اقدام جو بایدن در راستای لغو فرمان اجرایی ترامپ برای ایجاد ممنوعیت صدور ویزا برای سفر شهروندان تعدادی از کشورها از جمله ایران، از اقداماتی بود که قبل از مراسم تحلیف او اعلام شده بود. قرار بود در همان اولین روز، با دستور "جو بایدن" این فرمان اجرایی شود.
ممنوعیت سفر چگونه ایجاد شد؟
این اقدام در دوران پیروزی ترامپ، به شکلی دیگری رخ داده بود! به گزارش ایسنا، دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین آمریکا در راستای اجرای یکی از شعارهای انتخاباتی‌اش مبنی بر ایجاد محدودیت‌هایی برای سفر شهروندان دیگر کشورها به آمریکا در هفته اول حضور خود در کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی را برای صدور ویزا و سفر اتباع کشورهایی همچون ایران، لیبی، سومالی، سوریه، یمن، کره شمالی و ونزوئلا به آمریکا صادر کرد. زمانی که چنین ممنوعیتی اعلام شد، بلافاصله با اعتراضاتی در فرودگاه‌های سراسر آمریکا رخ داد و همین‌طور با چالش‌های حقوقی در برخی از ایالت های آمریکا روبه‌رو شد، اما این مخالفت‌ها و حتّی کشمکش‌های حقوقی آن تأثیری در لغوش نداشت و سرانجام در تاریخ ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۷ آخرین ورژن دستور ممنوعیت صدور ویزا برای کشورهایی که ذکر کردیم، اجرایی شد و در تاریخ ۲۶ ژوئن ۲۰۱۷ مشروعیت ابلاغیه ترامپ به تایید دادگاه عالی آمریکا رسید.
بعد از این که این ابلاغیه اجرا شد، صدور ویزاهای مهاجرتی و غیر مهاجرتی برای شهروندان ایران به تعلیق درآمد و ایرانیان فقط در صورتی می‌توانستند ویزا دریافت کنند که مشمول دریافت ویزاهای دانشجویی، ویزاهای پژوهشی و تحقیقاتی و ویزاهای آموزشی و یا مشمول معافیت (waiver) باشند.
امّا کار به این سادگی نبود و با توجه به این فرمان، معمولا کسانی مشمول استثناها می شدند که دارای پاسپورت کشور دیگری به جز ۷ کشور مشمول ممنوعیت بودند .در بهمن ماه ۱۳۹۸ نیز هفته‌نامه "نیوزویک "خبری منتظر کرد که مربوط به لغو صدور ویزاهای تجارتی و سرمایه‌گذاری برای شهروندان ایرانی از سوی اداره تابعیت و مهاجرت آمریکا بود. امّا این خبر در حالی منتشر شد که صدور ویزاهای تجارتی و سرمایه‌گذاری در امور اقتصادی آمریکا، بخشی از معاهده دوستی بین ایران و آمریکا بود که در سال ۱۹۵۵ بین دولت‌های ایران و ایالات متحده آمریکا امضا شده بود؛پیمانی که آمرکا آن را در روز سوم اکتبر ۲۰۱۸ به صورت یک طرفه از اعتبار ساقط کرد. این پیمان، ناظر بر مناسبات اقتصادی و همچنین حقوق کنسولی بود و صدور ویزاهای تجارتی و سرمایه‌گذاری در آمریکا نیز در چارچوب همین پیمان انجام می‌شد.
دستور اجرایی ترامپ در مورد ممنوعیت صدور ویزا برای اتباع ایرانی به غیر از افرادی که استتثنا بودند یا مشمول معافیت می شدند، مشکلات عدیده‌ای برای تعدادی از شهروندان و دانشجویان ایران ایجاد کرد؛ چنان که برخی از رسانه‌های خبری خود آمریکا در این زمینه اقدام به تهیه گزارش‌هایی کردند. در همین زمینه، بلومبرگ در ژوئن ۲۰۱۹ در گزارشی اعلام کرد که حتّی بسیاری از ایرانیان متقاضی ویزای دانشجویی و ویزای تحقیقاتی هم از دریافت ویزا باز مانده‌اند. رسانه‌های آمریکایی همچنین بارها از بلاتکلیفی دانشجویان ایرانی پذیرفته شده در دانشگاه‌های آمریکایی گزارش‌هایی را منتشر کردند و نوشته‌اند که وضعیت صدها دانشجوی ایرانی که قصد تحصیل درآمریکا را داشته‌اند، ناروشن است. بنابراین دانشجویان و مهاجران ایرانی، شرایط سختی را می‌گذراندند.
بایدن و لغو تصمیمات رییس جمهور پیشین
بایدن در تبلیغات انتخاباتی خودش، دائما این وعده را می‌داد که دستور اجرایی ترامپ را مبنی بر منع ورود اتباع برخی کشورها از جمله ایرانیان به آمریکا لغو خواهد کرد به نظر می‌رسد او همان طور که وعده داده در اولین روز ریاست جمهوری‌اش تراول بن را لغو خواهد کرد.امّا آیا با لغو این ممنوعیت، شرایط به حالت قبل بازمی‌گردد و موانع برداشته میشود؟
برخی از کارشناسان موضوع مهاجرت و سایت‌های فعال در این زمینه، تاکید می‌کنند که نباید تصور کرد که با لغو این فرمان، شرایط برای ایرانیان جهت کسب ویزا بلافاصله به حالت عادی باز خواهد گشت و احتمالا بسیاری از ساز و کارهای ایجاد شده برای اعطای ویزا به ایرانیان پابرجا خواهد ماند. افراد فعال در این حوزه می‌گویند به نظر می رسد با لغو این فرمان، صدور ویزاهای توریستی که برای ایرانیان فاقد تابعیت مضاعف عملا نزدیک به صفر شده بود از سر گرفته خواهد شد و والدین ایرانیان ساکن آمریکا امکان بیشتری را برای دریافت ویزاهای توریستی جهت دیدار با فرزندان خود خواهند داشت. البته بعید است چک های امنیتی که در دوران ترامپ برای صدور ویزا برای ایرانیان اضافه شده است، در این فرایند لغو شود اما انتظار می رود روند انجام این مرحله از صدور ویزا تسریع شود؛ گرچه فراموش نکنیم که اجرای این مسئله شدیدا به میزان تنش‌زدایی در روابط سیاسی هر دو کشور هم بستگی دارد. احتمالا پس از لغو این فرمان، ویزاهای مهاجرتی از طریق خانوادگی با سهولت بیشتری صادر خواهد شد و صدور ویزاهای دانشجویی برای ایرانیان تسریع میشود.
البته نباید فراموش کرد مشکل کرونا تمام معادلات سفر را تغییر داده و شروع تغییرات در روند صدور ویزا برای ایرانیان در عمل با وضعیت همه‌گیری کرونا در سطح جهان ارتباط مستقیمی دارد و امکان مسافرت ایرانیان به کشورهای همسایه و آمادگی سفارتخانه‌ها برای پذیرش مراجعین با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و همچنین لغو محدودیت‌های ایجاد شده از سوی دولت آمریکا برای سفر به این کشور با توجه به شیوع کرونا، عوامل تعیین کننده در این زمینه خواهند بود.
منبع: ایسنا
