زایندهرود یا زندهرود به معنی دهندهزندگی، بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوههای زاگرس مرکزی به ویژه زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق حدود ۲۰۰ کیلومتر پیش میرود و در نهایت به تالاب گاوخونی میریزد.
رودخانه زاینده رود سال هاست که برای مقاطع بلند مدت خشک شده است. از عوامل اصلی خشک شدن رودخانه میتوان به این موارد اشاره کرد:
- خط لوله انتقال آب سد به یزد، کرمان، کاشان و قم.
- استقرار صنایع بزرگ، پالایشگاه، نیروگاهها در کنار رودخانه. خشکی رودخانه سبب سازِ بیکار شدنِ چندصدهزار ساکنین پایین دست رودخانه شده و به مهاجرت فصلی یا کامل آنها به استانهای دیگر و یا شهر اصفهان منجر گشته است.
- توجه به این نکته مهم است که ایران عضو کنوانسیون بینالمللی رامسر است که بر طبق آن حق ندارد قوانینی تصویب کند که بر اثر آن تالابها خشک شوند. این در حالی است که برداشت بی رویه آب از حوزه آبریز زاینده رود در فلات مرکزی و اختصاص آن به صنایع و مناطق دیگر خلاف تعهد ایران در این کنوانسیون است.
سرانجام انتظار ها به سر آمد و آبرسانی به زمینهای کشاورزی منطقه شرق اصفهان برای انجام کشت پاییزه، خروجی آب از سد زایندهرود در روز ۱۲ آبانماه بهصورت محسوسی افزایش یافت و دریچه های سد باز شده است. در مرحله اول بازگشایی، حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب برای غله کاری شرق در نظر گرفته شده است. به گفته حمید ظهرابی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، چهارصد میلیون متر مکعب آب توسط وزارت نیرو برای زاینده رود و تالاب گاوخونی در نظر گرفته شده که با دو هدف کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان و نیز حق آبه محیط زیستی رودخانه و تالاب به صورت مقطعی از سد زاینده رود رهاسازی شده است. وی اظهار امیدواری کرد: با بارندگی های مناسب تا خردادماه شاهد وجود آب در زاینده رود باشیم.
منبع: خبرگزاری فارس