در طول تاریخ کشورهای مختلف چه به زور جنگ و اجبار یا از چه از روی صلح و دوستی شاهد تاثیرپذیری‌هایی از یکدیگر شده‌اند. این اثرگذاری‌ها علاوه بر رخنه در فرهنگ یک جامع می‌تواند در قالب یک اثر فرهنگی نیز دیده شود. همانند حمام عربی که توسط مورهای آفریقایی در شهر روندای اسپانیا ساخته شد یا قلعه‌های پرتغالی جنوب ایران که یادگار استعمار پرتغالی‌ها در ایران هستند. در همین راستا قرار است شما را با آثار و نسلی آشنا کنیم که حدود 9 قرن پیش، شیرازی‌های ایران در آفریقای شرقی بنیانگذاری کردند. اما بد نیست که قبل از آن سفری به گذشته و تاریخ ایرانیان ساکن آفریقا بیندازیم.
حدود 1000 سال پیش عده‌ای از تاجران و ملوانان شیرازی با کشتی‌های خود وارد جزیره‌ای به نام زنگبار شدند. این جزیره آنقدر زیبا، خوش آب و هوا و پر رونق بود که تصمیم گرفتند در آنجا ساکن شوند و ازدواج کنند. البته به غیر از زنگبار، تجار شیرازی در سومالی و موزامبیک نیز با دختران محلی ازدواج کردند و مسیر زندگی خود را از ایران به آفریقا عوض کردند.
زنگبار در 50 کیلومتری دارالسلام، پایتخت تانزانیا و در شرق آفریقا واقع شده است. زنگ به معنای سیاه و بار به معنای ساحل است که می‌توان معنای آن را در فارسی ساحل سیاهان ترجمه کرد. جزیره زنگبار کمتر از یک میلیون جمعیت داشته و در این جزیره 2.500 کیلومتری به غیر از شیرازی‌ها ردپای اعراب، انگلیسی‌ها و پرتغالی‌ها نیز دیده میشود که برای منافع خود در زنگبار ساکن شدند و به حکومت در آنجا مشغول شدند.
اما شیرازی‌ها که پیش‌تر از کشورهای نامبرده در زنگبار ساکن شده بودند از خود آنچنان تاثیری برجا گذاشتند که پس از گذشت 10 قرن کماکان عده‌ای از زنگبازی‌ها از جمله یک دهکده کامل اصالت خود را ایرانی و شیرازی می‌دانند.
گفته میشود پس از دو تا سه نسل از حکومت ایرانیان در زنگبار، یمنی‌ها سلسله‌ای جدید در جزیره تشکیل دادند و ایرانیان را از حکومت برکنار کردند اما به دلیل ریشه کردن شیرازی‌ها در زنگبار تمامی حکومت‌های پس از ایرانیان نام شیرازی را حفظ کردند و تا پیش از حمله پرتغالی‌ها در قرن 15 واژه شیرازی با معنای پادشاه جا افتاده بود.
امروزه با سفر کردن به جزیره زنگبار هیچ چهره‌ای شبیه به شیرازی یا ایرانی‌ها نیست اما در فرهنگ زنگباری‌ها رسوم خاصی از ایرانیان دیده میشود که یکی از مهم‌‌ترین آنها جشن نوروزی است که به نیروز و بعدتر به مواکا کوگوا تغییر یافته است. در این جشن نیز شباهت‌های زیادی با آنچه ما در شیراز و ایران به عنوان عید نوروز می‌شناسیم نیست و حتی ساکنین زنگبار آن را در فصل تابستان جشن می‌گیرند.
به غیر از عید نوروز شواهد متعدد دیگری از حضور شیرازی‌ها در این کشور وجود دارد. از اطمینان بخشی ساکنین زنگبار به شیرازی بودن گرفته تا حمام ایرانی کیدیچی که به سبک معماری قاجار ساخته شده است و در آن اشعار ایرانی به چشم می‌خورد، قبرستان شیرازی‌ها در دهکده‌های مختلف، سکه‌هایی با ضرب نام ایرانی، مسجد کیزیم کازی که در جای جای آن به زبان کوفی نوشته شده است، زبانی که تجار شیرازی قرن‌ها پیش برای خواندن و نوشتن از آن استفاده می‌کردند، پختن نانی به نام «نان ایرانی» که مزه‌ای نزدیک لواش دارد، دخیل شدن کلمات فارسی مثل چرخانی (به معنای چرخ خیاطی) و ناخدا در زبان ساکنین زنگبار و ده‌ها مورد دیگر که تاثیر پذیری تانزانیایی‌ها از شیرازی‌ها را مشخص می‌کند.
منابع: bbc , irna
