خورشید نیمه شب پدیده‌ای است طبیعی که در طول ماه‌های تابستان در عرض جغرافیایی شمالی و نزدیک محور قطب شمال اتفاق می‌افتد و خورشید در طول نیمه شب از این مناطق قابل رویت است. بخش‌هایی از کانادا، آلاسکا، گرینلند دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد، ایسلند و روسیه که نزدیک محور قطب شمال قرار دارند، هرساله این پدیده را تجربه می‌کنند. طول مدت این پدیده از یک روز تا شش ماه در نوسان است.
هرچه بیشتر به سمت قطب برویم تعداد روزها با پدیده خورشید نیمه شب بیشتر میشود. ساکنان بخشهای شمالی فنلاند این پدیده را در 60 روز از تابستان تجربه می‌کنند.
ساکنان شمالی‌ترین منطقه قابل سکونت در اروپا یعنی سوالبارد نروژ این پدیده را، 96روز تجربه می‌کنند از 19 آوریل (31 فروردین) تا 23 آگوست (2مرداد). در مناطق غیرقابل سکونت در قطب شمال هم این پدیده در نیمه اول سال به طور مداوم قابل رویت است، در این مناطق خورشید در طول سال تنها یک‌بار طلوع و یک‌بار غروب می‌کند.
طولانی‌ترین روز سال 21 ژوئن ( اول تیر) است که خورشید در این مناطق ساعت 3 صبح طلوع می‌کند و تا ساعت یک نیمه‌شب روز بعد غروب نمی‌کند. این روز 22 ساعته شگفت‌انگیز به همراه آب و هوای معتدل گردشگران بسیاری را در این روز به این مناطق می‌کشاند
برای بزرگداشت طولانی‌ترین روز سال، جشنواره‌هایی در چند مکان برگزار میشود. بزرگ‌ترین جشنواره خیابانی با سه سالن اجرای برنامه، اجراکنندگان بسیار، 180 غرفه از خوراکی‌های محلی و صنایع دستی، اجراهای زنده موسیقی و تئاتر در تمام طول روز را تصور کنید. نتیجه مهم‌ترین و بزرگ‌ترین برنامه سالانه در آلاسکا میشود که هرسال 30هزار گردشگر را به منطقه فربنکس در آلاسکا می‌کشاند. مسابقات بیسبالی که در این چند روز برگزار میشود جزو 10 مسابقه برتر بیسبال در دنیاست و تعجبی ندارد که بسیاری از گردشگران به قصد تماشای این مسابقات به آنجا می‌آیند.
همچنین فعالیت‌های متنوع دیگری از قبیل اسب سواری، صخره‌نوردی، تخته اسکیت‌رانی، گلف، رانندگی با ماشین‌های کلاسیک قدیمی، مسابقه دو و مسابقه قایق‌سواری برگزار میشود که همه آنها رایگان است.
نروژ هم هرسال برای این روز طولانی برنامه‌های ویژه‌ای دارد. چند خط کشتیرانی برای بردن گردشگران به نروژ در این روز آماده هستند. گردشگران می‌توانند روی عرشه بنشینند و از تماشای خورشید نیمه‌شب که به دریا می‌تابد، لذت ببرند. همچنین پیاده‌روی زیر نور خورشید نیمه شب به همراه راهنما، شیوه‌ای عالی برای تجربه طبیعت قطب است. بسیاری از مسیرهایی که در طول روز پیشنهاد میشود در طول نیمه شب به دلیل نور موجود که به کوه‌ها عظمت خاصی می‌بخشد حتی جذاب‌تر است.
پدیده مشابهی که از 11 ژوئن تا دوم جولای (22 خرداد تا 12 تیر) به مدت 22 روز در عرض 60 درجه جغرافیایی قابل رویت است، پدیده شب‌های سپید نام دارد. خورشید شش درجه زیر خط افق قرار دارد و ساکنان این منطقه در این مدت می‌توانند فعالیت‌هایی مثل کتاب خواندن را بدون استفاده از نور چراغ انجام دهند. خورشید حدود ساعت ده شب غروب می‌کند و هنگام غروب ابرهایی به رنگ‌های صورتی، یاسی و هلویی در آسمان شکل می‌گیرد و تا قبل از طلوع بعدی، هوا تاریک روشن است.
سنت‌پترزبورگ اولین مکانی است که این پدیده را جشن می‌گیرد و به همین علت این شهر نماد این پدیده شده که ده روز از این مدت را به برگزاری جشنواره شب‌های سپید می‌پردازد و به خاطر آتش‌بازی‌های عظیمش معروف است.
منبع: روزنامه جام جم
