موزه رضا عباسی یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های تاریخی- فرهنگی کشور است که می‌توان آن را نمونه کوچکی از موزه ایران باستان دانست. مجموعه‌های دیدنی این موزه مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد تا اوایل قرن بیستم و دوره قاجاریه است. در این موزه حدود 50 هزار شی نگهداری میشود، اما متأسفانه در تالارهای موزه فقط امکان نمایش 700 اثر وجود دارد و سایر آثار هر از چند گاهی در بخش نمایشگاه‌های موقت فرصت می‌یابند تا خود را در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهند.
این موزه که در خیابان شریعتی تهران واقع شده، در سال ۱۳۵۶ گشایش یافته و به یاد نقاش مشهور دوره صفوی اهل کاشان، رضا عباسی نام‌گذاری شده است.
تاریخچه موزه رضا عباسی :
ساختمان موزه در واقع متعلق به یک نمایشگاه مبلمان و دکوراسیون خانگی بود که به دلیل ویژگیهای معماری و محل قرار گیری مورد توجه مسوولان وقت قرار گرفت و از صاحب اصلی خریداری شد. این موزه به طور رسمی در مهرماه سال ۱۳۵۶ توسط فرح پهلوی گشایش یافت ما درست یک سال بعد در آبان ماه سال ۱۳۵۷ تعطیل شد. در این دوره یعنی از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸، مدیریت موزه بر عهده آیدین آغداشلو بود. در پایان سال ۱۳۵۸ بار دیگر این موزه پس از دگرگونی‌هایی در طراحی داخلی و گسترش فضای نمایشگاهی بازگشایی شد. در سال ۱۳۶۳ به دلیل مشکلات داخلی کار موزه بار دیگر به تعطیلی کشید و یک سال بعد دوباره بازگشایی شد. اما این بازگشایی دوام چندانی نداشت و موزه یک بار دیگر در همان سال تعطیل شد تا سرانجام در ۱۵ بهمن سال ۱۳۷۹ برای پنجمین بار و پس از انجام بازسازی دوباره آغاز به کار کرد.
در حال حاضر این موزه زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اداره میشود.
ساختمان موزه رضا عباسی سه طبقه بوده و بازدید از آن از طبقات بالا به سمت طبقات زیرین صورت می‌گیرد. این موزه دارای تالارهای مختلفی میباشد که عبارتند از : تالار دوره پیش از اسلام (طبقه سوم)، تالار هنرهای اسلامی 1 و 2 (طبقه دوم)، تالار نگارگری (طبقه اول)، تالار خوشنویسی (طبقه اول) و تالار نمایشگاه موقت (طبقه همکف).
تالار پیش از اسلام موزه رضا عباسی : آثار ایرانی و دوره‌های ماقبل تاریخ و پیش از اسلام، گسترش تدریجی فنون و تطابق مصالح مادی با نیازهای زندگی روزمره انسان را به نمایش درمی‌آورند. شکل و طرح اشیاء از منظر حیوانات و صحنه‌های محیط الهام دارند. این امر به حد اعلا در مفرغ‌های لرستان که مجموعه عمده‌ای از آثار محفوظ در این موزه را تشکیل می‌دهند، مشهود است. به علاوه آثاری از دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی عرضه شده‌اند که به پیشرفت افزون دانش فنی و برقراری تماس‌هایی بین صنعتگران و مراکز هنری اشاره دارند. از فلزکاری دوره ساسانی معلوم میشود که صنعتگران آن عصر به شناخت تام خواص فیزیکی فلزات دست یافته بودند و می‌توانستند آن‌ها را به میل خود شکل دهند.
تالارهای دوره اسلامی موزه رضا عباسی : ظروف سفالی، اشیای فلزی، عناصر معماری، جواهرات و منسوجات دوره‌های سلجوقی، تیموری و صفوی در دو تالار عرضه شده‌اند. دوره قاجار نیز در این بخش به وسیله قلمدان‌ها و جلدهای کتاب و جعبه‌های روغنی معرفی شده است.
تالار خوشنویسی موزه رضا عباسی : خوشنویسی که یکی از والاترین دستاوردهای دوره اسلامی است، در این تالار به نمایش گذاشته شده است. در این تالار می‌توان مراحل مختلف تحول خطاطی را از میان نوشته‌ها که به خطوط ثلث، محقق، نسخ و نستعلیق است، مشاهده نمود و با هنر کتاب‌سازی نیز آشنا شد.
تالار نگارگری موزه رضا عباسی : گنجینه مفصلی در باب سنت نقاشی دوره اسلامی در این تالار به نمایش گذاشته شده است که کهن‌ترین نمونه آن برگی از شاهنامه «دموت» مربوط به اواسط سده هشتم هجری قمری است. این تالار مراحل تحول و رشد این هنر را تا سده چهاردهم هجری قمری دربر می‌گیرد. در این مجموعه می‌توان تابلوهایی از مکتب شیراز، تبریز و هرات را دنبال نمود.
در این موزه تعدادی از لوازم شخصی صادق هدایت نیز نگهداری میشود اما این وسایل در بخش مخزن موزه قرار دارد و بازدید از آن امکان‌پذیر نمی‌باشد!!
کتابخانه موزه رضا عباسی : کتابخانه از دیگر بخشهای موزه رضا عباسی است که در طبقه سوم قرار دارد و شامل حدود 6000 جلد کتاب است که مجموعه‌ای نسبتاً غنی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران میباشد. همچنین چندین دوره روزنامه و مجله قدیمی فارسی، مکمل مجموعه است و می‌تواند منبع ارزنده‌ای برای تحقیق علاقه‌مندان به تاریخ هنر، باستان‌شناسی و فرهنگ ایران باشد.
ـ بخش مرمت و نگهداری موزه رضا عباسی :
بخش مرمت و نگهداری موزه با دو آزمایشگاه و کارگاه به مرمت و بازسازی نقاشی‌ها، اشیای فلزی و کتاب‌های خطی اختصاص دارد و یکی از پیشرفته ترین کارگاه‌های مرمت در کشور است. بنابراین، این کارگاه نه تنها به مرمت اشیای موجود در موزه رضا عباسی می‌پردازد، بلکه ترمیم آثار ارسالی از موزه‌های دیگر کشور را نیز به عهده دارد.
بخش انتشارات موزه رضا عباسی : انتشارات موزه تاکنون کتاب‌های مرجع گوناگونی را درباره هنر و تاریخ ایران به چاپ رسانده‌است. کهن‌ترین نمونه برگی از شاهنامه دموت مربوط به اواسط قرن 8 هجری است. این تالار مراحل تحول و رشد این هنر را تا قرن 14 هجری دربرمی گیرد.
موزه رضا عباسی، در خیابان شریعتی تهران، نرسیده به پل سیدخندان شماره972 قرار دارد و همه روزه به جز دوشنبه ها از ساعت 9 صبح تا 4 بعدازظهر پذیرای علاقمندان می باشد.
منبع:مکانبین
