آشنایی با برج شیخ شبلی در دماوند + تصاویر

برج شیخ شبلی دماوند، نمادی از تاریخچه این شهر است که در مرکز شهر و بین دو محله قدیمی ˈفرامهˈ و ˈ قاضیˈ از محله های قدیمی شهرستان قرار دارد.

برج شبلی یکی از نمونه های بارز شیوه معماری و اوج هنر در ایران بعد از اسلام است.

مقبره یا همان برج شیخ شبلی در منتهی‌الیه قسمت شرقی شهر دماوند استان تهران، به شکل یک برج منفرد بر روی تپه‌ای واقع و به وسیله باغ‌های سبز پیرامون آن احاطه شده است. این برج ابتدا به صورت هشت‌ضلعی و به ارتفاع 10 متر بنا شد و در دوره‌های بعدی، آجرکاری به سبک سلجوقیان روی آن صورت گرفت. بدنه برج، گره‌چینی و تزئینات آجری زیبایی دارد و گنبد مخروطی شکل آن، دارای 8 تَرک است که با زاویه تند به طرف رأس متمایل می‌شود.

ابوبکر دولف بن ججدر شبلی، در سال 247 هجری قمری در شهر سامرا به دنیا آمد. شبلی در دوران جوانی به واسطه اشتغال پدر و دایی‌اش در درگاه خلفای عباسی، به مقامات سیاسی بالا دست یافت و از طرف حاکمان طبرستان، به حکمرانی دماوند منصوب شد. شیخ شبلی در دوران حکومت خود در دماوند، به گسترش عدالت، امنیت و رفاه پرداخت از همین رو پس از وفاتش در بغداد، مردم دماوند به پاس خدمات عادلانه او و به یاد ایامی که زیر سایه حکومت او زندگی خوبی را گذرانده بودند، بنای یادبودی را به نام او برپا نمودند.

برج شبلی به سبک سردابه ساخته شده و چهارگوش است که با چندین پله از در ورودی برج به قسمت سردابه راه دارد.

گنبد داخلی به صورت کروی و عرقچین که سطح زیرین آن به شیوه معماری خاص آجرکاری طرح جناغی متحدالمرکز شده که یکی از شاهکارهای معماری آن زمان است.

تزئینات برج با سبکی خاص و متفاوت از یکدیگر ساخته شده است و در مجموع 30 قاب ˈاسپرˈ در بنا به کار رفته که 22 قاب تزئینات اسپر بنا را تشکیل می دهد و هشت قاب دیگر که در زیر گنبد به کار رفته همگی به صورت مستطیل شکل افقی ساده که در هر ضلع تکرار شده که بیانگر هنر بی نظیر معماری ایرانی است.

زیبایی بکار رفته در قاب ها خیره کننده است و تزئینات هر شکل آن به واقع گویای هنر منحصر به فرد ایرانیان است، ضلع شمالی برج لوزی شکل و برجسته با آجرهای افقی و با مهرهای ضربدری طرح لوزی در لوزی ایجاد شده است.

یکی دیگر از جاذبه های ساخت این بنا وجود حفره های هواگیر است که برای تخلیه هوا و در ساخت و سازهای برج استفاده شده است.

این برج اگرچه متعلق به قرن 4 و 5 هجری قمری می‌باشد، اما تاحدودی شبیه بناهای عصر سامانی در بخارا است از این رو، می‌توان قدمت آن را به بیش از قرن پنجم هجری نسبت داد.