صحرای وسیع و بی‌حاصلی که در 100 کیلومتری دریای عربی در غرب ایالت هندی گجرات قرار دارد، مجموعه‌ای از گل‌ولای‌های نمکی ایجاد کرده که از شمال تا مرز میان هند و پاکستان امتداد یافته‌اند. این منطقه وسیع که بانام "ران کاچ" شناخته میشود، به دو قسمت تقسیم شده است: ران بزرگ که منطقه‌ای حدود 18000 کیلومترمربع را پوشش داده و ران کوچک که وسعت آن بیش از 5000 کیلومترمربع است. این زمین‌های بی‌حاصل که سفیدی آن چشم انسان را خیره می‌کند، یکی از بزرگترین صحراهای نمکی در جهان‌اند و بیش از 75% نیاز مردم هند به نمک را تأمین می‌کنند.
تا به امروز در فصل تابستان، با شروع فصل بارندگی این زمین‌ها کاملاً ناپدید می‌شوند و به یک دریاچه درخشان تبدیل می‌شوند که زیر نور خورشید می‌درخشد.
چرخه نمک
این دو زمین بزرگ در میان خلیج کاچ در مرز غربی هند و دهانه رودخانه سند در جنوب پاکستان قرار دارند. از ران بزرگ به‌عنوان "صحرای سفید" و بی‌پایان هند نام برده میشود و حیات‌وحش اندکی در آن جریان دارد اما ران کوچک، مکانی مقدس برای پرندگان مهاجر و حیات‌وحش محسوب میشود، ولی هر دو زمین چشم‌اندازهای مشابهی مانند یکدیگر دارند.
در پایان ماه ژوئن باران‌های موسمی دشت را فرامی‌گیرند و تا ماه اکتبر ادامه دارند و از آن زمان به بعد آب آرام‌آرام تبخیر میشود. با تبخیر شدن آب، کشاورزان مهاجر برای جمع‌آوری نمک‌هایی که پس از بخار آب حاصل‌شده‌اند، شروع به تقسیم‌بندی زمین به شکل مستطیل‌های بزرگ می‌کنند. از زمستان تا ماه ژوئن بعدی، یعنی زمانی که مجددا آب باران فروکش می‌کند، کشاورزان تا جایی که می‌توانند نمک‌ها را جمع‌آوری می‌کنند.
به گفته میتول جتی، راهنمای تور محلی: «سطح صحرای سفید به قدری صاف است که وقتی به افق نگاه می‌کنید گویی که در حال نظاره کردن افق دریا و موج‌های آن هستید.»
ریشه‌های تاریخی
ریشه‌های جغرافیایی ران کاچ به بیش از 200 میلیون سال قبل یعنی دوره‌های دایناسورها و پیش از دایناسورها بازمی‌گردد. تا صدها سال پیش اینجا محلی برای عبور و مرور کشتی‌ها بود که از خلیج کاچ وارد شده و به سمت رودخانه سند می‌رفتند. مردم رود سند یکی از تمدن‌های اولیه بزرگ بودند که بنا به تاریخ در حدود 3300-1300 سال قبل از میلاد مسیح در این منطقه زندگی می‌کردند.
هرچند زلزله‌هایی که حدود 200 سال پیش در این منطقه رخ داد، جغرافیای آن را تا حد زیادی تغییر داد. تکانش‌ها باعث شد که با حرکت زمین مجموعه‌ای از تورفتگی‌ها ایجاد شده و توسط آب دریا پر شود و در نهایت با ایجاد برآمدگی‌ای به طول 90 کیلومتر و ارتفاع 3 متر مسیر رودخانه به سمت دریای عربی مسدود شود. این مسئله باعث حبس شدن آب‌نمک در صحرا و به وجود آمدن جغرافیای منحربفرد ران شد.
- به گفته دکتر ام.جی تاکار، زمین‌شناس دانشگاه شیامجی گریشنا: «ما بقایای یک یا چند کشتی را در صحرا یافتیم که حین زلزله در رودخانه گیر افتاده بودند و نتوانسته بودند به سمت دریای اصلی بروند. تصویری: یک کشتی چوبی در وسط ناکجاآباد.»
کشت نمک
طی 200 سال گذشته، کشت نمک تبدیل به صنعتی عظیم در این ناحیه شده است. بسیاری از کارگران مهاجر زمانی که در ماه اکتبر زمین از زیر آب بیرون می‌آید به این منطقه می‌آیند. کشت نمک تا ماه ژوئن بی‌وقفه ادامه می‌یابد و کارگران در بدترین و گرم‌ترین شرایط آب‌وهوایی هند زیر نور خورشید کار می‌کنند.
وقتی بارندگی در ماه‌های اکتبر و نوامبر کاهش می‌یابد، کشاورزان با سوراخ کردن زمین و بیرون کشیدن آب‌نمک از زیرزمین به کارشان ادامه می‌دهند. آب وارد زمین‌های مستطیل شکلی میشود که با نمک خام مرزبندی شده‌اند. تبخیر شدن آب از نمک‌ها حدود 2 ماه طول می‌کشد، طی این مدت کشاورزان 10-12 بار زمین را شخم می‌زنند تا وقتی‌که تمام آب تبخیر شود و نمک خام باقی بماند. در یک‌فصل کشاورزان می‌توانند نمک 18 تکه از زمین را جمع‌آوری کنند.
- به گفته یکی از کشاورزان: «من پنجمین نسل از اجداد خود هستم که به کشت نمک می‌پردازم. هرساله به مدت 9 ماه ما با تمام اعضای خانواده به اینجا می‌آییم و پس از شروع بازندگی به خانه‌های خود بازمی‌گردیم.»
خانه‌های مسکونی منحصربه‌فرد
در کنار چشم‌انداز خیره‌کننده‌ی صحرا، خانه‌های منحصربه‌فرد دیگری نیز دیده می‌شوند که به نام خانه‌های بونگا معروف هستند. بسیاری از خانواده‌های عشایر و قبیله‌ها طی قرن‌ها در این خانه‌ها زندگی کرده‌اند. بیرون این خانه‌ها را معمولاً رنگ‌آمیزی کرده‌اند، درعین‌حال این خانه‌ها در برابر بادهای صحرا، زلزله‌های متعددی که هنوز منطقه را می‌لرزانند و دمای بالای 45 درجه در تابستان و سرمای وحشتناک در زمستان بسیار مقاوم هستند.
رونق صحرا
در سال‌های اخیر این صحرا تبدیل به یک جاذبه گردشگری بزرگ شده است. حالا مردم از سراسر جهان برای دیدن صحرای نمک خیره‌کننده به این مکان سفر می‌کنند. گردشگران معمولاً در فصول سرد و خشک و سوار بر شتر یا جیپ از صحرا دیدن می‌کنند. یکی از جذاب‌ترین صحنه‌های صحرا تماشای غروب آفتاب است.
به گفته جامی برسای که گردشگری از تورنتوی کاناداست: «با نگاه کردن به غروب آفتاب احساس می‌کنم که با خودم در صلح کامل هستم. این مکان از نظر بصری مانند جهانی دیگر است که در هیچ نقطه از آن چیزی جز نمک دیده نمی‌شود. ایستادن در اینجا و حس کردن باد و خیره شدن به افق واقعاً مانند مدیتیشن است.»
فرهنگ پیشه‌وری
ایالت گجرات در تلاشی برای جذب گردشگر بیشتر، شروع به حمایت مالی از فعالیت‌های کوچک و هنری خانوارهای منطقه کرده است. هنرهای دستی ساخت دست مردمان عشایر در سراسر هند شناخته شده‌اند. در حقیقت سبک‌های متعددی از پارچه‌های چاپ شده در مناطق دیگر به‌سرعت در حال از بین رفتن هستند.
دولت محلی حالا این هنرهای دستی را به‌عنوان بخشی از فستیوال سالانه ران در نظر گرفته که فستیوالی چندروزه شامل موسیقی، رقص، هنرهای دستی و فرهنگ محلی است که زمان آن مصادف با شروع بارندگی‌ها از نوامبر تا فوریه است.
ساکنان فصلی
باران‌های شدید، گرما و زیر آب رفتن صحرا، زمینه مناسبی را برای زندگی گیاهی و حیوانی فراهم کرده است. در فصل زمستان و در ماه‌های اکتبر تا مارس، دسته‌های پرندگان مهاجر مانند عقاب‌ها، لک‌لک‌ها، مرغان ماهی‌خوار، باقرقره شنزار، چکاوک‌ها و فلامینگوها شروع به لانه‌سازی در ران کوچک می‌کنند.
ران کوچک همچنین یکی از آخرین پناهگاه‌های میمون‌های وحشی آسیایی است.
شگفتی در ساخت
این صحرا که دستخوش موج گرما، زیرآب رفتن در فصل بارندگی و سرمای زمستان شده، همچنان یکی از شگفتی‌های جغرافیایی محسوب میشود. این منطقه سالانه میزبان جغرافی‌دان‌ها و زمین‌شناسانی است که مشتاق به مطالعه چنین صحرای بی‌آب و علفی هستند که توانسته گونه‌های حیوانی و گیاهی زیادی را به سمت خود بکشاند.
اما مطمئنا وقتی باران در فصل تابستان آغاز شود و پرندگان در فصل زمستان به منطقه بازگردند، مردم از سراسر جهان برای خیره شدن به این افق بی‌پایان و سفید و تماشای حیات‌وحش طبیعی آن به این نقطه بازخواهند گشت.
منبع: bbc.com
