هنگامی که حرف از صلح به میان می آید، کمتر کسی به ذهنش می رسد که صلح نیز می تواند موزه داشته باشد چرا که موضوع تاسیس موزه های صلح ایده نسبتا جدیدی در جهان است. این در حالی است که مقوله جنگ و یادمان های آن، چه در هنر و چه در ادبیات، آشنای همگان است و از هر طریقی به آن پرداخته شده است. در واقع با آگاه کردن مردم از واقعیت های جنگ می توان صلح را به آنها آموزش داد.
سوییس نخستین میزبان تاسیس موزه بین المللی جنگ و صلح بود که درهای آن را در سال 1902 در لوسرن به روی عموم گشود اما آثار جنگ جهانی اول و آنچه در آلمان اتفاق افتاد، سبب شد تا ارنست فردریش اولین موزه بین المللی ضد جنگ را در سال 1925 تاسیس کند که بعدها در سال 1933 با متواری شدن او توسط رژیم نازی بسته شد.
فعالیت موزه های صلح به اینجا ختم نشد و با پایان جنگ جهانی دوم شاهد موج دوم شکل گیری موزه های صلح بودیم چنانکه ژاپن تعداد زیادی از این موزه را راه اندازی کرد. شهرهای هیروشیما و ناکازاکی پیشروان مبارزه سرسختانه با سلاح های هسته ای شدند و این مبارزه در سراسر دنیا گسترش یافت.
علاوه بر آن در آلمان بعد از جنگ نیز چندین موزه صلح بنا شد. در واقع فجایعی که در جنگ ها رخ داده اند، موضوع اصلی موزه های صلح را در بر می گیرد. یکی از این فجایع کاربرد سلاح های کشتار جمعی در جنگ ها است چنانکه موزه صلح هیروشیما با پرداختن به بمباران اتمی هیروشیما درصدد معرفی و شناساندن فجایع پس از آن بر آمده است.
در این میان تهران نیز از حرکت جهانی برای برپایی موزه های صلح جا نماند و اندیشه تاسیس این موزه در ملاقات اعضای انجمن حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی در تهران با مسئول هماهنگی شبکه جهانی موزه های صلح در سال 1384 شکل گرفت. این ملاقات منجر به راه اندازی موزه ای شد که نه تنها با اشیا بلکه با راویانش صلح را به نمایش می گذارد؛ البته از زاویه ای دیگر.
موزه صلح تهران از هیچ کس دور نیست. در مرکز شهر قرار دارد. در پارکی که به آن پارک شهر می گویند و درختان سر به فلک کشیده اش گواهی بر قدمت چند دهه ای آن است.
در بخش «درباره ما» موزه صلح هدف اصلی این موزه ها را ترویج فرهنگ صلح از طریق نشان دادن پیامدهای ناگوار جنگ و خشونت و آثار زیان بار آن بر انسان ها و محیط زیست عنوان کرده اند. از این روست که موزه صلح تهران نیز مانند سایر موزه های صلح بیش از آن که مانی برای تماشای اشیای تاریخی باشد، محلی برای گفتگو، برنامه های آموزشی و پژوهشی و فرهنگ سازی است. پس خود را برای تجربه ای منحصر به فرد و متفاوت از دیدار موزه ای آماده کنید.
موزه صلح تهران یک موزه با اشیای بی جان نیست بلکه موزه ای با راویان زنده ای است که اعضای انجمن حمایت از قربانیان صلاح های شیمایی آن را تشکیل می دهند. همان انجمنی که از جمله بنیان گذاران موزه هستند و به صورت افتخاری با آن همکاری دارند.
درواقع می توان گفت راهنمایان موزه، قربانیان سلاح هایی شیمیایی هستند که با سرفه ها و اشک های خود از درد و رنج جنگ سخن می گویند و مخاطبان را به سوی صلح فرا می خوانند. این موزه از بخش های مختلفی تشکیل شده است. در مرحله نخست با سالن اصلی روبرو می شوید که مملو از اشیایی است که برای نشان دادن پیامدهای جنگ ها در دنیا و نیز عواقب کاربرد سلاح های شیمایی و اتمی در ویترین ها قرار گرفته اند. در این بخش اسناد و اشیای منحصر به فردی از جنگ شیمیایی علیه مردم ایران به نمایش در آمده که مخاطبان را متعجب می کند و در عین حال آگاهی های بسیاری در این خصوص به بازدیدکنندگان می دهد.
در بخش دیگر موزه صلح در فرهنگ دینی و ملی ایرانیان و راه های مشارکت هر فرد در جهت ترویج صلح و دوستی مورد تاکید قرار گرفته است. در این موزه تلاش شده تا بازدیدکنندگان با جنبش جهانی صلح، به ویژه شخصیت ها و سازمان های مربوطه آشنا شوند.
بخشی از موزه نیز به برنامه های آموزشی اختصاص دارد که به برگزاری کارگاه های آموزشی و کنفرانس هایی با موضوع فرهنگ، صلح، آشتی و حقوق بشر، خلع سلاح و لزوم ریشه کن شدن سلاح های کشتار جمعی از جهان و پیامدهای جنگ می پردازد.
نمایش های فیلم های مستند از سرگذشت قربانیان جنگ و نشان دادن فیلم هایی در این راستا در استودیوی موزه انجام می شود و در عین حال موزه صلح دارای کتابخانه صلح است که دربرگیرنده منابع گوناگونی از آثار مرتبط با حقوق بین الملل تا برقراری صلح و تاریخ شفاهی قربانیان جنگ است.
بازدید از این موزه که تنها موزه صلح خاومیانه است،رایگان بوده و در روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 9 صبح تا 12:30 و ساعت 14:30 تا 17 امکان بازدید وجود دارد. البته این موزه در تعطیلات رسمی بسته است.
منبع:ماهنامه پیشه و تجارت
