شنیدن داستان مکان‌ها پیوند عمیق‌تری میان ما و آن شهر برقرار می‌کند. کافی است یک بار داستانش را بشنویم و دیگر برای همیشه آن را به خاطر بسپاریم. مهم نیست نام مکان چقدر غریب باشد و شهرتی نداشته باشد، همین که داستانش را می‌شنویم برایمان اهمیت پیدا می‌کند و آن را از یک جاذبه ساده و بی‌پیرایه به موضوعی جالب برایمان تبدیل می‌کند. حالا حساب کنید بسیاری از مکان‌ها میان مردم قصه‌هایی دارد که در کتاب‌های تاریخی ذکر نشده یا اگر تاریخچه بنا را بخوانید حرفی از آن داستان‌ها به میان نیامده. مثل جاذبه‌هایی که داستان‌های عامیانه دارند یا آنهایی که مخصوص بخت‌گشایی بودند!
بازدید از چنین جاذبه‌ها و مکان‌هایی سفر ما را اندکی متفاوت می‌کند. بنابراین در این متن به تعدادی از مکان‌هایی در مشهد پرداخته‌ایم که میان مردم اهمیت دارند و از مکان‌های مقدس برایشان به شمار می‌رود در صورتی که به عنوان یک مسافر شاید با نگاه گذرا به آنها توجه نکنیم. بازدید از این مکان‌ها در کنار جاذبه‌ها و تفریحات مشهد، خاطره ماندگارتری از سفر برایتان به جا می‌گذارد.
گنبد خشتی
گنبدی در نوغان مشهد است که در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده. مردم معتقدند که در این امامزاده ای به نام محمد مدفون شده. این گنبد خشتی از مکان هایی است که مردم برای برآورده شدن حاجاتشان به آن مراجعه می کنند و در آن مقداری نان و ماست نذر حضرت عباس (ع) می کنند. این نذر توسط یکی از پیرزن های کهنه گدا بین فقرا تقسیم می شود.
پنجه امام
در محله چهارباغ مشهد، سنگی هست که مردم معتقدند علامت پنجه امام روی آن است. به همین دلیل، کوچه ای که این پنجه در آن نصب شده را کوچه پنجه می‌نامند. به همین دلیل هم این مکان برای مردم مقدس شناخته شده و در آنجا شمع روشن می کنند. از آنجایی که در مکان‌های مقدس، گاهی مردم با امید بهبودی و سلامتی مراجعه می‌کنند، دست و بدن خودشان را جهت تبرک و بهبودی به آن می‌مالند.
پیر پالان دوز
در مشهد عارف بزرگی به نام شیخ محمد عارف عباسی زندگی می‌کرده که برای امرار معاشش پالان‌دوزی می‌کرده و به همین دلیل به پیر پالان‌دوز معروف شده. اولین بار در دوره شیخ محمد خدابنده صفوی برای این عارف مقبره‌ای میسازند و از آن زمان تا کنون بارها بازسازی میشود. مقبره پیر پالان دوز از گذشته در میان مردم مشهد مجرب بوده و برای برآوردن حاجاتشان به آن مراجعه می‌کردند.
گنبد سبز
گنبد سبز را حتمالا در رفت وآمدتان داخل شهر مشهد ببینید زیرا در منطقه قدیمی مشهد واقع شده که امروز نامش میدان آخوند خراسانی است و در گذشته بخشی از ارگ مشهد بوده. گفته شده در این گنبد فیروزه‌ای رنگ بعضی معتقدند فردی به نام شیخ محمد مومن عارف استرآبادی به خاک سپرده شده و به نظر می‌رسد در گذشته خانقاه صوفیه بوده است. درویشان برای این مکان اهمیت قائلند و مردم معتقدند در اینجا مومن معروفی به خاک سپرده شده و نزد مردم هم محبوب است. گر چه از این عارف در تذکره‌های معروف مطلبی نیامده امّا برای او کراماتی قائل بودند.
سخن آخر
این داستان‌ها ما را با لایه‌های دیگری از شهر آشنا می‌کنند. شناخت مکان‌هایی که برای مردم یک شهر مهم و مقدس هستند، گذری به باورها و فرهنگ مردم آن شهر برای ما می‌گشاید تا آنها را بهتر بشناسیم. این 4 مکان، نمونه‌هایی از مکان‌های بسیاری هستند که در شهرها مختلف وجود دارند.
تألیف: لست سکند
منبع: کتاب فرهنگ عامیانه مردم ایران از صادق هدایت، ایسنا، قدس آنلاین
