سافرانبولو ، زعفران گردشگری کشور ترکیه

در فاصله ی نود کیلومتری شمال پایتخت و سی کیلومتری جنوب دریای سیاه ، استانی به نام قره بوک (‏Karabuk‏ ) وجود دارد ‏که مرکز آن شهری به همین نام است . وقتی به سمت شمال شرقی مرکز استان حرکت می کنید ، در مدت زمان کوتاهی و به ‏فاصله ی شش کیلومتر از آن ، به شهری می رسید که به واقع زعفران گردشگری کشور ترکیه است . سافرانبولو ( ‏Safranbolu‏ ‏‏) ، شهر بسیار زیبای قدیمی و منحصر به فرد که به واسطه ی معماری ابنیه و کوچه ها و گذرگاههای دیدنی و چشم نوازش ، ‏همچون نگینی خاص و با شکوه ، در میان کوه ها و انبوه جنگل های منطقه و در دل سه دره ی جداگانه که آن نیز از ساختارهای ‏جالب و نادر جغرافیایی آن سرزمین است ، می درخشد . در ادامه ، شرح مختصری از تاریخچه ی آن شهر و معرفی ابنیه و ‏مکان های دیدنی آن را مطالعه فرمایید . هم اکنون سافرانبلو ( مرکز و حومه ) نزدیک به شصت هزار نفر جمعیت مقیم دارد . ‏ ‏ ‏ ‏‏

موقعیت استان قره بوک در کشور ترکیه

 

موقعیت شهرهای قره بوک و سافرانبلو در استان قره بوک

 

تاریخچه : ‏

آنچه که باعث شد سافرانبولو در سال 1994 به عنوان یکی از شهرهای میراث جهانی توسط یونسکو انتخاب شود و آن شهر را ‏در رده ی بیست شهر جهانی حفاظت شده قرار دهد ، بدون شک نتیجه ی قابلیت مسئولین و مردمان آن شهر در حفظ و نگهداری ‏و حفاظت از تاریخ و فرهنگی می باشد که در طول زمان های طولانی و طی ادوار مختلف تاریخی ، بر آن شهر گذشته است . ‏طی بررسی های تاریخی و باستان شناسی ، قدمت این شهر به سه هزار سال پیش از میلاد مسیح می رسد که شهری از شهرهای ‏سرزمین پفلاگونیا بوده و پس از آن و در دوره های زمانی مختلف تحت فرمانروایی و حاکمیت هیتی ها ، کیمری ها ، لیدی ها ، ‏پارس ها ، هلنی ها ، رومی ها ، بیزانس ها ، سلجوقی ها و در اواخر عثمانی ها بوده است . آن شهر توسط ترک ها و در دوره ی ‏موهیتین مسعود شاه ، پسر کیلیچ ارسلان دوم که از سلاطین سلجوقی بود ، فتح گردید و از سال 1423 میلادی تحت نفوذ و ‏سلطه ی امپراطوری عثمانی قرار گرفت . پس از آن و در قرن 17 میلادی ، سافرانبولو به عنوان یکی از مراکز مهم تجارت و ‏تبادل کالا و یکی از معدود مناطق منطقه در پرورش و کشت و تولید زعفران شناخته شد . این اعتبار و اهمیت تا جایی ادامه و ‏گسترش یافت که منجر به سکونت بسیاری از بزرگان ، وزراء ، افسران و تجار در آن شهر گردید و متعاقب آن بسیاری از بناهای ‏مسکونی و اماکن عمومی باشکوه در آن شهر احداث گردید . این شرح مختصری از گذشته بود که باعث گردید هم اکنون ‏مسئولین و مردم شهر ، وارث ، حافظ و امانتدار بسیاری از داشته های مادی و معنوی منحصر به فرد و زیبا و چشم نواز ‏گذشتگان خود باشند .‏

 

دیدنی ها :‏‏

 

‏-‏ خانه های قدیمی و سنتی : ‏‏‏

که در دو منطقه ی جداگانه بنا گردیده است . اولی در منطقه ای به نام ‏Çarşı‏ ( بازار) جهت اقامت درهنگام فصول سرد پاییز ‏و زمستان و در دل سه دره ی زیبای‎ Çarşı ‎،‎ GümüşوAkçasu ‎‏ واقع شده و آن یکی در منطقه ی ‏Bağlar‏ جهت اقامت در ‏هنگام فصول گرم بهار و تابستان ‏‎ ‎طراحی و بنا گردیده است . اکنون بسیاری از آن خا نه ها ی تاریخی آن دو منطقه به ‏عنوان‎ ‎موزه ، مراکز فرهنگی و هنری ، مسافرخانه ، هتل و اقامتگاه ، میزبان میهمانان و گردشگران آن شهر در فصول ‏مختلف سال می باشد . منطقه ی دیگری به نام ‏Kirankoy ‎‏ ، در غرب منطقه ی ‏Çarşı‏ و جنوب منطقه ی ‏Bağlar‏ واقع شده ‏است که نسبت به آن دو منطقه ، از بافت‎ ‎و طراحی و معماری جدیدتری برخوردار است .‏

‏-‏ مزارع زعفران : ‏ ‏‏‎

از دیرباز در بسیاری از زمین های اطراف شهر ، این گل خوش رنگ و بو و طعم کشت و برداشت می گردد . به طوری که ‏نام شهر از آن گرفته شده و هم اکنون یکی از صادرات مهم منطقه به شمار می آید .‏ ‏

‏-‏ باغات انگور : ‏ ‏ ‏ ‏‏‎

برخی از مردمان شهر ، زمین های منطقه را تبدیل به باغات کشت و برداشت انگور نموده و از این طریق انگورهای ناب و ‏خوشمزه و مشتقات اعلای آن را به سایر نقاط صادر می نمایند . در ماه سپتامبر و در هنگام برداشت خوشه های انگور ، ‏جشن بزرگ و باشکوهی در شهر به راه می افتد .‏‏ ‏ ‏‏‏

‏-‏ عمارت قدیمی حکومتی :‏ ‏ ‏ ‏ ‏‏‎

بر روی یکی از تپه های بلند مشرف به شهر ساخته شده تا هر روز صبح و به مانند آفتاب ، نمای چشمگیر و معماری زیبا و ‏منحصر به فرد خود را به روی مردم شهر نمایان سازد . این بنا در سال 1904 میلادی و به دستور فرماندار وقت " انیس ‏پاشا " احداث گردید . در سال 1976 میلادی دچار حریق گردید و از آن پس و بعد از بازسازی مجدد ، به عنوان موزه ی ‏فرهنگ و هنر و تاریخ شهر مورد استفاده قرار گرفت . این عمارت در همه روز هفته به غیر از دوشنبه ها ، جهت بازدید و ‏استفاده ی عموم باز است . ‏ ‏ ‏‏‏

‏-‏ برج ساعت : ‏‏ ‏ ‏ ‏‏‎

واقع در قلعه ی قدیمی شهر که در سال 1797 میلادی و به فرمان عزت محمد پاشا ، وزیر اعظم سلطان سلیم سوم ساخته شد . ‏قطعات و اجزای مکانیکی ساعت از شهر لندن آورده و نصب گردید . در ساعات بازگشایی قلعه و موزه ی آن ، می توان از ‏برج ساعت نیز بازدید نمود . ‏‏ ‏ ‏‏‏

‏-‏ ساختمان قدیمی زندان :‏‏‏ ‏ ‏ ‏‏‎

واقع در قلعه ی قدیمی شهر که در سال 1906 میلادی و به فرمان سلطان عبدالحمید دوم و به عنوان زندان بنا گردید و حتی ‏تا سال 1990میلادی نیز به همین منظور استفاده می گردید . پس از آن سال و تا مدت زمان زیادی متروک و بلااستفاده بوده ‏تا این که از سال 2005 و پس از بازسازی و مرمت کامل ، به عنوان کافه و رستوران ، پذیرای علاقه مندان ، میهمانان و ‏گردشگران است .‏ ‏‏ ‏ ‏‏‏

‏-‏ تپه ی هیدیرلیک :‏‏‏ ‏‎

تپه ای مرتفع در کنار شهر که چشم انداز بسیار زیبا و شگرف و یک پارچه ای از شهر و خانه ها و بناهای تاریخی و مساجد ‏و گذرگاههای چشم نواز آن را فراهم می کند . می توانید از آن بالا ، جای جای شهر را تماشا کرده و خود را در زمان های ‏دور احساس نموده و از دیدار و احساس آن همه اصالت و قدمت لذت ببرید . در گذشته ، مردم شهر جهت برگزاری نماز ‏جماعت ، برپایی برخی از مراسم دینی و اجتماعی و غیره ، به بالای آن تپه می رفتند و حتی آرامگاه برخی از مقامات و ‏چهره های مشهور گذشته ی شهر را نیز بر بالای آن تپه بنا نمودند . اکنون در آن مکان چایخانه ی سنتی و بسیار زیبایی ‏نیز برای استفاده و استراحت بازدیدکنندگان وجود دارد . ‏ ‏ ‏ ‏ ‏‏

‏-‏ خانه ی‎ Kaymakam ‎‏ :‏ ‏‎

یکی از منحصر به فردترین خانه های قدیمی شهر که کاملاً طراحی کلاسیک ، زیبا و به سبک عثمانی خود را تا به امروز ‏حفظ نموده است . کاربرد چوب در اجزای اصلی خانه و وسایل موجود در آن بسیار بوده و چیدمان آن ها و فضای اتاق ها ، ‏شما را به سبک زندگی مردمان آن روزگاران می برد . اکنون در اتاق های مختلف آن خانه ، مجسمه هایی با پوشش ‏مخصوص آن دوران که معرف فعالیت هایی همچون جشن ها ، میهمانی ها ، محافل خانوادگی ، آداب استحمام و غیره می ‏باشد ، برای بازدید عموم قرار داده شده است . می توانید از این موزه ی مردم شناسی ، در تمام ایام هفته به غیر از دوشنبه ها ‏، دیدن فرمایید .‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏‏

‏-‏ عمارت های ‏Kileci‏ ، ‏Mumtaz‏ : ‏‏

دیگر بناهای زیبا ، دلپذیر و خاص شهر که سبک طراحی و مواد و مصالح به کار رفته در ساخت آن ها و دقت و وسواس در ‏تجهیز و انتخاب وسایل و منصوبات ، آن ها را به عنوان عمارت های مشهور و بسیار مورد توجه علاقه مندان و گردشگران ‏، مطرح نموده است . با پرداخت ورودی ناچیزی ، می توانید از فضای دلنشین و مطبوع آن ها بهره برده و یا در کافه باغهای ‏منحصر به فرد آن ها ، از بو و طعم نوشیدنی های محلی لذت ببرید .‏‏ ‏

‏-‏ عمارت‎ Mektepci ‎‏ :‏ ‏‏‎

‏یکی از قدیمی ترین بناهای شهر است که در سال های 1787-1786 میلادی و به عنوان مدرسه ساخته شد . مالکیت این بنای ‏زیبا و تاریخی در اختیار وزارت فرهنگ ترکیه است و در آن مرکز فرهنگی و هنری ‏Suha Arin‏ تحت نظارت شهرداری ‏دایر شده بود. ‏Suha Arin‏ کارگردان مشهور کشور بود که توانست در سال 1976 میلادی با ساخت فیلم مستند "زمان در ‏سافرانبلو" جایزه ی پرتقال طلایی را برای کشور خود از جشنواره ی آکادمی فیلم های مستند به ارمغان آورد . ایشان در سال ‏‏2004 میلادی فوت کردند . هم اکنون وسایل شخصی این هنرمند فقید که از آن ها جهت عکسبرداری و فیلم برداری ساخته ‏های مستند خود استفاده می کرد ، در مرکز فرهنگی و هنری متعلق به شهرداری نگهداری می شود و در تعطیلات پایان هفته ‏، قابل بازدید توسط علاقه مندان است . ‏‏

‎‏‏-‏ عمارت ‏Havuzlu Asmaz‏ ‏‎ ‎‏ و خانه باغ ‏Asmaz ‎‏ :‏‏ ‏‏‎

‏یکی دیگر از قدیمی ترین عمارت ها و استراحتگاههای شهر است که اکنون در اختیار فدراسیون اتوموبیل رانی کشور ترکیه ‏می باشد . معروفیت بسیار این عمارت به واسطه ی حوض بزرگ و مجللی است که در فضای داخلی آن وجود دارد و این ‏دلیلی است که این عمارت را از دیگر عمارت های مشابه ، متمایز می سازد . آب این حوض از دره های ‏Tokatli‏ و‎ ‎Incekaya‏ واقع در شمال شرقی منطقه سرچشمه گرفته و به وسیله ی قناتی تاریخی تامین می گردد و به آب پادشاهی ‏معروف است . اکنون آن عمارت به عنوان هتل و رستوران استفاده می گردد .‏

به فاصله ی چهار کیلومتری از عمارت بالا ، خانه باغ بسیار زیبا و روح نوازی به همین نام وجود دارد . این خانه باغ نیز از ‏سازه های قدیمی شهر است که در بین علاقه مندان و گردشگران ، طرفداران زیادی دارد و آن ها می توانند شب های رویایی ‏و باشکوهی را در آن خانه باغ مجلل سپری نمایند .‏ ‏‏

‎‏ ‏-‏ کاروانسرای ‏Cinci‏ و حمام ترکی آن : ‏‏‏ ‏‏‎

‏می توانید یکی از شاخص ترین طراحی ها و معماری های سبک عثمانی را در این سازه مشاهده کنید . ساخته شده طی ‏سالهای 1648- 1640 میلادی . در دو طبقه و دارای 62 اتاق . درب ورودی آن و یراق آلات منصوبه ، از بی نظیرترین ‏نمونه های موجود در کل کشور می باشد . این مکان هم اکنون به عنوان هتل و رستوران مورد استفاده ی مراجعان و ‏گردشگران است .‏‏

به فاصله ی نزدیکی از کاروانسرا ، حمام بسیار مجلل و زیبایی که در سال 1645 میلادی ساخته شد ، قرار دارد . این حمام ‏منحصر به فرد دارای سقف گنبدی و بخش های مختلف است و هم اکنون نیز مورد استفاده ی عموم قرار می گیرد .‏‏ ‏‏

‏-‏ مساجد تاریخی : ‏‏‏‎

‏پنج مسجد تاریخی به نام های ‏Izzet Mehmet Pasa‏ ‏‎ ‎‏ ، ‏‎ ‎‏ ‏Koprulu Mehmet Pasa‏ ‏‎ ‎،‎ ‎‏ ‏Kazdaglioglu‏ ،‎ ‎‏ ‏‎ ‎‎ Kacak (Lutfiye)‎‏ ،‎ . Ulu (Ayastefanos Kilisesi) ‎

‏-‏ بازار آهنگران ‏‎)‎‏ ‏‎ Demirciler Çarsisi‏) :‏ ‏‏‏‎

بازاری بسیار قدیمی و دیدنی که وسایل و اشیای فلزی عرضه شده در دکان های آن جا ، شما را به سالیان دور و دراز گذشته ‏می برد . این بازار همچون سایر ابنیه و مکان های تاریخی شهر در بخش ‏Çarşı‏ از دره ی زیبای ‏Akçasu‏ ، پشت مسجد ‏Izzet Mehmet Pasa‏ ‏‎ ‎قرار دارد . ‏ ‎

‏-‏ بازار صنایع دستی ( ‏Yemeniciler Arastası‏ ) :‏ ‏‏‏‎

در سال 1661 میلادی و به منظور کسب درآمد جهت صرف در امور فرهنگی و مذهبی و نگهداری ‏مسجد ‏Koprulu Mehmet Pasa‏ ‏‎ ‎،‎ ‎تعداد 48 دکان چوبی در مجاورت آن ساخته شد . می توانید ‏انواع صنایع دستی و سوغات ، خصوصاً وسایل چرمی دست دوز اصیل و مرغوب را از مغازه ‏های چوبی و با قدمت چند صد ساله ی این بازار خریداری نموده و دقایقی در کافه ها و غذاخوری ‏های زیبا و بسیار قدیمی آن استراحت نمایید . گردشگران کثیری برای نوشیدن قهوه ی ترک که ‏دراجاق های ذغالی مخصوص به عمل آمده و در ظروف قدیمی و سنتی زیبایی سرو می شود، به ‏این بازار می آیند . ‏ ‎

‏‏-‏ ‎ ‎دره های خارج از شهر :‏‏ ‏‏‏‎

در پنج کیلومتری شمال شرقی شهر ، دو دره ی دیدنی و شگفت انگیز به نام های ‏Tokatli‏ و‎ ‎Incekaya‏ ، دوستداران طبیعت را به سوی خود می کشاند . گذر و دیدار از جنگل ها و رودخانه ‏های اطراف ، گذرگاههای باریک ، پل های چوبی و آبشارها و استخر های طبیعی و در نهایت ‏ایستادن بر روی تراس شیشه ای مشرف به کل منطقه ، بسیار دیدنی و خارق العاده است . ‏ ‏ ‎

‏-‏ ضمناً لازم به ذکر است که در اطراف شهر چندین مزار عمومی نیز وجود دارد که بازدید از آن ‏ها و دیدن برخی از سنگ قبرهای چند صد ساله و با همان سنگتراشی و نقش و نگار مخصوص ‏دوران عثمانی ، خالی از لطف نیست .‏ ‎

خوردنی ها و نوشیدنی ها :‏‏‏‏‎

‏اکنون به معروف ترین و پرطرفدارترین خوردنی ها و نوشیدنی های منطقه که دستور طبخ و تهیه ‏ی برخی از آن ها قدمتی چند صد ساله دارد ، نگاهی می اندازیم :‏ ‎

Safran Çayı

Safranbolu Türk Kahvesi

 

Safranli Safranbolu Lokumu

 

Osmanlı macunu

 

Safranbolu Bükmesi

 

Kuyu Kebabi

 

Orman kebabı

 

Etli Yaprak Dolması

 

Tereyağlı uzun pakla (Fasulye)‎

 

Cevizli Keşli Yayım‎

 

Peruhi‎

 

Hoşmerim‎

 

Safranlı Zerde‎

 

Ev baklavası‎

 

فاصله ی جاده ای از نقاط مهم اطراف :‏‏‏‏‏‎

‏‏-‏ از قره بوک ، مرکز استان قره بوک : 8 کیلومتر .‏
‏-‏ از بارتین ، مرکز استان بارتین : 94 کیلومتر . ‏
‏-‏ از قسطمونو ، مرکز استان قسطمونو : 109 کیلومتر . ‏
‏-‏ از زونگولداک ، مرکز استان زونگولداک : 110 کیلومتر . ‏
‏-‏ از بولو ، مرکز استان بولو : 147 کیلومتر . ‏
‏-‏ از چانکیری ، مرکز استان چانکیری : 170 کیلومتر . ‏
‏-‏ از آنکارا ، پایتخت کشور ترکیه : 227 کیلومتر . ‏ ‎

‏ نقشه ی سه منطقه ی اصلی سافرانبلو : ‏‏‏‏‏‏‎

امید است ما ایرانیان نیز همچون سایر ملت ها در حفظ و پاسداری از میراث فرهنگی خود کوشا بوده و امانتدار شایسته ای ‏برای آیندگان این مرز و بوم باشیم .‏

نویسنده : شاهرخ باقرپور