گنبد قابووس که از آن به عنوان بلندترین بنای آجری یادمانی در جهان یاد میشود، چنان گرفتار رطوبت شده که علف از گنبد آن روییده است. این بنا اکنون کاندیدای ثبت در فهرست میراث جهانی است و نیاز به مرمت فوری اما اصولی دارد. به گفته کارشناسان، مرمت عجولانه این بنا می‌تواند عواقب بدتری نسبت به وضعیت فعلی آن داشته باشد و از این رو نگرانی‌هایی درباره چگونگی مرمت آن وجود دارد.
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ رطوبت و رویش درختچه‌ها و علف‌های هرز به جان گنبد قابووس، بلندترین میل تدفین جهان افتاده است. درحالی که گفته میشود این بنا هرچه سریعتر نیاز به مرمت دارد، اما کارشناسان معتقدند که این کار باید با دقت و برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود تا مرمت این اثر تبدیل به یک فاجعه نشود.
به گزارش CHN، گنبد قابووس بنای یادمان و یا میل تدفین شمس‌المعالی قابوس وشمگیر است که در قرن چهارم هجری قمری می‌زیسته است. گفته میشود که این اثر تاریخی با بیش از 1000 سال قدمت، بلندترین گنبد آجری جهان محسوب میشود و اکنون کاندیدای ثبت در فهرست میراث جهانی است.
هرچند درباره اهمیت این بنای تاریخی بارها صحبت شده اما در حال حاضر رطوبت به جان گنبد رکن آن افتاده و باعث رویش علف‌ها و درخچه‌هایی روی آن شده است.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، این علف‌ها با فرو کردن ریشه‌های خود در بستر خشتی و آجری گنبد قابوس، باعث تخریب بیشتر آن می‌شوند اما کندن و برچیدن آن‌ها نیاز به بررسی‌های علمی و کارشناسی دقیقی دارد.
چندی پیش نیز این گنبد دچار معضل رویش گیاهان شده بود که مرمت‌هایی را آغاز کردند اما گفته میشود به دلیل نبود مطالات جامع برای مرمت این اثر، کار متوقف شد.
البته رطوبت بنا تنها به رویش گیاهان ختم نمی‌شود. بلکه از زیر گنبد و فضای داخل آن نیز رطوبت به خوبی قابل مشاهده است و در کنار آن کپک‌زدگی دیوارها و لابلای خشت‌های گنبد رکن نیز به خوبی دیده میشود.
گنبد قابووس با 82 متر ارتفاع یکی از عجایب معماری 1000 سال قبل نیز محسوب میشود. بی‌شک این بنا و پایداری آن روی زمین یکی از شگفتی‌های معماری جهان محسوب میشود.
پروفسور آرتور پوپ در مورد این بنا می‌نویسد: «در زیر سمت شرق کوه‌های البرز و در برابر صحراهای پهناور آسیا یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای معماری ایران با تمام شکوه و عظمت خود قد برافراشته‌است. این بنا گنبد قابوس بقعه آرامگاه قابوس بن وشمگیر است و برج آرامگاه از هرگونه آرایش مبراست. جنگنده‌ای با نیروی ایمان در نبرد رودرروی، پادشاهی شاعر در نبرد با ابدیت، آیا آرامگاهی چنین عظیم و مقتدر وجود دارد؟»
پیش از این تصور می‌شد که گنبد قابووس روی تپه‌ای طبیعی بنا شده است. اما تازه‌ترین مطالعات باستان‌شناسی در تپه گنبد، نشان از استقرارهای اشکانی و ساسانی پیش از ساختن گنبد قابووس دارد.
دور تا دور این بنا به خط کوفی کتیبه‌ای نوشته شده که به این شرح است: «به نام خداوند بخشنده مهربان/ این است کاخ باشکوه/ امیر شمس‌معالی/ امیر پسر امیر/ قابوس فرزند وُشمگیر/ فرمان داد به ساخت آن در زندگی خویش/ سال سیصد و نود و هفت قمری/ و سال سیصد و هفتاد و پنج (خورشیدی).»
