راهی سفر میشویم، رد پای تمدن ایران زمین را گرفته و روانهی تپههای سیلک می شویم که راوی تاریخی با 7 هزار سال قدمت میباشد و به شهری میرسیم: شهر زیرزمینی نوش آباد، پایتخت انوشیروان، یکی از پادشاهان ساسانی که در 10 کیلومتری کاشان واقع شده و زیر بافت قدیمِ شهر آران و بیدگل و روی تپههای سیلک که هنر دستکَن معماری را از سلجوقی تا قاجار به رخ بازدید کنندگان میکشد، قرار گرفته است. این شهر به عنوان بزرگترین اثر معماری دستکند جهان در سال 1383 کشف و در سال 1385 به شمارهی 15816 در فهرست میراث ملی کشور ثبت شده است. اما ماجرای این شهرزیرزمینی چیست؟ با ما همراه باشید تا گره از راز نوشآباد باز کنیم.
.
جالب است بدانید که کشف این سازههای زیرزمینی به صورت اتفاقی و توسط فردی که قصد حفر چاه در منزل خود را داشت، صورت گرفته و برای ورود به آن، به دلیل پیدا نشدن ورودی اصلی، از آب انباری که مجاور این شهر زیر زمینی است، استفاده شده بود.
.
علی اکبر دهخدا، نوش آباد را از ریشهی "انوشه" به معنی بی زوال و جاویدان دانسته و از آنجا به عنوان شهری که خوش و خرم است و روان جاویدی دارد، یاد کرده است، این بنا در سه طبقه در عمق ۴ تا ۱۸ متری زمین بنا شده و قدمتی حدودا 1800 ساله دارد که امروز تنها قسمتهایی از آن قابل دسترسی است.
.
بیایید بیشتر در مورد این شهر اطلاعات کسب کنیم، شهر زیرزمینی اویی واقع در نوشآباد، ساختار متراکم و پیچیدهای دارد که با دالان هایی باریک و تو در تو و اتاقهایی کوچک در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر پیش رفته است.
در لغتنامهی دهخدا، «اویی» واژهای است که در گويش كاشانی معادل «آهای» فارسی قرار میگيرد. وجه تسمیه آن هم این است که به لحاظ ساختار تو در تو و تاريك بودن شهر زيرزمينی، در قديم افراد برای پيدا كردن يكديگر با صدای بلند با كلمه «اويی» همديگر را صدا میكردهاند.
طبقهی اول در حقیقت کورهراهها و دالانهایی بوده است که برای گمراه کردن تعقیبکنندگان احتمالی استفاده میشده است.
طبقهی دوم و سوم، محل پناه گرفتن و زندگی در مواقع خطر و ذخیرهی آذوقه بوده است.
در ضمن، ورودیهای متعددی برای شهر زیرین شناسایی شده که بسیاری از آنان در سالهای دور توسط سیلاب مسدود شده است.
.
شهر، دارای راهروهای پیچ در پیچ، اتاقهای کوچک و بزرگ، تلههای پدافندی و دفاعی بوده است که گویا در هنگام هجوم دشمن از آنها استفاده میشده است. وسعت این شهر به دلیل ارتباط بین محلات آن و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی، زیاد بوده است و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته است. بد نیست بدانید که در زمان حملهی مغولان از این شهر برای امنیت مردم هم استفاده میشد.
.
سیستم تهویهی شهر اویی یکی از ویژگیهای منحصر به فردش است. آغاز کانالهای شهر از سطح زمین و ساختار U شکل آنها، علاوه بر عبور و مرور افراد در مواقع نا امنی، باعث ورود و خروج هوا هم میشده و ظرافتی که در ساخت این شهر به کار رفته که دیوارهایش کنار جریانهای آب قنات قرار دارد تا هوای خنک در آن جریان پیدا کند نیز، یکی دیگر از اعجازهای معماری شهر اویی است.
.
نوشآباد یکی از حیرتانگیزترین شهرهای زیرزمینی جهان است که سالیانه میزبان تعداد کثیری گردشگر از داخل و خارج کشور است. آیا شما هم جزو آن دسته از گردشگرانی بودهاید که از این شهر بازدید کردهاند یا تا به حال نوشآباد را از نزدیک ندیدهاید؟ چقدر بازدید از این شهر را به دیگران توصیه میکنید؟ ما مشتاق دریافت نظرات شما هستیم.