بیروت سال‌های سال است که به عنوان عروس خاورمیانه شهرت دارد. مناظر طبیعی، زیبایی‌های زندگی شهری و همه و همه باعث شده‌اند تا این شهر، به یکی از زیباترین شهرهای خاورمیانه بدل شود. اما وقتی پای جنگ وسط می‌آید، دیگر همه چیز فرق می‌کند. چهره‌ی زیبای شهر خدشه‌دار میشود و دیگر از آن همه طراوت خبری نیست. حالا، چند وقتی است که این شهر دارد دوباره سیر صعودی خودش را طی می‌کند و البته، دوباره درهایش را به سوی جهانگردان و مسافرانی که سفر به ناشناخته‌ها برایشان جذاب‌تر از سفر به سمت آسمان‌خراش‌ها و مراکز خرید بزرگ است، باز می‌کند. اگر شما هم علاقه دارید گشتی در بیروت بزنید، تا انتهای مطلب همراه لست‌سکند باشید.
چند وقتی‌ست بناهای تاریخی بیروت که قبلاً به حال خود رها شده بودند، دارند به عنوان گالری، رستوان و مراکز فرهنگی جانی دوباره می‌یابند. یک هتل مجلل متعلق به دوران عثمانی که بر فراز کوه‌های بیروت قرار دارد، پس از سال‌ها خالی ماندن، در پاییز سال 2018 دوباره راه‌اندازی شد.
گراند هتل عین سوفار (Ain Sofar)، که زمانی تفرجّگاه محبوب افراد مشهور منطقه، و محل برگزاری مراسم ازدواج و مهمانی‌های باشکوه بود، در جریان جنگ داخلی لبنان - که از سال 1975 تا 1990 طول کشید - توسط ارتش سوریه اشغال شد و غارت گردید.
اما در پاییز گذشته، یک بار دیگر صدها مهمان لبنانی و خارجی - برای شرکت در رویدادهایی از جمله نمایشگاه‌های هنری، شب‌های قصّه‌گویی، و برنامه‌های موسیقی - به این هتل سرازیر شدند. این هتل یک بار دیگر به محل برگزاری مراسم ازدواج و مهمانی‌ها تبدیل شده است.
با توجه به روند رو به رشد خصوصی‌سازی بازسازی و نوسازی‌های پس از جنگ، سیاست‌مداران و توسعه‌دهندگان تصور می‌کردند که بیروت در حال تبدیل شدن به کلان‌شهری مثل دوبی است. بسیاری از ساختمان‌های تاریخی این شهر که به دوره‌ی فرمانروایی فرانسوی‌ها و عثمانی تعلق داشت، با خاک یکسان، و با برج‌ها و ساختمان‌های چندین طبقه جایگزین شدند. اما با بیشتر شدن سرعت ساخت و سازها، در حالی که در اغلب مناطق بیروت جرثقیل‌ها از برج‌های نیمه‌کاره آویزان بودند، فشار برای حفظ میراث فرهنگی باقی مانده هم افزایش یافت.
جوآنا هامور(Joana Hammour)، یکی از مؤسسان سازمان حفظ میراث فرهنگی بیروت (Save Beirut Heritage) می‌گوید، «این مسأله به هویت ما مرتبط است.» این سازمان که در سال 2010 تأسیس شد به دنبال حفظ مکان‌های در حال تخریب، و تصویب قانونی است که از حفظ این گونه مکان‌ها حمایت کند.
هامور می‌گوید: «در کشوری با 18 فرقه‌ی مذهبی و تنوع پیچیده‌ای از گروه‌های سیاسی، ما باید آن فضاهایی که به خاطره‌ی جمعی‌مان مرتبط است را حفظ کنیم، فضاهایی که در آن گرد هم می‌آییم، فضاهای جمعی، تا با هم زندگی کنیم.»
بیت بیروت، یکی از همین مکان‌ها است. این ساختمان با ابهّت زرد رنگ، علیرغم جای گلوله‌هایی که نمای خارجی‌اش را سوراخ سوراخ کرده‌اند، بسیار زیبا است. این ساختمان در مرکز بیروت، در گوشه‌ای از خط مقدم سابق که در جریان جنگ داخلی، بیروت شرقی و غربی را از هم جدا می‌کرد، قرار دارد. این ساختمان که قبلاً به نام ساختمان خانوادگی برکت شهرت داشت، در جریان جنگ به مخفیگاه تک تیراندازها تبدیل شد.
بیت بیروت بخاطر حمایت‌های بسیار زیاد یک معمار محلی به نام مونا هلّاک (Mona Hallak) از تخریب نجات پیدا کرد. این بنا که تحت مالکیّت شهرداری بیروت قرار دارد، در سال 2018 مجدداً بازسازی و رسماً به عنوان یک فضای نمایشگاهی بازگشایی شد، گرچه نه دقیقاً به عنوان موزه‌های خاطرات جمعی که هلّاک و سایر فعّالان پیش‌بینی می‌کردند. این ساختمان بدون وجود کارمندان تمام-وقت فقط در جریان نمایشگاه‌ها و رویدادهای ویژه، که برخی هیچ ربطی به تاریخ بیروت ندارند، رو به عموم باز است.
سایر مکان‌های تاریخی هم که زمانی خالی از سکنه شده بودند، به عناوین مختلفی همچون گالری، مراکز فرهنگی، رستوران و خانه‌های شخصی مجدداً مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ اما بسیاری هم به حال خود رها شده‌اند و یا در معرض تهدید هستند.
سارا کوزی (Sarah Kouzi) یکی از اعضای گروهی متشکل از والدین است که برای جلوگیری از تغییر مکانِ لیسی عبدالظاهر (Lycee Abdel Kader)، مدرسه‌ای 110 ساله در غرب بیروت که محوطه‌ی سرسبز آن یکی از معدود فضاهای سبز باقی مانده در منطقه است، مبارزه می‌کند.
کوزی با اشاره به مرزی غیررسمی که مناطق در حال جنگ را به بیروت غربی و شرقی تقسیم می‌کرد گفت که این مدرسه در طی جنگ داخلی، همچنان به کار خود ادامه داد و دانش‌آموزان آواره‌ی مدارس دیگر را که به خط سبز نزدیک بودند، قبول می‌کرد. اما حالا والدین نگران هستند که جا به جایی و فروش این مدرسه، باعث تخریب آن بشود.
برخی از این مکان‌ها از تخریب‌های ناشی از اختلافات بر سر زمین و تغییر مالکیت و یا صرفاً گذر زمان مورد حفاظت قرار گرفته‌اند، اما آینده‌ی آن‌ها هنوز نامعلوم است.
یکی از این مکان‌ها، یک سینمای مخروبه‌ی تخم‌مرغی شکل در مرکز شهر بیروت، در کنار نوار سبز (The Green Line) است که بخاطر ظاهر متمایزش، یک زندگی غیررسمی دوباره یافته است: این مکان در دهه‌ی 1990 به مکانی برای برگزاری مهمانی‌ها و نمایشگاه‌های هنری زیرزمینی تبدیل شد. هر شایعه‌‌ای که در مورد بازسازی مجدد این مکان به وجود می‌آمد، با مخالفت عمومی مواجه می‌شد. تخم‌مرغ هنوز هم سر جای خودش است، اما اگر نمایشگاهی که اخیراً در آن برگزار شد را هم حساب کنیم، متروکه به شمار می‌آید.
یکی دیگر از سازه‌هایی که به صورت تصادفی حفظ شده است، احتمالاً نمادین‌ترین تمثال میراث جنگ داخلی است: مهمانسرای هالیدی (Holiday Inn) در حومه‌ی شهر بیروت. این مکان که سال‌ها صحنه‌ی خونین‌ترین مبارزات و درگیری‌های جنگ بود، توسط گروه‌های مختلف به اشغال درمی‌آمد. این ساختمان 26 طبقه‌‌ای عظیم، که با شلیک گلوله‌ها سوراخ سوراخ شده است، حالا در دست ارتش لبنان قرار دارد.
تام یانگ (Tom Young) نقاش بریتانیایی که در ده سال گذشته در لبنان زندگی کرده است، در زمینه‌ی کارهای ساختمانی و خاطراتی که ساختمان‌ها در خود حمل می‌کنند، تبحّر دارد. نقاشی‌های او نقش مهمی در بازگشایی گراند هتل سوفار داشت. یانگ هم‌اکنون بر روی مجموعه‌ای از تصاویر مهمانسرای هالیدی مشغول به کار است. او امیدوار است چنین رویدادی توجه جهانیان را به خود جلب کند و کمکی در جهت کامل کردن فرآیند ناتمام بهبود و التیام بخشیدن به این کشور باشد.
به گفته‌ی او: «این کار به دنیا نشان می‌دهد که شاید لبنان واقعاً و به صورتی آگاهانه و عمدی، مانند برلین، در حال غلبه کردن بر گذشته‌ی دشوار خودش باشد. این کار از روی قصد و هدف انجام میشود نه از روی آزمون و خطا، زیرا مدیران این ملک نمی‌توانند تصمیم بگیرند که با این ساختمان چه کار کنند. این حرکت اقدام التیام‌بخش آگاهانه‌ای خواهد بود.»
آیا شما تا به حال به بیروت سفر کرده‌اید؟ آیا شما هم موافقید که می‌توان زیبایی‌های یک منطقه‌ی جنگ‌زده را به آن بازگرداند یا این حرف‌ها، صرفا وعده‌هایی امیدوارکننده هستند؟
منبع: nationalgeographic.com
