خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ جذب گردشگر خارجی و به دنبال آن توسعه گردشگری کشور نیازمند آن است که ابتدا بدانیم جامعه هدف گردشگری ما کجاست و چه خصوصیاتی دارد. نکته‌ای که کمتر برنامه‌ریزان صنعت گردشگری توجهی به آن دارند و آن چه در این زمینه گفته میشود در حد تئوری‌های غیرعملیاتی باقی می‌ماند.
به گزارش CHN به مجموعه اقداماتی که که تعیین می‌کند که جامعه هدف گردشگرانی که می‌توانیم جذب کنیم از کدام کشور، در چه رده سنی، از چه جنسیتی، با چه مذهبی، چه علایقی، چه سطح توقعی، چه نوع عاداتی، چه سطح درآمدی و ... هستند، بازارشناسی توریسم می‌گویند.
اما اعزام همواره تمامی تورهای ورودی به کشور در مسیر ثابت تهران ـ اصفهان ـ یزد ـ شیراز و گاها کرمان نشان از آن دارد که توجهی به موارد یادشده نمی‌شود و برای عمده توریست‌های ورودی فارغ از خصوصیات آنها بسته سفری همسانی با امکانات همانند تعریف میشود.
بخش دولتی گردشگری اطلاعات غلط می‌دهد
محمود ضیائی، مدیر گروه جهانگردی دانشگاه علامه طباطبائی به CHN گفت: با اینکه کارشناسان معتقد به هرچه محدودتر شدن شدن نقش دولت در صنعت گردشگری هستند، اما با توجه به توان محدود بخش خصوصی نیاز در بخش‌هایی دولت به کمک بخش خصوصی بیاید که از جمله این بخشهای بازارشناسی است.
وی افزود: هزینه بالای تحقیقات بازار از عهده و توان یک هتل و یا یک آژانس مسافرتی خارج است. این در حالی است که به عنوان مثال هتلدار باید خصوصیات گردشگر را پیش از ورود به هتل بداند تا خدمات متناسب ارائه کند و نه اینکه یک سرویس یکسان را به هم به گردشگر اروپایی و هم به گردشگر شرق آسیایی بدهد. بنابراین دولت باید در این زمینه وارد شده و نتیجه تحقیقات خود را در اختیار مجموعه‌های فعال بخش خصوصی قرار دهد.
ضیائی در ادامه با انتقاد از بخش دولتی متولی گردشگری، گفت: در حال حاضر نه تنها کمکی برای بازارشناسی به بخش خصوصی نمی‌شود بلکه اطلاعات غلط هم به بخش خصوصی می‌دهد و آنها را در برنامه‌ریزی دچار گمراهی می‌کند. به عنوان مثال سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آمار می‌دهد که دو میلیون گردشگر ورودی داریم بنابراین بخشهای خدماتی نیز روی این تعداد برنامه‌ریزی می‌کنند که بخشی را جذب کنند، اما این آمار تعداد توریست ورودی نیست و بخش خصوصی را گمراه می‌کند.
مدیریت بازاریابی گردشگری در ایران غیرحرفه‌ای است
احمد روستا، استاد دانشگاه و کارشناس بازاریابی با اشاره به این که مدیریت بازاریابی در ایران غیرحرفه‌ای عمل می‌کند، افزود:بازاریابی از سه رکن تشکیل شده که شامل بازارشناسی، بازارسازی و بازارداری است.
روستا با اشاره به اینکه برای رقابت با انسان های حرفه‌ای تنها راه حضور در بازار حرفه‌ای شدن است گفت: برای حرفه‌ای شدن بازارشناسی را باید کاملا درک کرد و معنای اصلی آن شناخت نظام بازار و استفاده از تمامی ابزارها، تکنیک‌ها و روش‌ها برای شناخت واقعیت‌های بازار است.
وی افزود: در مقوله بازارشناسی مدیران باید آنچه را که مردم می‌گویند تماما پذیرفته و بدانند که در بازار سکوت مردم علامت رضا نیست بلکه سکوت آنها علامت نارضایتی است، مردم اگر ناراضی باشند، پچ‌پچ می‌کنند و اگر مدیران به این پچ‌پچ‌ها گوش فراندهند و در جهت رفع نواقص فعالیت های خود برنیایند، هرگز در بازار به رقبا نخواهند رسید و زمین می‌خورند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: در شرکت های حرفه‌ای و رقابتی هرگونه شکایت و مرجوعی نقطه عطفی برای پیش بردن فعالیت ها است.
روستا رکن دوم یا بازارسازی را استفاده از تکنیک ها برای خلق مشتری، بوجود آوردن بازار و بالا بردن سهم بازار تعریف کرده و گفت: تمام تلاش بازاریان برای 6 عامل در بازاریابی است.
وی، فروش بیشتر به مشتریان فعلی، جذب و جلب مشتریان رقیب، جذب و جلب مشتریان بالقوه، بازگرداندن مشتریان از دست رفته به بازار، ایجاد خوشنامی برای سازمان و اهمیت به تبلیغات دهان به دهان و ایجاد وفاداری در پرسنل و کارکنان و همکاران نسبت به خود را 6 عامل موثر در بازاریابی دانست.
این استاد دانشگاه گفت: همه باید به این نکته توجه کنند که بازاریابی یک پدیده سهل و ممتنع است و مدیریت انسانی و مردم‌داری، رمز موفقیت بازاریابی در آینده است.
روستا همچنین با اشاره به اینکه در بازارسازی استراتژی ارزان‌فروشی و استراتژی تمایز باید مدنظر مدیر باشد گفت: تمایز یعنی داشتن برخی از ویژگی‌ها که بقیه ندارند و پیدا کردن این تمایزها برای ایستادن در مقابل رقبا ضروری است.
وی خاطر نشان کرد: دنیا امروز در امر بازاریابی به نکات ساده بیشتر توجه می‌کند، در حالی که در کشور ما مسائل را بیشتر پیچانده و به علم ساده سازی مشکلات توجهی نمی‌شود.
این کارشناس خطاب به آژانسداران گفت: رقابت آینده در کالا نیست، بلکه در خدمت است و باید نکاتی چون خدمات قبل از فروش، خدمات در جریان فروش و خدمات بعد از فروش را مورد توجه قرار داد.
این کارشناس اقتصادی همچنین با اشاره به اینکه پدیده گردشگری باید در تمامی فصول مورد توجه قرار گیرد اظهار داشت: جذب گردشگران در ایام زمستان و فصل سرما امری است که کاملا در ایران و با توجه به قابلیت های زمستانی آن ممکن است.
وی افزود: آنچه مسلم است بسیاری از علاقه‌مندان به طبیعت در زمستان و ورزش های زمستانی مانند اسکی می‌تواند مورد توجه فعالان گردشگری کشور قرار گیرد. در این زمینه می‌توان از فعالیت های تبلیغاتی در بعضی از کشورهای حوزه خلیج فارس و یا کشورهایی که اصولا محروم از برف و شرایط زمستانی هستند استفاده شود.
روستا خاطرنشان کرد: متاسفانه با آنکه کشورمان از لحاظ این گونه جاذبه‌ها در مرحله بالایی قرار دارد، اما هنوز نتوانسته‌ایم به جز فصل های مناسب گردشگری عادی در سایر فصول فعالیت های چشمگیری برای استفاده از این جاذبه‌ها زمستانی فراهم کنیم.
وی با اشاره به اینکه بخش خصوصی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌تواند برای اینگونه برنامه‌ها فعالیت گردشگری داشته باشد ، گفت: با تبلیغات درست می‌توانیم شاهد ورودی گردشگر به کشورمان در فصل زمستان باشیم.
وی افزود: به نظر می‌رسد یکی از مهمترین و سریعترین شیوه‌های جذب گردشگران زمستانی نشان دادن جاذبه‌های طبیعی و مناطق پربرف کشور از طریق تبلیغات، سایت ها، نمایشگاه‌ها و ارتباط گرفتن آژانس داران کشورمان با آژانسداران خارجی باشد.
این استاد دانشگاه با اشاره به مقوله گردشگری در بحث بازاریابی گفت: گردشگری عبارت است از یک دوره زندگی موقت و متفاوت از زندگی عادی که هر کس برای ایجاد ارزش افزوده روحی، فکری و جسمی خود آن را انتخاب می‌کند و آژانسداران باید توجه داشته باشند که گردشگرخواستار پنج نکته مهم خوردو خوراک، خواب و استراحت، خرید و سوغات، خوش‌گذرانی، و خدمات مرتبط با گردشگری است که خاطره خوبی از سفر داشته باشد و باز هم سراغ دفاتر مسافرتی برود.
وی گفت: جدا از دیگر مشکلاتی که اقتصاد کشور در کم شدن مسافران به دفاتر خدماتی باعث شده، توجه نداشتن آژانس‌ها به این مقوله‌ها سبب کم شدن مشتریان دفاتر خدمات مسافرتی شده است.
روستا با اشاره به اینکه بازاریابی در ایران نیازمند تحول است، گفت: تحول سه رکن دارد که شامل تحول مبتنی بر سادگی و رقابت، تحول مبتنی بر ضعف و درماندگی و گرفتاری و تحول ناشی از اضطرار است.
ریس هیات مدیره شرکت بازاریابی "راستابین" با اشاره به حرفه‌ای شدن مدیران گفت: برای حرفه‌ای شدن باید هفت نکته را در خود قوی کنیم، که این نکات شامل، توکل و اعتقاد، تخصص، تعهد، تعلق، تداوم، تحول و تکامل است.
روستا با اشاره به رکن سوم بازاریابی که پدیده بازارداری بود، گفت: استفاده از همه تکنیک ها برای حفظ مشتری، حفظ ارتباط و دائم با مشتری، بودن در بازار، دادن خدمات ویژه به مشتریان کلیدی و نوآوری ایده‌های جدید بازارداری را امکانپذیر می‌سازد.
وی افزود: در ایران رقابت بی‌رحمانه‌ای بین بخش خصوصی و بخش دولتی وجود دارد و مشکل اصلی و مهم صنف آژانس های مسافرتی در ایران این است که رقابت آنها با خود متولی گردشگری در کشور است که بر ناعادلانه بودن این وضعیت دامن زده است
