شهر سبز یکی از زیباترین و رنگی ترین شهرهای ازبکستان است که در 80 کیلومتری جنوب شهر سمرقند واقع شده است. این شهر که شاید کمتر نامی از آن برده شود یکی از قدیمی ترین و باستانی ترین شهرهای آسیای مرکزی است که قدمت آن به 2700 سال پیش باز می گردد. بین قرن های 6 و 4 پیش از میلاد ، شهر سبز – که در آن زمان با نام کیش یا کش شناخته شده بود – متعلق به امپراطوری هخامنشیان و کشور ایران بود. نام شهر سبز را در دوران مدرن روی این شهر گذاشتند.
شهر سبز زادگاه امیرتیمور گورکانی – معروف به تیمور لنگ - بوده است و امروزه نیز همچنان نام سرزمین تیمور را یدک می کشد. در گذشته شهر سبز یا همان کش نقش مهمی در فرهنگ و تجارت ازبکستان داشت. صنایع دستی که در این شهر تولید می شد از شهرت بالایی برخوردار بود. اما در دوره های مختلف سلسله های مختلفی نیز در این شهر حکومت کردند. در سال 329 پیش از میلاد اسکندر مقدونی به این شهر حمله کرد و آن را تحت سلطه خود گرفت ، بنابراین همچنان می توان آثاری از هلنیستی و خدایان یونانی را در این شهر دید.
هرچند همچنان بیشتر شهرت این شهر بخاطر تیمور گورکانی است ، او تغییرات عمده ای در این شهر ایجاد کرد و بسیاری از سازه هایی که امروزه در شهر سبز ازبکستان دیده می شود مربوط به زمان حکومت تیمور لنگ است. از جمله آنها کاخی به نام آکسرای ( به معنای کاخ سفید ) است که محل سکونت او در این شهر بوده است.
امروزه در این شهر سازه ها و بناهای قدیمی متعددی یافت می شود به طوری که مرکز تاریخی شهر در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است ، هر چند از جمله میراثی است که تحت خطر است و شاید کمتر کسی از آن دیدن کند. در این قسمت شهر می توان بقایای کاخ آکسرای را مشاهده کرد.
کاخ آکسرای را پرزرق و برق ترین بنای ساخته شده در دوران گورکانیان می دانند. برای ساخت این کاخ به دستور تیمور ، هنرمندان متعددی از خوارزم به این شهر آمدند تا یکی از بزرگترین بناهای موجود در ازبکستان را بسازند. هرچند متاسفانه امروزه فقط قسمتی از برج های دروازه آن که 65 متر ارتفاع داشتند با موزاییک های آبی ، سفید و طلاییش باقی مانده. سردر کاخ آکسرای به درشتی نوشته شده است " اگر می خواهید قدرت ما را به چالش بکشید – به ساختمان هایمان نگاه کنید "
یکی دیگر از بناهای دیدنی این شهر مسجدیست به نام مسجد کوک گومباز ( Kok Gumbaz Mosque ) ، این مسجد در سال 1437 توسط شخصی به نام اولوق بی به احترام پدرش شاهرخ ساخته شد. این مسجد همانطور که نامش آن را معنا می کند ، گنبدهای آبی رنگ دارد. پشت آن نیز مکانی وجود دارد که با نام " خانه مدیتیشن" شناخته شده است. در حیقیت اینجا آرامگاهی بود که در سال 1438 توسط اولوق بی ساخته شده بود اما هیچکس در آن دفن نشد.
مجتمع Dorus Saodat به معنای "مخزن قدرت" یکی دیگر از اماکن قدیمی و مهم شهر بحساب می آید که این سازه باستانی نیز رو به نابودی است و فقط قسمت هایی از آن برای بازدید باقی مانده. اینجا محل دفن خاندان سلطنتی بود که شامل یک سالن برای دعا و یک مسجد برای اجرای مراسم مذهبی میشود.دیوار اصلی این ساختمان از مرمرهای سفید ساخته شده است و ساخت آن نیز همزمان با ساخت آکسرای آغاز شده است. هدف از ساخت این مجتمع این بود که در آن مقبره ، زیارتخانه ، مسجد و قرآن خانه را یکجا داشته باشند.
از جمله مهم ترین بقایای محافظت شده در این مجتمع ، مقبره جهانگیر است. جهانگیر بزرگترین پسر تیمور بود که در سن 22 سالگی می میرد. مقبره او در یک اتاق مربعی شکل بزرگ طاق دار قرار دارد.
مقبره تیمور یکی دیگر از بقایای تاریخی یافت شده در شهر سبز است. در پشت این مجتمع بزرگ به دری برخورد می کنید که به یک اتاق زیرزمینی هدایت می شود. این اتاق مخفی در سال 1943 توسط باستان شناسان کشف شد. اتاقی که در آن یک تابوت بسیار قدیمی قرار گرفته بود که روی آن نوشته شده متعلق به تیمور است. هرچند گفته می شود تیمور گورکانی در شهر سمرقند دفن شده است نه شهر سبز ، اما در این تابوت دو اسکلت یافت شد که هنوز مشخص نیست متعلق به چه کسانی بوده است.
در قلب شهر نیز بازار و حمام های چورسو یافت می شود ، جایی که دو خیابان اصلی شهر به هم متصل می شوند و یک هشت ضلعی با میدانی گنبدی شکل تشکیل می دهند. زیر این گنبد هشت ضلعی فروشگاهها و در اصل بازار شهر قرار گرفته بود. قدمت این بازار به قرن 18 باز می گردد. حمام ها نیز مربوط به قرن 15 می شوند که در قرن 18 با این میدان بازسازی شدند. حمام ها که توسط یک شبکه زیرزمینی گرم می شوند هنوز مورد استفاده قرار می گیرند.
منابع : ویکی پدیا – advantour
