در اسکاندیناوی به‌ندرت در حفاری‌ها، استخوان انسان‌های باستانی کشف میشود، درنتیجه کشف DNA انسانی در یک عصاره‌ی جویده شده چوب درخت توس موفقیت بزرگی به حساب می‌آید.
عصاره چوب درخت توس در اوایل عصر مزولیت یا میان‌سنگی به‌عنوان چسب در تولید ابزار کاربرد عمده‌ای داشت.
اوایل دهه 90 میلادی، محققان یک قطعه چوب توس 10000 ساله را در کشور سوئد از زمین استخراج کردند؛ به این امید که یک گنجینه دی ان اِی با ارزش را در آن بیابند. چرا باید در چوب توس با قدمت ترین دی ان اِی انسان وجود داشته باشد؟ زیرا در دوران باستان از عصاره چوب این درخت به‌عنوان آدامس استفاده می‌شده است و درنتیجه بخش‌هایی از سؤالات مربوط به آن دوران پاسخ داده می‌شد.
متأسفانه در آن زمان برای آنالیز کامل دی ان اِی موجود در این نمونه، تکنولوژی لازم در دسترس نبود و همچنین از آنجایی‌که پیدا کردن دی ان اِی انسانی در اسکاندیناوی امری بسیار دشوار است، واقعاً برای محققان اهمیت داشت که بتوانند این خرده‌های درخت توس را بدین منظور بررسی کنند. آن‌طور که وب‌سایت phys.com می‌نویسد، دیگر زمانه عوض‌شده است و در یکی از مطالعات اخیر دانشگاه استکهلم، رازهای باستانی و زیستی نهفته در این عصاره چوب توس بالاخره آشکار شدند.
نتایج و جزئیات این تحقیق در مقاله‌ای با عنوان زیست شناسی ارتباطات (Communications Biology) منتشر شد؛ مقاله‌ای که نویسنده آن عمدتاً بر نایاب بودن استخوان‌های انسانی متعلق به عصر حجر در بعضی مناطق تمرکز می‌کند. استخوان‌های یافت شده درصد دی ان اِی پایینی دارند و درنتیجه سؤالات جامعه علمی را بی‌پاسخ گذاشته بودند. کمی طول کشید، اما پس از چند دهه علم تجربی تا سطحی پیشرفت کرد که نمونه استخراج‌شده – در مکانی به نام هوزبی کِلو در ساحل غربی – را به منبعی پر از داده‌های ارزشمند تبدیل نمود.
آندرس گوترستروم (Anders Gotherstrom) که در آزمایشگاه تحقیقات باستان‌شناسی دانشگاه استکهلم کار می‌کند، می‌گوید: «بخش عظیمی از تاریخ گذشته ما در دی‌ان‌اِی داخل بدنمان ثبت‌شده، به همین دلیل هر چیزی را که وجود دی ان اِی در آن محتمل باشد باید به‌طور دقیق بررسی کنیم».
این نوع اولیه آدامس رسماً با قدمت ترین دی ان اِی انسانی یافت شده در این منطقه است؛ البته خود عصاره جویده‌شده چوب درخت توس باعث تعجب دانشمندان نشد، زیرا آن‌ها می‌دانستند که انسان‌های عصر حجر آن را به‌عنوان چسب در ساخت ابزار استفاده می‌کرده‌اند.
بااینکه این آدامس دهه‌ها پیش در هوزبی کِلِو از زمین بیرون آورده شد، اما تا امروز علم به مرحله‌ای نرسیده بود که قدرت آنالیز دقیق آن را به ما بدهد.
کشف این نمونه در مکان باستانی شکار و ماهیگیری دوره میان‌سنگی نیز منطقی بود. به هر حال اکنون برای نخستین بار پس از یافتن آدامس است که دانشمندان توانسته‌اند اطلاعات مفیدی از آن استنتاج کنند. این اطلاعات مربوط به تغذیه، بیماری‌ها و عادات اجتماعی مردم منطقه در آن زمان میباشد. افزون بر آن، محققان پی برده‌اند که دی‌ان‌اِی داخل آدامس به دو زن و یک مرد تعلق دارد.
ناتالیا کاشوبا از موزه تاریخ فرهنگی اُسلو می‌گوید: «هنگامی‌که پِر پِرسون و میکائیل ماینینِن از ما درخواست کردند تا در این آدامس‌های مربوط به هوزبی کِلِو به دنبال دی‌ان‌اِی جمعیت‌های شکارچی بگردند، مطمئن نبودیم که باید به آن‌ها اجازه دهیم یا خیر؛ اما واقعاً متحیر شدیم که باستان‌شناسان حین استخراج، این‌قدر دقت به خرج می‌دادند و از این مواد شکننده به خوبی محافظت می‌کردند».
او همچنین می‌گوید: «پس از کمی کار تحقیقاتی، داده‌ها ما را متحیر کردند، زیرا متوجه شدیم که حین سر هم کردن دی‌ان‌اِی از روی این تکه‌های مصطکی (آدامس انسان‌های باستانی) 10000 ساله ناخودآگاه وارد یک سری «تحقیقات جنایی» شده‌ایم و داریم به با قدمت ترین دی ان اِی دنیا می‌رسیم.»
در دو گچ (چپ و راست) اثر دندان به‌وضوح دیده میشود. احتمالاً انسان‌های اولیه اسکاندیناویایی در زمان استراحت یا حین ساخت ابزار آدامس می‌جویدند.
نتایج متحیرکننده‌ای که خانم کاشوبا از آن‌ها صحبت می‌کند، درواقع به الگوی مهاجرت و تبادلات آن دوره برمی‌گردند. در مطالعات قبل ثابت شده بود که یک هجمه فرهنگی و ژنتیکی از دو مسیر زمین‌های اروپای شرقی (روسیه امروزی) و اروپای عصر یخبندان در اسکاندیناوی اتفاق افتاده است. نتایج بررسی DNA این آدامس نیز تأیید کردند که سه فرد مربوطه، ارتباط ژنتیکی نزدیکی با جوامع عصر مزولیت (میان‌سنگی) اروپای عصر یخبندان دارند؛ درحالی‌که ابزارهای ساخته‌شده در این محل از روسیه به آنجا آورده شده‌اند.
با بررسی عصاره چوب جویده شده این نظریه پیشین نیز تأیید شد. اما برای همکار خانم کاشوبا، پِر پرسون، از موزه تاریخ فرهنگی اُسلو، هنوز اطلاعات پنهان بسیاری در این تکه کوچک عصاره جویده‌شده چوب نهفته است.
او می‌گوید: «دی‌ان‌اِی داخل این آدامس‌های باستانی نه تنها برای بررسی ریشه‌ها و جابه‌جایی‌های افراد زمان‌های بسیار دور و مشخص کردن با قدمت ترین دی ان اِی ها به کار می‌آید، بلکه در راستای شناخت روابط اجتماعی، بیماری‌ها و نوع تغذیه آن‌ها نیز قطعاً مفید خواهد بود».
منبع: allthatsinteresting.com
