غذاهای بلغارستان بسیار شبیه به غذاهای باقی کشورهای منطقه بالکان و همچنین ترکیه و یونان هستند و معمولا به دلیل وجود انواع پنیر، ماست و سبزیجات با کیفیت در دستورالعملشان معروفند. البته بلغاریها در سبک تهیه و مواد اولیه آنها تغییرات زیادی ایجاد کردند. در کشور بلغارستان، غذاها معمولا تازه، دلچسب و حاوی انواع ادویههای ملایم هستند. رایجترین گوشتهایی که در غذاهای بلغارستان استفاده میشود، گوشت خوک، بره و مرغ است. البته بسته به منطقهای که از آن بازدید میکنید، متوجه خواهید شد که غذاهای دریایی، ماهی و گوشت گوساله نیز در میان مردمان بلغارستان بسیار پرطرفدار است.
از سوپ ماست گرفته تا مربای گل، بلغارستان کشوریست که غذاهای متنوعی دارد و برای گردشگرانی که دوست دارند غذاهای سنتی هر کشور را امتحان کنند، مکان مناسبی است. با اینکه استفاده از گوشتها در غذای بلغاری متداول است اما برخی از آنها به صورت کاملا گیاهی تهیه شده و مناسب افرادی هستند که به رژیم غذایی خود اهمیت میدهند. در این مقاله از بلاگ لست سکند برخی از غذاهای مشهور و سنتی بلغارستان را معرفی خواهیم کرد تا با فرهنگ غذایی این کشور آشنا شوید و در سفر با تور بلغارستان آنها را امتحان کنید.
1. بانیتسا (Banitsa)
بانیستا یک شیرینی بلغاری است که معمولاً به عنوان دسر و صبحانه مصرف میشود. این غذای بلغاری از غذاهایی است که در خانواده بورکها قرار میگیرد و در انواع شیرین، لایهای و کرهای طبخ میشود. در حالی که بانیستاهای خانگی معمولاً پخته میشوند، بانیتساهای فست فودی که در خیابانهای بلغارستان خواهید دید، اغلب سرخ میشوند.
مواد پرکننده این غذا میتواند شامل تخم مرغ، اسفناج، کدو تنبل، شیر شیرین، ماست، فتا یا سایر پنیرهای سفید باشد و انواع متنوعی از آن وجود دارد. مصرف بانیتسا شیرین در کریسمس یا سال نو بسیار رایج است و البته طرفداران بسیاری هم دارد. پیشنهاد میکنیم اگر با تور بلغارستان همراه شدید، این غذا را حتما امتحان کنید.
2. لوچنیک (Luchnik)
شاید این غذای بلغاری به اندازه بانیستا محبوب نباشد اما لوچنیک را میتوان رقیب مهمی برای بانیتسا دانست. در نقاط مختلف بلغارستان، لوچنیک با ترکیبات متفاوتی تهیه میشود، اما اصلیترین ماده آن علاوه بر خمیر، پیاز است. لوچنیک لایهای ضخیم از خمیر است که داخل آن پیاز و سایر مخلفات آن قرار میگیرد.
3. پوپارا (Popara)
در حالی که تابستانهای بلغارستان گرم و آفتابی است، زمستانهایش به شدت سرد و برفیست. تنها چیزی که در روزهای سرد زمستانی، بلغاریها را از جایشان بلند میکند و به آنها انرژی میبخشد، خوردن یک کاسه پوپارای داغ است. پوپارا در وعده صبحانه سرو میشود و معمولا از شیر، پنیر فتا، شکر و تکه های نان تهیه می شود.
4. سالاد شاپسکا (Shopska salata)
در میان بلغاریها و مخصوصا اهالی صوفیا متداول است که همراه هر غذا، یک سالاد تازه و ساده شاپسکا سرو شود. سالاد از پیش غذاهای محبوب بلغاریها هستند. شما نمیتوانید هیچ مراسم تولد، عروسی یا حتی عزاداری را ببینید که در آن سالاد سرو نشود. اما در این میان، سالاد شاپسکا یکی از محبوبترینها در این کشور است. این سالاد ترکیبی از گوجه فرنگی، خیار، فلفل سرخ شده، پیاز ، پنیر فتا و زیتون است.
5. سالاد اوچارسکا (Ovcharska Salata)
یکی دیگر از سالادهای محبوب در بلغارستان، سالاد اوچارسکا است که به معنی سالاد چوپان است. سالاد اوچارسکا یک نوع ساده از سالاد معروف شاپسکا Shopska است. در اصل همان سالاد Shopska با ترکیب خیار، گوجه فرنگی، پیاز، فلفل و پنیر است که قارچ، تخم مرغ و ژامبون به آن افزوده میشود. سالاد معمولاً در روغن نباتی برای چند دقیقه استراحت می کند و سپس برای مصرف آماده میشود. این سالاد که از بهترین غذاهای بلغارستان است، در تابستان به دلیل طعم با طراوت و استفاده از سبزیجات فصلی از محبوبیت خاصی میان بلغاریها برخوردار است.
6. پیتکا (Pitka)
این نان بلغاری (koledna pitka) معمولاً در شب کریسمس و در طول تعطیلات مصرف میشود. اغلب در هنگام طبخ، یک سکه نقره در داخل آن گذاشته و پنهان میکنند. باور بلغاریها بر این است که هر کسی آن را پیدا کند در سال آینده موفق خواهد بود. راههای زیادی برای شکل دادن به این نان وجود دارد، اما شکل آفتابگردان آن متداولتر است. این نان خانگی مانند ستونی در خانههای بلغاریها است و در تمام تعطیلات و رویدادهای مهم سرو میشود. یکی از نکات جالبی که درباره این نان وجود دارد این است که معمولا روی آن طرحها و شکلهای متنوعی میکشند تا به جذابیت آن بیفزایند.
7. مشانا اسکارا (Meshana skara)
مشانا اسکارا از بهترین غذاهای بلغارستان است که باید در صوفیا امتحان کنید. مشانا غذایی مانند کباب کوبیده خودمان است. بلغاریها نیز به آن «کبابچه» میگویند. کبابچه کبابی است که از ترکیب جوجه یا گوشت تهیه میشود به آن مقداری ادویه و کره میزنند و کباب میکنند. معمولا کبابچه را داخل نان سرو میکنند. اما نوع دیگر آن «کارانچه» است، کارانچه در حقیقت مدل تندتر و پر ادویهتر کبابچه است که با نان و سالاد سرو میشود. این گوشتها معمولا با سیب زمینی سرخ میشود و همراه سالاد لوبیا و پیاز است.
8. لیوتنیتسا (Lyutenitsa)
لیوتنیتسا یک نوع پیش غذای بلغاری است که از ترکیب گوجه (رب گوجه) با فلفل تهیه میشود که همراه با نان و پنیر سرو میشود. کلمه بلغاری lyut به معنای تند است. این چاشنی کاربردهای متعددی دارد و به صورت کنسرو و آماده نیز در بلغارستان فروخته میشود، اما نوع خانگی آن همیشه بهترین است. اگرچه لیوتنیتسا به طور کلاسیک با گوجهفرنگی بیشتری نسبت به فلفل درست میشود، اما در مواردی مقدار فلفل آن بیشتر است. میتوان از لیوتنیتسا روی نان تست و پنیر فتا یک عصرانه خوشمزه نیز تهیه کرد.
9. کاوارما (Kavarma)
کاوارما به عنوان یکی از قدیمیترین غذاهای سنتی بلغاری شناخته میشود. یک غذای داغ و خوش طعم که نشاندهنده سبکی دقیق و پختی آرام است. در بلغارستان، کاوارما اغلب در یک ظرف سفالی سنتی به نام گیوچه پخته و سرو میشود که به روزهای قبل از وجود گاز و برق در این کشور بازمیگردد. زمانی که همه غذاها روی آتش هیزم پخته میشدند. کاوارما یکی از غذاهای محبوب طرفداران غذاهای گوشتی است. این غذا نیز از تکههای گوشت یا جوجه همراه با پیاز، فلفل، سیر، پونه کوهی و جعفری تهیه میشود. این غذای محلی اغلب در روستاها سرو می شود.
10. مربای درخت کاج (Pine Tree jam)
یکی از مرباهای محبوب برای صبحانه در بلغارستان مربای شیرینی است که از خوشههای درخت کاج تهیه میشود. این مربا را با کره و نان هنگام صبحانه سرو میکنند. مربای درخت کاج معمولا در نواحی جنوب غربی بلغارستان تهیه میشود. همچنین این مربا را میتوان در کشورهای روسیه و گرجستان نیز یافت.
11. تاراتور (Tarator)
تاراتور سوپ مورد علاقه پیر و جوان و یکی از بهترین غذاهای بلغارستان و بسیار شبیه به آبدوغ خیار ما ایرانیها است. این سوپ سرد را با ترکیبی خنک از ماست، خیار، نمک و گندم درست میکنند. این سوپ در بهار با کاهوی ریز خرد شده به جای خیار و در زمستان با ترشی درست میشود. گردو از مهمترین مواد اولیه تاراتور است که به این غذای سنتی بلغاری ظاهر و طعم کاملی میبخشد. البته سیر و شوید نیز در طعم آن کم اهمیت نیستند. هیچ قانونی برای سرو و مصرف این سوپ وجود ندارد. میتوانید آن را در لیوان و همچنین در یک کاسه میل کنید. میتوان آن را به عنوان پیش غذا و همچنین به موازات غذای اصلی مصرف کرد.
بلغاریها به لبنیات علاقه بسیاری دارند به طوری که آن را در سوپهایشان نیز ترکیب میکنند. بلغاریها در فصل تابستان برای خنک شدن و فرار از گرما، بستنی نمیخورند، بلکه خوردن یک کاسه تاراتور به خوبی میتواند به خنک شدنشان کمک کند.
12. بوزا (Boza)
بوزا یک نوشیدنی تخمیر شده است که در بخشهایی از شمال آفریقا، آسیای مرکزی و غربی، قفقاز و اروپای جنوب شرقی از آرد، شکر و آب تولید میشود. بوزا یک نوشیدنی بر پایه مالت است که از تخمیر غلات مختلف تهیه میشود. در تهیه این نوشیدنی در بلغارستان، رومانی، مقدونیه شمالی، صربستان و بوسنی و هرزگوین از گندم یا ارزن، در مصر از جو و در ترکیه از ذرت و گندم استفاده میشود. همچنین این نوشیدنی طعم شیرین کمی اسیدی دارد. با مصرف بوزا، یا از این نوشیدنی متنفر میشوید یا عاشق آن خواهید شد. بوزا با سلیقههای خاصی همخوانی دارد.
13. مربای گل رز (Rose Jam)
مربای گل رز چاشنی شیرینی است که از گلبرگ گل رز تهیه میشود و در بلغارستان طرفداران بسیاری دارد. مربای گل رز را میتوان با گلبرگهای گل رز تازه یا خشک تهیه کرد و بهطور سنتی با گل رز داماسک (Rosa damascena)، یک رز صورتی تیره و معطر درست میشود. برخی از انواع مربای گل رز حاوی آجیل یا هل خرد شده برای طعمدار شدن بیشتر آن است. در تمام بلغارستان میتوانید انواع مختلف مربای گل رز را بیابید.
14. سارمی (Sarmi)
سارمی یک غذای کاملا رایج و از محبوبترین غذاهای بلغاری است. این غذا را میتوان به روشهای مختلفی تهیه کرد، اما روش اصلی تهیه آنها با برگ کلم یا برگ درخت انگور است. سارمی ممکن است با برنج و گوشت خوک خرد شده نیز درست شود. هر ترکیبی از برنج، گوشت و سبزیجات میتواند به این غذا اضافه شود. معمولاً سارمی را در تابستان با برگ درخت انگور و در زمستان با برگ کلم درست میکنند. این غذا به دلیل شباهت با دلمه میتواند به سلیقه ما ایرانیها نیز نزدیک باشد.
15. باب چوربا، سوپ لوبیا (Bob Chorba – Bean Soup)
این سوپ لوبیا از مشهورترین غذاهای بلغاری است که از لوبیا پخته شده، سبزیجاتی مانند هویج، گوجه فرنگی، فلفل، پیاز و ادویههای مختلف تهیه میشود. البته دستور این غذا از منطقهای به منطقه دیگر متفاوت است. در برخی از مناطق برخی از مواد تشکیل دهنده مانند هویج را حذف میکنند یا مواد دیگری مانند پاپریکا، سیب زمینی و گوشت را اضافه میکنند. باب چوربا یک غذای بسیار محبوب در بلغارستان است که هم به دلیل در دسترس بودن لوبیاهای ارزان قیمت (از آنجایی که بلغارستان یک تولیدکننده بزرگ لوبیا است) و هم به دلیل ماهیت مغذی غذا طرفداران بسیاری دارد.
باب چوربا گیاهی کلاسیک به طور سنتی در شب کریسمس سرو میشود، اما اغلب در بقیه ایام سال مخصوصا در فصل زمستان نیز تهیه میشود. نسخه ساده باب چوربا از لوبیاهای پخته شده در گوجه فرنگی و پیاز با طعم پونه کوهی تشکیل میشود. نوع پیچیدهتر باب چوربا را میتوان با افزودن استخوان ژامبون یا گوشت خوک به لوبیا و سبزیجات تهیه کرد.
سخن آخر
کشورهای منطقه بالکان شباهتهای بسیاری از نظر رژیم غذایی دارند. در این کشورها غذاهای گیاهی و سالم نقش بهسزایی در وعدههای غذایی دارند. غذاهای بلغارستان به دلیل شباهت به غذاهای ترکی و البته ایرانی با ذائقه ما بسیار سازگارند، به طوری که در سفر به بلغارستان نه تنها در انتخاب این غذاها سردرگم نخواهید شد، بلکه بیشتر تمایل خواهید داشت تعداد بسیاری از آنها را امتحان کنید. در این مقاله تعدادی از این غذاهای معروف را که میتوانید در بیشتر رستورانهای بلغارستان پیدا کنید، معرفی کردیم. اگر شما هم تجربه چشیدن این غذاها را داشتید، میتوانید در قسمت نظرات آن را با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
تألیف: تیم نویسندگان لست سکند