کشوری مانند هند سالیان درازی توسط حاکمان بریتانیایی اداره می‌شد. کشورهایی چون لتونی، لیتوانی، گرجستان استقلال نداشتند و جزئی از خاک اتحاد جماهیر شوروری محسوب می‌شدند و حتی کشورهایی مانند ایران و روسیه متحمل جنگ‌های ناخواسته‌ای شدند که به جز مقاومت و دفاع از خاک خود، گزینه دیگری در اختیار نداشتند. اما اکنون نه هند توسط بریتانیایی‌ها اداره میشود، نه حکومتی به نام شوروی وجود دارد و نه ایرانیان درگیر جنگ ناخواسته‌ای نظیر سال 1359 هستند. اگر چه آزادی و استقلال در هیچ کدام از این کشور‌ها ارزان به دست نیامده و در گذشته هر ملتی برای کسب آن، بهایش را پرداخت کرده تا نسل امروز غیر از مستندات تاریخی اثر دیگری از آن روزها نبیند. با این حال، امروز فرصتی است تا جوامع به نوبه خود یادبود و ارزش این بهای پرداخت شده را به روش‌های مختلفی مانند ساخت تندیس زنده نگه دارند.
ایران، مجسمه مقاومت
- ارتفاع: 22 متر
- وزن: 30 تن
- سازنده: هادی ضیاءالدینی
- سال ساخت: 1392 خورشیدی
جنگ تحمیلی ایران و عراق بدون تردید یکی از مهمترین و تأمل برانگیزترین اتفاقات قرن جاری کشورمان محسوب میشود که اکنون به غیر از یادبودها، هیچ اثر دیگری از آن سال‌های خونین بر جانمانده است. اما پایان جنگ به معنای پایان یافتن نام و یاد افرادی که جان خود را برای میهنشان به خطر انداختند، نیست. به پاس قدردانی این اقدام «بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس» دستور ساخت بزرگ‌ترین مجسمه ایران که نمادی از مقاومت کردها در جنگ تحمیلی است را صادر کرد.
این مجسمه 15 متری که دارای 7 متر فندانسیون است 7 سال پیش توسط استاد هادی ضیاءالدینی، یکی از برجسته‌ترین هنرمندان ایران ساخته شد. این اثر که در سنندج، پارک جنگلی آبیدر نصب شده است، تصویر پدری را نشان می‌دهد که دو فرزند شهید خود را در آغوش دارد.
روسیه، مجسمه مامایف
- ارتفاع: 85 متر
- وزن: 8000 تن
- سازنده: یِوگِنی ووچِتیچ
- سال ساخت: 1967 میلادی
مجسمه سرزمین مادری صدا می‌زند (Rodina-Mat' Zovyot) یا به اختصار مجسمه مامایِف (Mamayev) بزرگ‌ترین مجسمه در اروپا و همچنین بزرگ‌ترین مجسمه مونث در جهان شناخته میشود که در پارک مامایف کورگان واقع شده است. این مجسمه 85 متری نمادی از جنگ خونین استالینگارد است که طی جنگ جهانی دوم میان آلمان و شوروری در شهر ولووگراد رخ داده بود و سمبل قهرمانانی است که برای شکست دشمن جان خود را به خطر انداختند. سمبلی که برای رسیدن به آن باید 200 پله بالا رفت که معادل تعداد روزهای جنگ استالینگارد است.
علاوه بر یِوگِنی ووچِتیچ، سازنده اثر، نام نیکولای نیکیتینن که مهندسی این سازه را برعهده داشته است نیز بسیار بر زبان‌ها است. چرا که حفظ تعادل این مجسمه خود چالشی بزرگ محسوب میشود. برای مثال شمشیری که بر دست راست این مجسمه قرار دارد بیش از 33 متر ارتفاع و 14 تن وزن دارد، بنابراین پایه آن (دست مجسمه)، باید به قدری قدرتمند عمل کند که علاوه بر تحمل این ابعاد در شرایطی که مایل ایستاده، در مقابل بادهای شدیدی که از ارتفاعات می‌وزند هم استحکام لازم را نشان دهد. از همین رو این شمشیر فولادین دارای حفره‌هایی است که بادها بتوانند از آن عبور کنند (مشخص در تصویر زیر). آنچه که گفته شد، تنها موردی از سختی‌های ساخت مجسمه مامایف است.
سنگال، مجسمه مقاومت آفریقایی
- ارتفاع: 52 متر
- سازنده: پِیر گودیابای
- سال ساخت: 2010 میلادی
مجسمه مقاومت آفریقایی‌ها، یادبودی از شروع عصر تازه‌ای برای آفریقا و خروج از تاریک‌اندیشی به سوی نور علم و دانش محسوب میشود. به گفته سازندگان، مجسمه مقاومت نمادی از آزادی و نگاه نسل‌ها به آینده است. دیدگاهی که در ژرفای این تندیس هم دیده میشود. پدری که فرزند خود را بر بازویش نشانده است و کودک اشاره‌ای به دوردست‌ها اشاره می‌کند که حاکی از آینده است. تندیس یادبود مقاوت آفریقایی (Monument to the African Renaissance) به عنوان بلندترین مجسمه قاره آفریقا محسوب میشود.
البته این مجسمه 10 ساله، همواره حاشیه‌هایی به همراه داشته است. اولین مورد، بودجه 27 میلیون دلاری دولت برای ساخت این تندیس بود که به دلیل اقتصاد نه‌چندان قدرتمند سنگال با مخالفان بسیاری مواجه شد؛ دیگری پوشش نامناسب این خانواده است که باعث ناراحتی مذهبیون و سنگالی‌ها به ویژه ساکنین شهر داکار شده. زیرا طبق آخرین آمارها بیش از 90 درصد سنگالی‌ها مسلمان به شمار می‌روند.
روسیه، مجسمه کارگر و زن کلخور
- ارتفاع: 52 متر
- وزن: 80 تن
- سازنده: وِرا موشینا
- سال ساخت: 1937 میلادی
مامایف تنها تندیس مشهور روسیه نیست که در نتیجه شکست نازی از اتحادیه شوروی ساخته شده است. تندیس کارگر و زن کلخور دیگر نماد مقاومت شوروی سابق مقابل آلمان‌ها به شمار می‌رود که متشکل از مرد کارگر و زنی کلخور (مزرعه دار) است که بر دستان خود چکش و داسی نگه‌داشته‌اند. داس و چکش از اصلی ترین نمادهای شوروی به حساب می‌آید که در پرچمشان هم دیده می‌شد.
مجسمه کارگر و زن کلخور که از فولاد ضد زنگ ساخته شده است، نخستین بار در سال 1937 درست مقابل پاویلیون آلمان‌ها در میدان تروکادرو پاریس رونمایی شد. مجسمه کارگر و زن کلخور پس از ماجراهای بسیار در 28 نوابر 2009 به مسکو بازگردانده شد و پس تغییر زیربنای آن ارتفاع تندیس از 34.5 متر به 60 متر ارتقا داده شد (34.5 متر زیربنا و 24.5 متر مجسمه).
هند، مجسمه وحدت
- ارتفاع: 182 متر
- وزن: 1700 تن
- سازنده: رام سوتار
- سال ساخت: 2018 میلادی
وحدت که به عنوان بزرگ‌ترین مجسمه جهان شناخته میشود، سازه‌ای عظیم و حیرت‌آور است که به افتخار و یادبود سردار والابابهائی پاتل ساخته شده است، سرداری که از یک وکیل به رهبری بزرگ تبدیل شد. والابابهائی پاتل که به عنوان یکی از اصلی‌ترین بنیانگذاران هند شناخته میشود، موفق به متحد کردن مردم هند و کوتاه سازی دست بریتانیا از منافع این کشور شده بود.
تندیس وحدت که شروع پروژه ساخت آن توسط کمپانی هندی L&T از اکتبر 2013 آغاز شد و در 31 اکتبر 2018 به پایان رسید و رونمایی شد؛ تاریخی مصادف با 43 امین سالگرد تولد والابابهائی پاتل. همچنین بد نیست بدانید، ساخت این تندیس برنزی حدود 422 میلیون دلار هزینه برداشت.
آمریکا، مجسمه آزادی
- ارتفاع: 93 متر
- وزن: 225 تن
- سازنده: فردریک بارتولدی
- سال ساخت: 1886 میلادی
پس از مجسمه وحدت نوبت به معرفی مجسمه آزادی میرسد. مجسمه‌ای که شاید دوبرابر از تندیس وحدت کوچک‌تر باشد اما آوازه آن چندین برابر بیشتر است. این مجسمه نماد دموکراسی، برابری و آزادی است که به عنوان مهمترین نماد ایالات متحده آمریکا شناخته میشود. این تندیس نتیجه همکاری دو کشور فرانسه و آمریکا بود که در سال 1885 با 355 قطعه از پاریس به نیویورک فرستاده شد. اما سرهم کردن قطعات و رونمایی از آن به دلیل مشکلات خاص خود تا چندین ماه طول کشید. سرانجام در سال 1886 رونمایی مجسمه آزادی در جزیره بولدو شکل گرفت.
لتونی، مجسمه یادگار آزادی
- ارتفاع: 42 متر
- وزن: 2500 تن
- سازنده: کارلیس زِیل
- سال ساخت: 1935 میلادی
مجسمه یادگار آزادی لتونی، یکی از مهمترین نمادهای کشور لتونی است که در ریگا، پایتخت این کشور بنا شده است. این مجسمه گرانیتی - مسی سمبل تلاش لتونیایی‌ها برای آزادسازی کشورشان از روسیه است. در بالای مجسمه زنی، 3 ستاره طلایی را به بالا گرفته که بیانگر سه منطقه باستانی ویدزمه، کروزمه و لاتگال است. این سه منطقه باستانی بیانگر استقلال و مجزا بودن لتونی از کشور روسیه است و به تاریخ کهن و البته مستقل این کشور اشاره می‌کند.در بنای مجسمه یادگار آزادی، شعاری بزرگ به چشم می‌خورد که در زبان فارسی به معنای «برای سرزمین پدری، برای آزادی» است.
گرجستان، مجسمه یادگار آزادی
- ارتفاع: 35 متر
- وزن: 27 تن
- سازنده: زوراب تسرتلی
- سال ساخت: 2006
تا قبل از سال 1991 نه خبری از میدان آزادی بود نه مجسمه طلایی رنگ آزادی، در عوض این میدان با نام اریوانسکی، یکی از رهبران ارتش شوروی، شناخته می‌شد و مجسمه لنین، دیکتاتور بزرگ شوروی نیز در رأس آن خودنمایی می‌کرد. اما پس از استقلال گرجستان از اتحاد جماهیر شوروری در 9 آوریل 1991، مجسمه لنین پایین کشیده شد و نام میدان از اریوانسکی به آزادی تغییر یافت. در نهایت در سال 2006 از مجسمه جدیدی رونمایی شد که از آن سال تا کنون به عنوان یادگار آزادی در گرجستان شناخته میشود. این مجسمه برونزی ارتفاع 35 متری دارد که اندازه تندیس طلایی آن 5.6 متر است.
تالیف: لست سکند
