شاید اگر اولش که بشنویم ایران جزو بزرگترین تولیدکنندگان میوه در دنیا محسوب میشود، کمی تعجبّب کنیم و گمان کنیم کمی خودستایی باشد، امّا اگر با جغرافیای ایران آشنا باشید، شنیدن چنین خبری برایتان دور از انتظار نخواهد بود. حالا منظور از جغرافیا چیست؟ نه فقط وسعت بلکه ناهمواری‌ها، اقلیم و خاک مناسبش باعث شده‌اند حجم وسیعی از میوه در جای جای ایران تولید شوند. در حال حاضر میوه‌هایی هم که حتّی بومی ایران نیستند، نه تنها در ایران به صورت انبوه تولید می‌شوند، بلکه ایران جزو صادرکننده‌های درجه یکش هم به شمار می‌رود.
در این متن نگاهی به سه محصول ویژه ایرانی میندازیم که در دنیا رتبه اول را در تولیدات دارند. رتبه بندی‌ها بر اساس میزان تولیدات هر کشور در سال است.
اینکه شهرت هر کشور را در تولیداتش بشناسیم، کارمان را هنگام سفر ساده‌تر می‌کند؛ از این جهت که می‌توانیم با اطمینان از کیفیت محصول، آن را تهیه کنیم. از طرفی، گاهی محصولات معروف یک منطقه، باعث شکل گرفتن فرهنگ و رسمی هم شده است. مثلا در ایران که از دوران کهن جامعه کشاورزی محسوب میشده، چیدن محصولات در مناطق مختلف، همراه با آیین خاص خودش بوده است. بنابراین، شناخت است محصولات، پنجره برای شناخت فرهنگ مناطق به روی ما می‌گشاید.
ایران؛ اولین تولید کننده انار در جهان
اگر توریست خارجی همراهتان باشد و به تره‌بار بروید، با دیدن این صحنه که یک کیسه پر انار بخرید، مبهوت نگاهتان می‌کند! زیرا این میوه پاییزی در خارج از مرزهای ایران مخصوصا اروپا و آمریکا، در رده میوه‌های گران قیمت قرار می‌گیرد که آنقدر با ارزش است گاهی یک دانه‌اش، بسته‌بندی ویژه‌ای دارد.
بر اساس آمار و ارقام تولیدات انار، ایران به عنوان نخستین کشور تولیدکننده در جهان مطرح شده است که بیشترین حجم تولیدات انار را در جهان به خودش اختصاص داده است. حضور درختان انار در ایران به اندازه‌ای قدیمی است که انار جزو درختان مقدس در فرهنگ ایرانیان محسوب میشود. البته هند هم در کنار ایران جزو بزرگترین تولیدکنندگان انار در جهان مطرح میشود. علاوه بر این دو کشور، در ترکیه، اسپانیا، مراکش، پرو، اسرائیل و آمریکا (ایالات کالیفرنیا و آریزونا) هم انار با کیفیت مرغوب تولید میشود.
حالا اگر بخواهیم تعدادی از مراکز مهم انار را در خود ایران معرفی کنیم، باید برویم سراغ شهرهای به نسبت گرم و خشک ایران. بر اساس گفته رییس اتحادیه باغداران کشور، در تهران مناطق مرکزی پایین دست فیروزکوه، دماوند و ورامین کیفیتشان خوب است. اقلیم مناسب استان فارس باعث شده رتبه اول در تولید انار کشور را داشته باشد. میبد، تفت و یزد در استان یزد هم بیشترین سطح کشت انار را در این استان دارند. البته سایر استان‌های کشور هم در این تولیدات نقش دارند زیرا اقلیم ایران برای تولید این محصول مناسب است و از گذشته در این مرز و بوم جایگاه ویژه‌ای داشته و حتی در فرهنگ ایرانیان هم وارد شده؛ مثلا در کردستان و کرمانشاه در فصل چیدن انار، برای آن جشنواره برگزار می‌کنند.
عراق، هلند، ارمنستان، افغانستان، امارات، ترکمنستان و روسیه بزرگترین بازارهای صادرات انار ایران هستند که سالانه حجم وسیعی از انار ایران را وارد بازارهایشان می‌کنند.
ایران؛ اولین تولید کننده زعفران در جهان
یادتان میاید درباره زعفران اسپانیا و شهرتش در جهان نوشتیم؟ امّا همه می‌دانیم که حجم تولیدات زعفران ایرانی در دنیا حرف اول را می‌زند حالا ماجرا چیست؟
در ایران زعفران در حجم وسیعی تولید میشود. شهرهای متعددی در ایران هستند که با کیفیت بسیار مرغوب زعفران تولید می‌کنند. طبق خبر ایسنا، اسپانیا بزرگترین واردکننده زعفران ایران است، امّا پس از وارد کردن، زعفران ایران را با قیمتی چند برابر با نام خودش در دنیا می‌فروشد. البته در خود اسپانیا هم کشت و تولید زعفران وجود دارد ولی تولیدات ایران هم به داشته‌های خودش اضافه می‌کند. در حال حاضر، اسپانیا اولین صادرکننده زعفران در جهان به شمار می‌رود! این در حالی است که ایران بیشترین تولید را دارد.علاوه بر اسپانیا، چین، امارات، ایتالیا، عربستان و هند از دیگر مشتریان زعفران ایرانی هستند. در نمودار ارائه شده از Statista می‌توانید جایگاه ایران را با سایر کشورها در تولید زعفران مقایسه کنید!
تولید زعفران با زحمت و رنج بسیار کشاورزان همراه است. به همین دلیل نام آن را طلای سرخ گذاشته‌اند، چون ارزش ذره ذره آن به خاطر زحمتی که برای تهیه‌اش می‌کشند، کم از طلا ندارد! امیدواریم روزی ایران با این حجم وسیع تولیداتش، پرچمدار صدور این طلای سرخ باشد.
ایران؛ اولین تولید کننده زرشک در جهان
ارزش و اهمیت زرشک به اندازه‌ای است که به آن لقب یاقوت سرخ داده‌اند. جزء جدانشدنی از غذاهای ایرانی که رنگ و لعاب ویژه‌ای به سفره‌هایشان می‌دهد. قطب تولید زرشک ایران بدون شک خراسان جنوبی است که 98 درصد حجم تولیدات زرشک را به خودش اختصاص داده است. شهرستان‌های قائن، درمیان و بیرجند بیشترین سطح زیر کشت زرشک را در اختیار دارند.
برداشت زرشک از ابتدای مهر شروع میشود و تا ابتدای آذرماه ادامه دارد. بنابراین اگر علاقمند به دیدن برداشت محصولش باشید، در این مدت یکی دو ماهه می‌توانید برداشت زرشک را از نزدیک ببینید.
سخن آخر
در این مطلب، فقط درباره 3 محصول ایران که تولیداتش در جهان به اندازه‌ای است که رتبه اول را از آن خود می‌کند گفتیم. امّا همچنان محصولات باغی دیگری در ایران تولید می‌شوند که در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارند؛ مثلا ایران دومین تولید کننده پسته در جهان، سومین تولید کننده خرما و گیلاس و چهارمین تولید کننده انجیر، گردو، سیب و هندوانه در جهان است و اگر بخواهیم این لیست را ادامه دهیم، همچنان باید از محصولات مختلف نام بیریم.
امیدواریم ارزش محصولات مرغوب کشورمان را بدانیم و روزی شاهد مطرح شدنشان در قالب برندهای جهانی باشیم تا دست‌رنج کشاورزان زحمت‌کش ایرانی به آسایش و رفاه بدل شود.
تألیف: لست سکند
منبع: ایسنا، مهر، Tridge ،Statista
