غذا و خوراکیهایی که روزانه در حال مصرف آنها هستیم سوا از سیر کردن و محسوب شدن به عنوان یک نیاز اساسی و ضرورری هر فرد، به طور مستقیم یا غیر مستقیم در طبقه بندی اجتماعی افراد نیز تاثیر دارد. هر چند امروز این موضوع کمی کمرنگتر شده است اما کماکان نیز غذاهایی وجود دارند که در سفره اقشار ضعیف جامعه جای دارند و برعکس آن، خوراک و غذاهایی که تنها در رژیم غذایی ثروتمندان دیده میشود. این موضوع تازهای نیست و از شکل گیری تمدن و شروع زندگی اجتماعی انسانها با یک دیگر مشهود بوده است.
اما اتفاق جالب، تغییراتی است که در طول زمان سبب شده تا جایگاهها و ارزش غذاها عوض شود. غذاهایی که روزگاری برای زندانیان و فقرا تهیه میشد اکنون با ارزشی کاملا متفاوت نسبت به گذشته خود برای ثروتمندان سرو میشود. از این جهت تصمیم گرفتیم تا 4 غذایی را برای شما انتخاب کنیم که بیشترین تحول را در تاریخ خود داشتهاند.
1. خاویار
امروزه خرید 50 گرم خاویار فیل ماهی دست کم 450 هزار تومان هزینه دارد و در کشورهای خارجی هم قیمتش از این بهتر نیست. چیزی که در این میان عجیب است، تغییر جایگاهیست که خاویار در یک قرن اخیر متحمل شده است. در قرن گذشته، آنقدر خاویار بی ارزش بود که روسها در دکانهای نوشیدنی فروشیشان آن را رایگان جلوی مشتریان قرار میدادند تا با خوردن آن و غالب شدن طعم شور خاویار، عطش پیدا کنند و نوشیدنیهای بیشتری سفارش دهند یا اینکه در دو قرن پیش، خاویار به عنوان یک غذای عبرتآور به زندانیان داده میشد. یک زندانی اهل نیوجرسی در سال 1843 اینگونه از خاویار یاد کرده بود: «اینجا نمیتوان دوام آورد. آنقدر طعم این خاویار بد است که با پنکیک و کرم هم نمیتوان آن را تحمل کرد.»
هرچند در قرن نوزدهم حجم بالای شکار ماهیان سبب گشت جمعیت ماهیان استورژونی به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند و به مرور زمان قیمت خاویار از ارزش بالاتری برخوردار شود.
2. لابستر (شاهمیگو)
اگر بخواهیم همانند ادوار گذشته به شاه میگو نگاهی بیاندازیم، آنها خزندگانی سخت پوست هستند که گوشتی کم وبا چنگالهای بزرگ دارند؛ ارزش غذاییشان از آبزیان کمتر است و به وفور پیدا میشوند. بسیاری از افراد حتی لابستر را خوراکی هم نمیدانستند و از آن به عنوان طعمه ماهی استفاده میکردند. حتی کشاورزان با خریدن مقادیر بالای لابسترها، آنها را تا حد پودر شدن روی آتش میسوزاندند و از بقایای آن به عنوان کود در کشتزارهای خود استفاده میکردند. لابستر، یکی از منفورترین غذاهایی بود که به جز قشر فقیر و متوسط به هیچ عنوان خورده نمیشد.
در بعضی از زندانها نیز لابستر به عنوان یک وعده مورد انتظار برای بازداشت شدگان سرو میشد، اما جالب است بدانید، از آنجایی که زندانیان خوردن این سختپوست را ظالمانه میپنداشتند، موفق به ایجاد قانونی شدند که در طول هفته بیش از 2 بار به آنها از این وعده غذایی داده نشود. این رویه تا اواسط قرن 19 میلادی ادامه داشت و خوردن شاهمیگو نمادی از فقر بهحساب میآمد.
3. سوشی
به طور حتم، سوشی غذایی نیست که رژیم غذایی هفتگی یا ماهیانه خیلی از ماها جایی داشته باشد. تقریبا امروزه هر چیزی که به سوشی ربط داشته باشد قیمت ارزانی ندارد. از مواد اولیه آن گرفته تا رستوران و سرآشپزان آن که این غذای چینی - ژاپنی را سرو میکنند.
اما همیشه اینگونه نبوده و دورانی هم وجود داشته که سوشی به عنوان غذایی فقیرانه شمرده میشد.
در ادوار گذشته صیادان ژاپنی که قشر ضعیفی از جامعه را تشکیل میدادند، نوع خاصی از سوشی را ابداع کردند که در آن یک لایه ماهی ورقه شده دور یک تکه برنج تخمیر شده پیچیده میشد و یک لایه برنج تخمیر شده دیگر نیز بر روی ماهی قرار میگرفت. این اقدام سبب میشد تا ماهی برای مدت زمان طولانیتری تازه بماند. در این سبک از سوشیها، برنج تخمیر شده جزو خوراکی محسوب نمیشد و تنها عاملی بوده تا ماهی خام را تازه نگه دارند.
سوشی تا قرن هفدهم تنوع خاصی نداشت و ترکیبی از گوشت ماهی و برنج تخمیر شده بود که به روشهای مختلفی مانند ناماناره و ناماناری سرو میشد. اما در دوره توکوگاوا (بین قرون 17 تا 19) تحولی در طرز تهیه سوشیها شکل گرفت و علاوه بر این که از برنج خوراکی در تهیه سوشیها استفاده میشد، مواد خوراکی دیگری چون سبزیجات و سرکه نیز در تهیه آن به کار رفت و این تغییرات عاملی بود تا به مرور زمان سبب شوند سوشی از جایگاه بالاتری برخورد دار شود.
4. صدف خوراکی
صدفهای خوراکی از زمان امپراطوری روم باستان به عنوان یک خوراکی به شمار میروند. اما چه نوع خوراکی؟ داستان صدفها کمی از قشرهای کارگر و فقیر جامعه هم فراتر رفته و به عنوان خوراکی محسوب میشد که بیخانمانان و افرادی که هیچ پولی برای تهیه غذا نداشتند،کنار دریاها میرفتند و از فرط استیصال به خوردنشان روی میآوردند.
اما امروزه نوعی از صدفها که به صدف گردن غازی شهرت دارند جزو لوکسترین و همینطور خطرناک ترین غذاهای جهان محسوب میشوند که تنها ثروتمندان از آن تغذیه میکنند. در کل زمان حال را نگاه نکنید که صدف در گران قیمتترین بشقابهای دریایی سرو میشود، این سخت پوستان بالا و پایینهای زیادی را در زندگی تجربه کردهاند!