هورامان تا رسیدن به ایده آل های حفاظت و گردشگری پایدار راه درازی در پیش دارد؛ از این رو دنبال کردن فرآیند ثبت جهانی این منطقه تنها بخشی از فعالیت هایی است که می تواند در رابطه با آن صورت گیرد.
درخواست برای ثبت جهانی آثار، روستاها و محوطه های تاریخی ایران به دفعات در لیست اخبار حوزه میراث فرهنگی به چشم می خورد. به نظر فعالان این حوزه چنین فرآیندی ضمن حفاظت از بنا قادر است گردشگری را در چنین مناطقی گسترش دهد با این استدلال که توریست ها به ویژه گردشگران ورودی بازدید از این بناها و محوطه ها را در اولویت برنامه های خود در مقصد سفرشان می گنجانند.
یکی از نمونه های اخیر این درخواست ها به اورامانات یا هورامان (Hawraman) باز می گردد، منطقه ای که به واسطه بافت با ارزش و دست نخورده خود، شیوه زیست مردمان کرد و شیوه سازگاری آن ها با طبیعت اطراف شان را نمایان می سازد. در همین رابطه مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سفرهای متعددی را به منطقه تدارک دیده و در حال مذاکرات و تکمیل اطلاعات درباره منطقه هستند تا شاید هورامان بتواند عنوان بیستمین اثر ثبت شده ایران در میراث یونسکو را به خود اختصاص دهد.
حفظ هورامان از عهده یک سازمان دولتی خارج است
آذرشب، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان در این باره گفت: ما در حال جمع آوری پرونده مربوط به ثبت جهانی هورامان هستیم و این منطقه فعلا در فهرست موقت ثبت جهانی است. وی با بیان این که منطقه هورامان یک اثر بی بدیل در ایران به لحاظ میراث معنوی، صنایع دستی و شیوه زیستن است، اظهار کرد: تنها راه حفاظت از این منطقه ثبت جهانی آن است ضمن این که می تواند هورامان را به یک مقصد جذاب برای گردشگران خارجی تبدیل کند. جالب است بدانید شیوه زیستن ساکنان این منطقه وجود دارد موجب شده آن ها بی نیاز از سایر مناطق باشند؛ به گونه ای که اگر هورامان محاصره شود می تواند برای صد سال هم پوشاک و هم غذا و سایر اقلام مورد نیاز خود را تامین کند.
معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان در پاسخ به این پرسش که آیا تغییراتی در بافت سنتی هورامان ایجاد شده است، تصریح کرد: خوشبختانه تغییرات به حدی نبوده که کلیت فضا را به هم بزند اما ما باید اقدام فوری انجام دهیم زیرا این تغییرات در حال ایجاد شدن هستند. از این رو فرآیند ثبت ملی این منطقه در سال گذشته به انجام رسید منتها سازمان میراث فرهنگی نمی تواند به تنهایی حفاظت را به عهده داشته باشد و باید سایر دستگاه ها نیز در این امر مشارکت داشته باشند.
ثبت جهانی پایان کار نیست
آرش نورآقایی رئیس کانون انجمن صنفی راهنمایان نیز در گفت و گو با «دنیای سفر» اظهار کرد: ثبت یک اثر به عنوان میراث جهانی به تنهایی برای حفاظت از آن کافی نیست چنانچه ما این امر را درباره سایر آثار ثبت شده جهانی شاهد هستیم. وی با بیان اینکه آمار مشخصی از وضعیت حفاظت یک اثر پیش و پس از ثبت جهانی وجود ندارد گفت: آن چه در این حوزه گفته می شود صرفا بیان عقیده های شخصی است و درباره آن تحقیقی صورت نگرفته است، به عنوان مثال ما نمی دانیم چغاذنبیل اگر ثبت نمی شد آیا وضعیت آن با اکنون متفاوت بود یا خیر.
رئیس کانون انجمن صنفی راهنمایان در پاسخ به این پرسش که آیا ثبت جهانی هورامان می تواند جایگاه آن را در گردشگری و به ویژه گردشگری ورودی بهبود بخشد تصریح کرد: هنوز برخی از آثار ثبت شده جهانی از دید تور اپراتورها و گردشگران دور مانده است؛ چنان چه باغ اکبریه و باغ پهلوان پور از جاذبه هایی هستند که در میراث جهانی ثبت شده اند اما برخی راهنمایان تور یزدی نیز یا از آن بی اطلاع هستند و یا آن را جزو برنامه تورهای خود نمی گنجانند.
رئیس کانون انجمن صنفی راهنمایان ادامه داد: در منطقه هورامان تغییرات زیادی انجام شده و مسئولان سازمان میراث فرهنگی باید زودتر از اکنون به این مساله می پرداختند ضمن این که زیرساخت های گردشگری در این منطقه فراهم نیست و در این زمینه باید سرمایه گذاری های مالی انجام شده و به لحاظ فرهنگی نیز مردم آماده پذیرش گردشگر شوند.
نگاهی به آن چه درباره هورامان گفته شد نشان می دهد هورامان تا رسیدن به ایده آل های حفاظت و گردشگری پایدار راه درازی دارد. از این رو دنبال کردن فرآیند ثبت جهانی این منطقه تنها بخشی از فعالیت هایی است که می تواند در رابطه با آن صورت گیرد. اما بخش مهم تر، همکاری دستگاه های مختلف برای نگهداری بافت هورامان و در کنار آن تبلیغات و بازاریابی برای جذب گردشگرانی است که با اصول گردشگری بومی آشنا بوده و بخواهند چند روزی را به شیوه مردمان کرد این منطقه زندگی کنند و در صدد تغییر شیوه زیست آنها بر اساس سلایق خود نباشند.
شایان ذکر است که در حال حاضر سه گزینه مهم قنات های ایران، بیابان لوت و منطقه اورامانات برای قرار گرفتن در لیست یونسکو از سوی ایران مطرح شده اند.
منبع:دنیای سفر
