتونی رفته بود، با یک قایق طلا، بادبان‌هایی بنفش و پاروهایی از جنس نقره به روم رسید. او مانند الهه آفرودیت لباس پوشیده بود. آنتونی که خود را تجسم خدای یونانیان دیونسیوس تجسم می‌کرد، بلافاصله دلبسته‌ کلئوپاترا شد و بعدها با او ازدواج کرد.

مرگ کلئوپاترا

کسی از علت و نحوه مرگ کلئوپاترا مطمئن نیست و داستان‌های گوناگونی در مورد آن وجود دارد. برخی از این روایات، رمانتیک و راز آلود هستند. پس از شکست در آکتیوم، مارک آنتونی به امید پیروزی دوباره به میدان جنگ بازگشت و در معرض محاصره قرار گرفت. در این هنگام خبر دروغی مبنی بر مردن کلئوپاترا به او رسید و خودکشی کرد. کلئوپاترا نیز با شنیدن این خبر با زهر افعی خودکشی کرد.

حقایقی جالب درباره کلئوپاترا

• سطح تحصیلات کلئوپاترا به اندازه‌ای بالا بود که گفته می‌شود چند کتاب علمی به زبان المسعودی نوشته است.

• او برای جلب توجه عوام مصر از لباس خدایان مصری به همراه وسایل لوکس استفاده می‌کرد. حاضر شدن او با این ظواهر، تصویر خوبی در ذهن مردم مصر از کلئوپاترا ایجاد کرده بود.

• او 4 فرزند داشت که یکی از سزار و سه فرزند بعدی از مارک آنتونی بود.

• کلئوپاترا خواهرش آرسینوئه را هم رقیبش فرض می‌کرد، بنابراین در سال 41 قبل از میلاد خواهرش را روی پله‌های معبدی در روم ترور کرد.

• کلئوپاترا آخرین فرعون مصر است. همچنین او به عنوان یکی از موفق‌ترین ملکه‌های تاریخ شناخته می‌شود.

• طبق اکتشافات باستانی، بر خلاف رژیم غذایی مدیترانه‌ای (گوشت، ماهی و غذای ساده) مردم مصر در آن زمان، کلئوپاترا بیشتر طرفدار سبزیجات و مغزیجات بود.

• در متون باستانی آمده است که او در نواختن فلوت و چنگ مهارت بالایی داشته است.

• شخصیت کلئوپاترا علاوه بر نفوذ در فیلم‌ها و داستان‌ها، به بازی‌های ویدیویی همچون اسَسین کرید 2 نیز راه یافته است.

• تا کنون هیچ اثر قطعی از آرامگاه کلئوپاترا یافت نشده است. هر چند عده‌ای از نظریه‌پردازان باور دارند که مقبره او در خرابه‌های Taposiris Magna است.

• او زنی بسیار شجاع بود به حدی که یک ناوگان نظامی را در جنگ با رومیان رهبری کرد.

• مارک آنتونی تا حدی به کلئوپاترا علاقه داشت که از همسر سابق خود جدا شد تا زمان بیشتری را با کلئوپاترا سپری کند.

• او مانند بانو نفرتیتی مصری برای زینت ناخن‌های خود از حنا استفاده می‌کرد.

• با وجود تجربه چندین ازدواج، او از هیچ یک از همسران خود طلاق نگرفت.

آثار باستانی مرتبط با کلئوپاترا

کلئوپاترا به عنوان آخرین فرعون مصر، میراث باستانی قابل توجهی برجای گذاشته است که برخی از آن‌ها به عنوان نشانه‌هایی از دوران سلطنت و زندگی او شناخته می‌شوند. با ما همراه باشید تا برخی از این موارد را با هم مرور کنیم.

• مجسمه‌ها: چندین مجسمه و پیکره از کلئوپاترا در موزه‌های مختلف جهان نگهداری می‌شود که نشان‌دهنده چهره و لباس‌های سلطنتی او هستند. این مجسمه‌ها کمک می‌کنند تا تصور بهتری از ظاهر و نمادهای قدرت او داشته باشیم.
• سکه‌ها: سکه‌های طلایی و نقره‌ای که تصویر کلئوپاترا روی آن‌ها حک شده، از مهم‌ترین آثار تاریخی هستند که هم به وجه اقتصادی و هم به جایگاه سیاسی او اشاره دارند.
• خرابه‌های قصرها و معابد: در مصر، به ویژه در نواحی اسکندریه و نوبیا، خرابه‌هایی از ساختمان‌ها و معابد مرتبط با دوران کلئوپاترا وجود دارد که برخی از آن‌ها به عنوان مراکز اداری و مذهبی در زمان او به کار می‌رفته‌اند.
• دست مومیایی‌شده کلئوپاترا: یکی از آثار مرموز و نادر مرتبط با او، دست مومیایی‌شده‌ای است که توسط سِر توماس باوزر (۱۷۴۹–۱۸۳۳) در سال ۱۷۹۴، زمانی که در مصر بود، به دست آمده است. این دست در تاریخ ۱۹ فوریه ۲۰۱۱ در یک حراجی در کالیفرنیا با قیمت تخمینی ۲۵ تا ۳۰ هزار دلار به فروش گذاشته شد.
• آثار هنری: جواهرات، ظروف و لوازم شخصی که از دوره کلئوپاترا به جا مانده‌اند، نمایانگر سبک زندگی و فرهنگ دربار او هستند. این آثار به همراه مستندات تاریخی کمک می‌کنند تا تصویری جامع‌تر از زندگی، قدرت و تأثیر کلئوپاترا در تاریخ مصر باستان و جهان ارائه شود.

کلام آخر

علی‌رغم تلاش‌های بسیار کاوشگران و باستان شناسان، هنوز هم قسمت زیادی از زندگی و اقدامات شخصیت‌های تاریخی مبهم است و به بسیاری از داستان‌های رایج در بین مردم نمی‌توان استناد کرد. در این مطلب، علاوه بر معرفی کلئوپاترا، اقدامات تاریخی او را نیز به زبانی ساده شرح داده شد. همچنین حقایقی جالب از آخرین فرعون مصر باستان به آن اضافه کردیم. اگر در کتاب‌ها و افسانه‌ها نوشته‌های جالبی از این ملکه مقتدر دیده‌اید می‌توانید آن را در قسمت نظرات با بقیه به اشتراک بگذارید.