خیلی دورتر از سواحل نیوزیلند و حدود 3300 کیلومتر پایین تر در اقیانوس آرام، یکی از عجیب ترین آشغالدانی های دنیا قرار دارد. این منطقه در ناکجاآباد قرار گرفته و هیچ جزیره ای در نزدیکی آن وجود ندارد، تنها چیزی که در اینجا دیده می شود تنها آب است و آب. اما چهار کیلومتر پایین از موج ها، کف اقیانوس با قطعات شکسته و زباله های ماهواره های قدیمی، ایستگاه های فضایی و فضاپیماها پوشیده شده است. اینجا گورستان فضاپیماهاست که آژانس های فضایی در سراسر جهان، ماهواره ها و سفینه های فضایی از دور خارج شده ی خود را به آنجا می فرستند تا به آرامی نابود شوند!
زمانی که یک ماهواره یا یک ایستگاه فضایی به پایان عمر عملیاتی خود می رسند، دو حالت برای بازنشستگی وجود دارد! اگر ماهواره مسیر دوران بسیار بالایی داشته باشد، مانند ماهواره های geosynchronous، مهندسان آنها را بیشتر به اعماق فضا می فرستند، به جایی که با نام مسیر گورستان شناخته می شود. این مسیر چند صد کیلومتر بالاتر از مسیر چرخش بالاترین ماهواره ها قرار دارد و بدین ترتیب احتمال برخورد با سفینه های فضایی در چنین حالتی به طور کامل منتفی است.
برای آن دسته از ماهواره هایی که در فواصل نزدیک تری نسبت به زمین می چرخند، آسان تر و از نظر مصرف سوخت بهینه تر است که سرعت آنها را کم کرده و اجازه بدهند که روی زمین سقوط کنند. اگر ماهواره کوچک باشد در اتمسفر می سوزد و کاملا متلاشی می گردد، درست مانند اتفاقی که هر روز برای صدها شهاب سنگ می افتد. اما اگر ماهواره بزرگ باشد بازنشسته کردن آنها نیاز به برنامه ریزی بیشتری دارد.
ایده ی مورد استفاده این است که ماهواره را به سمت اقیانوس هدایت می کنند، جایی که از هر گونه عوارض زمین و سکونتگاه های انسانی دور باشد و بدین ترتیب پرتاب شدن زباله های آن خطری در بر نداشته باشد. مکان انتخابی همچنین باید از مسیرهای کشتی رانی دور باشد. چنین مکانی در اقیانوس وجود دارد و جغرافی دانان آن را «قطب اقیانوسی غیر قابل دسترس» می نامند.
این مکان که از هر عارضه ی زمینی دورتر است، از روی ضد قهرمان مشهور ژول ورن "کاپیتان نمو" به نام «نقطه نمو» نامگذاری شده است. این نام در لاتین معنی «هیچ کس» می دهد که برای مکانی دور افتاده و منزوی نامی بسیار مناسب می باشد. «نقطه نمو» 2688 کیلومتر دورتر از نزدیک ترین خشکی های اطراف خود (3 جزیره) قرار دارد.
علی رغم دور بودن این مکان از انسان ها، حیات دریایی نیز در این مکان بسیار اندک است و این خبر خوبی می باشد چرا که بدین شکل زندگی موجودات دریایی را نیز تحت تاثیر قرار نمی دهد. نقطه ی نمو در مرکز حلقه ی اقیانوس آرام جنوبی واقع شده که یک جریان اقیانوسی چرخان بزرگ است. این جریان چرخشی، رسیدن مواد مغذی از آب های ساحلی را به مرکز این حلقه مسدود می کند، یعنی دقیقا جایی که نقطه ی نمو واقع شده است. همین مسئله نقطه ی نمو و محدوده ی اطراف آن را به مکانی عاری از زندگی تبدیل می کند، می توان گفت نوعی بیابان دریایی! به بیانی می توان گفت که اینجا بهترین مکان به عنوان گورستان فضاپیماها و ماهواره ها است.
بین سال های 1971 و 2016، بیش از 263 تدفین فضایی در نقطه نمو صورت گرفته است! ماشین های باری بدون سرنشین که ذخایر جدید را به ایستگاه های فضایی بین المللی می رسانند، همواره به این منطقه فرستاده می شوند. در نهایت خود ایستگاه فضایی نیز بعد از اینکه عمر آن به پایان رسید به همین آب های دورافتاده فرستاده می شود. تاریخ پیشنهادی بازنشستگی آن سال 2028 است البته ممکن است که طول عمر آن تمدید شود.
بزرگترین رویداد رخ داده در نقطه نمو به 23 مارچ سال 2001 برمی گردد زمانی که ایستگاه فضایی 135 تنی روسی به نام Mir بعد از 15 سال خدمت، به نقطه ی نمو در آب های اقیانوس آرام فرستاده شد. در طول چرخش برعکس، میر در ارتفاع 100 کیلومتری آنقدر سخت به اتمسفر برخورد کرد که حتی در همان هوای رقیق، برخی از المان های نوری خارجی آن مانند پنل های خورشیدی در اثر فشار هوا از هم گسیختند. وقتی که این ایستگاه فضایی در ارتفاع 90 کیلومتری از هم گسست، پلاسمای داغ و درخشنده ی آن مانند نوری در آسمان عصرگاهی جزایر فیجی رویت شد. تا زمانی که میر به اقیانوس برخورد کند، تنها 20-25 تن از این ایستگاه فضایی باقی مانده بود.
بنابراین اگر شما گورستان فضاپیماها را مانند مکانی پر از ماهواره ها و ایستگاه های فضایی سالم تصور کرده اید که بر بستر اقیانوس آرمیده اند، با دانستن این حقایق احتمالا ناامید شده اید. لازم است بدانید که در طول چنین عملیاتی، سایر بقایای ماهواره ها و ایستگاه های فضایی نیز در فواصل صد و حتی هزاران کیلومتری پخش می شوند. وقتی میر در اتمسفر از هم گسست، رد قطعات آن به طول 1500 کیلومتر و عرض 100 کیلومتر باقی ماند.
همین مسئله است که نقطه ی نمو را به مکانی ایده آل برای چنین رخدادهایی تبدیل می کند چرا که از نزدیک ترین عارضه ی زمین نیز 2688 کیلومتر فاصله دارد و فضای مناسبی را در اختیار مهندسان فضایی قرار می دهد.
منبع : amusingplanet
